Pakistan'daki askeri darbeyi, Washington'da bulunduðum düþünce üretim merkezinde (think-tank) bir telefon mesajý sayesinde öðrendim. Mesajý býrakan kiþi, Türk olmam ve ilgilendiðim konular itibarýyla, Pakistan'daki darbe hakkýnda görüþlerime baþvurmak istediklerini bildiriyordu. Bunun anlamý, Amerikan televizyonlarý çýkarak ya da basýn organlarýna demeç vererek, Pakistan'daki geliþmeler hakkýnda yorum yapmak demekti. "Pakistan'ýn uzmanlýk alanýma girmediðini" belirterek, olumlu cevap vermemiþ oldum.
Türk olmanýn, Amerika'da askeri darbe konusunda görüþüne baþvurulur olmayý beraberinde getiriyor olmasý hoþ bir þey deðil.
Aslýna bakarsanýz, Pakistan'la Türkiye arasýnda hoþa gitmeyecek bir dizi benzerlik mevcut. O yüzden, Pakistan'da askeri darbe gelince, akla bizler geliyor olabiliriz... Pakistan ordusu, bundan önce üç kez darbe yapmýþtý. 1958'de, 1969'da ve 1977'de. 1999'daki de dördüncüsü oluyor. Bizdekilerin tarihlerine bakýn; ne kadar yakýn bir noktada durduðumuzu görürsünüz; 1960'da, 1971'de ve 1980'de. Ýlk ikisinde iki yýl, üçüncüsünde üç yýl arkadan gelmiþiz. Dördüncüsünde iki yýl ön almýþ durumdayýz. Dördüncüsü bizde 1997'de kendine özgü biçimde oldu; onlar bu kez iki yýl geriden ve "klâsik" usžldeki darbeyle geldiler.
Benzerlikler bu kadarla kalmýyor tabii ki. Pakistanlý generaller, darbe gerekçesini, "ülkenin istikrarýnýn daha fazla bozulmasýný önlemek ve ülkeyi ekonomik ve siyasi krizden kurtarmak"la açýkladýlar. "Ülke bütünlüðü ve istikrar", benzeri her darbede olduðu gibi, Pakistan'daki askeri darbenin de "sihirli" sözcükleri...
Ýþin ucunda bir de milli davâ var. Bizdeki Kýbrýs gibi, "ulusal onur"un söz konusu olduðu Keþmir davâsý. Keþmir, Kýbrýs'la birlikte çözülemeden Soðuk Savaþ'dan arta kalan iki sorundan biri ve tarihçesi, Kýbrýs'tan dahi eski.
The Washington Post, darbe haberini verdiði gün baþlýðýný "Amerika, Pakistan ordusunu iktidara el koymamasý için uyarmýþtý" diye attý. Yani, Pakistanlý generaller, Amerika'yý dinlememiþ oluyorlar. Pakistan, askeri yardýmdan IMF'ye kadar birçok alanda Amerika'ya muhtaç ama orada da kuvvetli bir "baðýmsýzlýk ruhu" dikkati çekiyor!
Bizde bir zamanlarda darbe sonralarýndaki "NATO'ya ve CENTO'ya baðlýlýk" ilâný ve "laik cumhuriyeti koruma ve irticaya karþý olma" gibisinden açýklamalara benzer bir biçimde, "Pakistanlý generallerin Batý yanlýsý olduðu" ifade edildikten gayrý, Pakistan ordu sözcüsü Tuðgeneral Raþit Kureyþi, geçen haftaki bir mülakatta bakýn neler söylemiþ:
"Ordu, laik bir kurum olarak kalmaya kararlýdýr ve saflarýnda aþýrý Ýslamcý baðnazlýða (irticacýlar diye okuyabilirsiniz) hoþgörü göstermeyecektir... Ýktidar düþkünü general yoktur..."
Yani, ne yapýyorlarsa vatan-millet için yaptýklarýna emin olabilirsiniz. Belki niyetleri bu ama, yanlýsý olduklarý Batý dünyasýnda Pakistan'ýn itibarýný iki paralýk ettiklerine de emin olabilirsiniz. Þimdi herkes Hindistan-Pakistan kýyaslamasý yapýyor. 1 milyarlýk nüfusu ile binbir dilin konuþulduðu ve sayýsýz etnik topluluðun yaþadýðý Hindistan, "ülkenin birlik ve beraberliði için" askeri darbe yoluna hiç gitmediði gibi, daha geçen hafta seçim yaptý ve kýyasýya bir seçim kampanyasýndan sonra, herkes seçim sonuçlarýna saygý gösterdi.
Türkiye'nin kafasýnýn karýþmasýna gerek yok. Pakistan darbesinden tam bir gün sonra, Avrupa Birliði'nin hükümeti konumundaki Avrupa Komisyonu, Helsinki Zirvesi'ne sunacaðý raporu açýkladý. Raporda, Türkiye'nin "adaylýðý" açýkça belirtiliyor ve AB üyeliði için bir tür "yol haritasý" çýkarýlýyor. Diðer bütün aday üyeler gibi, Türkiye'nin "Kopenhag kriterleri"ni yerine getirmesi halinde, AB'ye üyeliði için hiçbir engel yok.
Türkiye'nin önünde gayet net iki yol mevcut: Pakistan yolu veya Avrupa yolu... Birincisinin yolu, Ýslâmabad'a uzanýyor; ikincisininki Kopenhag'dan geçiyor.
Ýkincisinin þartlarýný yani "Kopenhag kriterleri"ni yerine getirmek demek; Ýslâmabad yolunu kapatmak demek.
Bu konuya yarýn deðineceðiz...
