Önceki gün Cumhuriyet'in ilk sayfasında tek sütunluk bir habere ilişiverdi gözlerim ve bir an öyle kalakaldım; avukat Necla Fertan Ertel ölmüştü.
29 yıl önce askeri 12 Mart müdahalesi...
Günlerden bir gün sabahın erken saatlerinde bir siyah araba Basınköy'deki alt kat dairesinin önünde durmuş ve beni de alıp götürmüştü.
Nereye götürüldüğümden kimsenin haberi yoktu; ne rahmetli Kerime'ciğin, ne Ahmet''in, ne Mehmet'in...
İstanbul Sıkıyönetim Komutanı Faik Türün Paşa'nın emriyle, kaybolu vermiştim...
Aynı gün İlhan Selçuk da kaybolmuştu.
Bizi önce Selimiye kışlasına getirmişlerdi. İlhan'ı oradan Kartal askeri tutukluevine götürdüler. Beni ise üstünde "Sorgu odası" yazılı, tek yataklı büyük bir odaya koydular. Açık kapının önünde iki tüfekli nöbetçi bekliyordu 24 saat.
Odada geceleri bir tek çıplak ampul yanıyordu.
Ve geceleri sabaha kadar, işkence çığlıkları duyuluyordu. Sanıyorum özel bir bant çalıyorlardı... Bazen oda kapısının önünden kana bulanmış topallayan biri geçiriliyordu...
Gündüzleri genç subaylar sohbet etmeye geliyorlardı. Geceleri neden ortalığın cehenneme döndüğünü soruyordum onlara.
- Size öyle geliyor, herhalde sinirleriniz yoruldu biraz, diyorlardı.
Aklı başında hiç bir gerçek komutanın, çeyrek yüzyıl boyunca sadece piyesler, kitaplar, yazılar yazmış bir kalem emekçisine reva görmeyeceği bir takım tuzaklı eziyetlerden sonra beni de, bir tutuklama kararı çıkartıp Kartal tutukluevine göndermişlerdi..
60-70 metre karelik üç bölümlü bir yerde, 20'yi aşkın tutuklu, ranzalarda yatıyorduk. İlhan da oradaydı, Çetin Özek de, Şiar Yalçın da, Nihat Sargın da, Şadi Alkılıç da...
2 ay dışarı bile çıkarmadılar bizi...
Derken askeri mahkemeler başladı.
1962 Anayasası'na göre kimseyi 24 saatten fazla gözaltında tutma olanağı yokken; Faik Türün Paşa, Selimiye kışlasında 15 gün bir sorgulama odasında tutmuştu beni...
Askeri mahkemede bu durumu tutanaklara geçirtmeyi düşünüyordum.
O sırada bir dost geldi Kartal tutukluevine. Bana:
- Eğer mahkemede o 15 günden söz etmezsen, tutuklama kararın kalkacak, dedi.
Ben kabul etmedim.
Askeri yargıç Ankara Hukuk Fakültesinden sınıf arkadaşım Kibritçioğlu'ydu. Ve bizi avukat Gülçin Çaylıgil'le avukat Necla Fertan savunuyordu.
Canım ciğerim Necla...
Ufak tefek yapısıyla, birikimli bir hukukçuluğun, haklılığa dayanan ağırlığındaydı...
Ve ben de Selimiye kışlasındaki o 15 günlük yasa dışı durumdan söz etmeye kalkınca, yanımdaki iki bazukalı er, omuzlarımdan yere çökerttiler beni...
Kibritçioğlu da söz hakkı tanımadı.
Zaman geçti... Faik Türün Paşa'nın, Süleyman Bey'in partisinden siyasetçiliğe sıvandığı zaman, yuhalı protestolar karşısında masaların altına dört ayak nasıl sığındığını da izledik gazetelerden..
Necla Fertan'ın ölüm haberi daha başka çağrışımlar da yaptı...
Dedemin kuşağından olan saygın militerler geçti gözlerimin önünden; Cevat Paşa'lar, Basri Paşa'lar, Ali Fuat Paşa'lar, Asım Gündüz Paşa'lar...
Benim gençliğimin bazı tuhaf Paşa'larını onlara anlatmayı, bilemezsiniz ne kadar çok isterdim.
Onların gerek kalite, gerek yetiştikleri ortamlar açısından dengi olan düzeyde, tanıdığım tek militer Kor. Amiral Fahri Korutürk oldu. Zaten beni de o kurtardı, birbirine eklenen mahkumiyetlerle sonu gelmeyecek gibi görünen cezaevlerinden... Çekmekte olduğum ikinci mahkumiyetin de bitimine 4 gün varken...
İkide birde geçmişte çekilmiş olanlardan dem vurmayı hiç sevmem ben... Hepsi zaten belgelenmiştir değişik yazı çalışmalarında...
Ama gözlerim Cumhuriyet'in ilk sayfasındaki o hançerli habere takılınca...
Bilemiyorum işte, öyle bir şeyler geçiverdi aklımdan...
