Kadınlar daha stresli
Harvard Üniversitesi'ndeki Akıl ve Vücut Tıp Enstitüsü'nün kurucusu Dr. Herbert Benson, "30 yıl önce stresle ilgili olarak çalışmaya başladığımda, herkes kariyerimi mahvettiğimi söylüyordu. Ancak son yıllarda kayda değer gelişmeler yaşandı stres alanında. Ortaya stresin yıkıcı tablosu çıktı. Stres, vücudu komplike bir şekilde etkiliyor; hem sinir sistemini tahrip ediyor hem de vücudun tüm kimyasını değiştiriyor" diyor.

Araştırmacılar, stresin vücudu tahrip etme mekanizmasını yavaş da olsa çözüyorlar.

Stresin, kadın ve erkekleri farklı etkilediği de ortaya çıkan sonuçlardan biri. Erkeklerin strese gösterdikleri ilk reaksiyon, tansiyonlarının yükselmesi olurken; kadınlar, strese çok çeşitli tepkiler veriyor. Yeni araştırmalar, değişik bir şişmanlık hastalığının sebebinin kadınlardaki stres olduğu sonucuna vardı. Stres yüzünden sindirim sistemi felce uğruyor, bağırsaklar görevini yapamıyor. Uzmanlar, kadınların hayata daha dışarıdan, genel olarak baktıklarını ve stresten erkeklere göre daha fazla etkilendiklerini düşünüyor.

Çocuklarda ise daha değişik sonuçlara varılmış. Aileleri tarafından ihmal edilen veya yetimhanelerde büyüyen çocukların, stres hormonları çok yüksek. Hayatlarının geri kalanını 'patlamaya hazır bomba' misali geçiren bu çocuklar, yetişkin olduklarında ya intihara meyilli, kendini boşlukta hisseden, sıkılan insanlar oluyorlar. Mutlaka tedavi edilmeleri gerekiyor.

Stres kovucular
Kafasını ve vücudunu dinç tutmayı isteyen herkes, stresten biraz olsun uzak durmanın yollarını deneyebilir. Zen öğretisi mesela, yıllardan beri insanların stresten uzak durmak için başvurdukları bir yöntem. Meditasyonun 45 gün içinde, stresi 'iyileştirici' etkisi olduğunu söyleyen uzmanlar var. Masaj yöntemi de sık kullanılanlardan; 10 gün boyunca masaj yapılan prematüre bebeklerin, masaj yapılmayanlara göre 47 gün daha erken hastaneden çıktıkları tespit edilmiş. Egzersiz de yine, her şeye deva olduğu gibi, stresin de baş düşmanı. Günde 30 dakika egzersiz yapanların anksiyete oranlarında düşme kaydedilmiş. Son yöntem, en çok kullanılanı; terapi. Özellikle sosyalleşemeyen insanlar, grup seanslarına katılarak terapiden medet umuyor.

1 / Ani etki
Tehlikeyi anlayan vücut, güçlü kalmaya çalışıyor.

Beyin Stres, vücudun acıya duyarlılığını köreltiyor. Düşünme hızı ve hafıza gelişiyor.

Gözler Daha net görmek için gözbebekleri büyüyor.

Akciğerler Daha fazla oksijen alıyor.

Karaciğer Şeker glikoza dönüşüyor.

Kalp Kan dolaşımı, bedenin güçlü kalması için ekstra oksijen ve glikoz sağlıyor. Nabız sayısı ve tansiyon yükseliyor.

Bezler Beyin daha fazla adrenalin salgılıyor.

Dalak Ekstra alyuvar üretiyor. Böylece kan, kaslara daha fazla oksijen taşıyor.

Bağırsaklar Sindirim yavaşlıyor. Vücut enerjisini, kaslar için kullanıyor.

Kıl Vücut kılları, dikeliyor. Kılları kabarmış hayvanlar, daha tehlikeli ve büyük gözükür...

