Bütçede İnce hesap
41.2 katrilyon lira ile 48.3 katrilyon lira arasında gidip gelen 2000 yılı bütçesi 46.9 katrilyon lirada bağlandı. Bütçe açığı 14 katrilyon 400 trilyon lirada sınırlandı. Bütçenin en önemli kalemini yine faiz giderleri oluşturdu. Faiz ödemelerine 21.1 katrilyon lira ayrıldı. Sosyal güvenlik, tarımsal destekleme ve vergi iadeleri için 10 katrilyon lira ödenek konuldu.

Vergi dahil 29.3 katrilyon olarak planlanan kamu gelirleri, bütçe açığının azaltılması için 32.5 katrilyona yükseltildi.

İlk bütçe de açık vermişti
ANKARA- TBMM'nin 1921 yılı için hazırladığı ilk yıllık bütçeyi bulduk. Muvazene-i Umumiye Kanunu adıyla yürürlüğe giren bu bütçede ne yazık ki şimdiki bütçeler gibi bir hayli açık vermişti. Bütçede toplam giderler 63 milyon 18 bin lira olarak gösterilirken, gelirler 51 milyon 388 bin lira olarak tahmin ediliyordu.

Giderlerin 27 milyon 576 bin lirası Milli Müdafaa Vekaleti'ne, 4 milyon 858 bin lirası Jandarmaya, 289 bin lirası Deniz Kuvvetleri'ne, 752 bin lirası askeri fabrikalara ayrılmıştı. Askeri ihtiyaçlar bütçenin yüzde 53'ünü oluşturuyordu.

BORÇLANMA YETKİSİ VARDI
Bütçede, açığı kapatmak için yönetime borçlanma yetkisi de veriliyordu. Muvazene-i Umumiye Kanunu'nda, bugün için çok dikkat çeken bir hükümle, kanunda belirtilenler dışında vergi ve resim alınması yasaklanıyor, bu yola başvuranların Hiyanet-i Vataniye Kanunu'na göre cezalandırılacakları hüküm altına alınıyordu.

Bütçe Kanunu'nda saltanat kalkmadığı için padişahın harcamalarına binaen "Zat-ı Hazret-i Padişahı ve hanedanı saltanat" başlığı altında 551 bin lira ödenek tahsis edilmişti. TBMM, gereksiz harcamaları da önlemeye çalışıyordu. Örneğin Men-i Müskirat Kanunu ile alkollü içkinin yapımı, yurda sokulması ve kullanılması yasaklanmıştı. Düğünlerde çeyiz sergilenmesi, fazla elbise yaptırılması, bir günden fazla çalgı çaldırılması suç sayılarak cezalandırılmıştı.

Nuri KAYIŞ