Ciguli vakası
"Vaka" olarak niteliyorum çünkü ekranlarda durmadan klibi gösterilen, kaset satışları yarım milyonu geçen ve gazetelere manşet, köşe yazarlarına konu olan bir şarkıcı, bu nitelemeyi hakediyor.

SABAH'ta "Bize ne oldu?" manşetini atan arkadaşlarımız, sadece Ciguli'yi konu edinmemiş, zevk düzeyindeki genel düşüşü sorgulamışlardı.

İşin doğrusu da buydu.

Tek başına ele aldığınızda Ciguli'ye gösterilen ilgi ve yöneltilen eleştiri, başka sebeplerden kaynaklanıyor.

***

Kendisine Ciguli denilen Bulgar şarkıcının epey ilginç yönleri var: Bir kere çok iyi akordeon çalıyor. Bu enstrümanın ustası. (Otellerde bandoneonla Türkçe tangolar çalan Ertuğrul Sevsay'dan bile daha iyi olduğunu söyleyebilirim.)

Ufak tefekliği, hareketleri ve hiç başından çıkarmadığı şapkasıyla belli ki Şarlo'yu taklit ediyor.

Bunun bilinçli bir taklit olduğunu sanıyorum, çünkü bazen onun gibi yürüyor.

Sesini bilerek gülünç hale getiriyor.

Bütün bu ögelerle; Balkan ritmine ve enstrüman düzenine uyarlanmış bir Şarlo taklidi olarak çıkıyor karşımıza. (Bunun sadece biçimsel bir taklit olduğunu ayrıca belirtmeye gerek yok sanırım. Charlie Chaplin'in, insan davranışları üzerine gözlemler yapan dehası ayrı bir boyut. Onun yarattığı Şarlo tiplemesinin bunca yıl sonra taklit edilmesi de bu dehayı kanıtlamıyor mu?)

***

Ciguli'nin bu kadar eleştirilmesi ise bambaşka bir sebebe dayanıyor: Ciguli yıllardan beri ilk kez "arabesk olmayan, doğudan kaynaklanmayan" bir hit.

Türkiye'nin son yirmi yılına damga vuran şarkıcıları düşünün:

Hepsi de Güneydoğulu, karayağız, tiz sesli ve maço değil mi?

İşte Ciguli ile bu gelenek ilk kez yıkılıyor ve insanlar karşılarında, kadınlara sert bakışlar fırlatan Güneydoğulu erkekler yerine, ufak tefek ve kadından dayak yiyen bir adamla karşılaşıyorlar.

Ayrıca müzik türü de arabesk değil, Balkan.

Klarnet ve akordeon Balkan ritm ve ezgilerini tınlatarak, bir halk cümbüşü yaratıyor.

İşte şaşkınlığın temel nedeni bu?

***

Gelelim klibe: Klip, cinsel göndermelerle dolu. Çevresine topladığı çocuklardan, beş altı kez doğum yaptığı anlaşılan iri yarı kadın Ciguli'yi yatağa çekmeye çalışıyor. O ise apar topar giyinerek yataktan kaçmak derdinde. Ve bu arada kadına "Sen bu gece kudurdun mu, çıldırdın mı?" diye haykırıyor.

Sonra başlıyor bir kovalamaca.

Chaplin'den sonra yüzlerce filmde tekrarlanan tipik, dev kadın-küçük erkek sahneleri.

Bizim halk böyle cinsel çağrışımlara her zaman prim verir.

Hele işin içinde komedi ögesi olursa.

***

Sonuçta bakıyoruz ki kültürümüzdeki yozlaşmanın nedeni; ekmek parası peşinde işini yapan bu sevimli Bulgar değil.

Sebep daha derinlerde.