2 / Gecikmiş etki
'Savaş ya da düş' tepkisinden sonra, vücut kendini korumaya almak için başka yollar da buluyor.

Beyin Hafıza ve öğrenme noktası hipokambus, harekete geçiyor.

Bağışıklık sistemi Enfeksiyonla savaş azalıyor. Enerji başka yerlere kanalize ediliyor.

Karaciğer Depolanan enerji; yağlar, kullanılabilir benzine dönüşüyor.

Bezler Beyindeki korteks, kortizon salgılayarak metabolizmayı ve bağışıklığı düzenliyor. Zaman içersinde, zehirlenme olabiliyor.

3 / Kronik etki
Fazla stres, zamanla kalbe, beyne ve bağışıklık sistemine zarar veriyor.

Beyin Kortizon, beyin hücrelerini zehirliyor. Anlama yeteneği zarar görüyor. Yorgunluk, sinir ve depresyon ortaya çıkıyor.

Bağışıklık sistemi Hastalıklarla savaşan hücrelerin bastırılıp durması, enfeksiyona kucak açıyor.

Bağırsaklar Kan miktarındaki azalma, mukozayı ülsere karşı korunmasız kılıyor.

Dolaşım sistemi Tansiyon ve nabız artışı, damarların elastikiyetini zedeliyor.

Streslİ mİsİnİz?
Araştırmacılar, bu testi stres miktarını ölçmekte sıkça kullanıyor. Soruları yaşadığınız geçen aya göre cevaplayacaksınız. Puanlarınızı toplayıp, aşağıdaki sonuç bölümüne göz atın...

1. Hiç beklemediğiniz bir şey olup da, kaç defa üzüldünüz?

0=hiç

1=neredeyse hiç

2=bazen

3=sıkça

4=çok sık

2. Hayatınızdaki önemli şeyleri kontrol edemediğinizi kaç defa düşündünüz?

0=hiç

1=neredeyse hiç

2=bazen

3=sıkça

4=çok sık

3. Kendinizi kaç defa sinirli ve stresli hissettiniz?

0=hiç

1=neredeyse hiç

2=bazen

3=sıkça

4=çok sık

4. Kişisel problemlerinizi çözerken kendinizden ne kadar emin oldunuz?

4=hiç

3=neredeyse hiç

2=bazen

1=sıkça

0=çok sık

5. İşlerin yolunda gittiğini kaç defa düşündünüz?

4=hiç

3=neredeyse hiç

2=bazen

1=sıkça

0=çok sık

6. Hayatınızda sizi sinirlendiren şeyleri ne kadar kontrol edebiliyorsunuz?

4=hiç

3=neredeyse hiç

2=bazen

1=sıkça

0=çok sık

7. Yapmak zorunda olduğunuz şeylerle baş edemediğinizi ne kadar sık düşünüyorsunuz?

0=hiç

1=neredeyse hiç

2=bazen

3=sıkça

4=çok sık

8. İşlerin tamamen kontrolünüzde olduğunu düşünür müsünüz?

4=hiç

3=neredeyse hiç

2=bazen

1=sıkça

0=çok sık

9. Kontrolünüzün dışında gelişen şeyler, sizi ne kadar sinirlendirdi?

0=hiç

1=neredeyse hiç

2=bazen

3=sıkça

4=çok sık

10. Üst üste gelen zorluklar ne kadar sık sizi pes ettirdi?

0=hiç

1=neredeyse hiç

2=bazen

3=sıkça

4=çok sık

SONUÇ

Stres düzeyi, insandan insana değişiyor.

YAŞ CİNSİYET

18-29 14.2 Erkek 12.1

30-44 13.0 Kadın13.7

45-54 12.6

55-64 11.9

65- 12.0

MEDENİ HALLER
Dul 12.6

Evli veya biriyle birlikte 12.4

Bekar veya hiç evlenmemiş 14.1

Boşanmış 14.7

Ayrılmış 16.6