|
 |
 |
 |
AB Konseyi'nin Türkiye Raporu
Tavsiyeler
57. ECRİ, fuhuş amaçlı kadın ticaretiyle mücadele edilmesi için, bu vahim sorun hakkında özellikle de toplumun ilgili kesimlerine yönelik bir bilinçlendirme çabası ve önleyici girişimlerde bulunmak suretiyle ek önlemler alınmasını tavsiye eder. ECRİ, Türk yetkilileri özellikle insan ticareti yapanların kurbanlarını korumaya ve onlara destek olmaya yönelik önlemler üzerinde durmaya teşvik eder.
Kamu Hizmetlerinden Yararlanma
58. ECRİ ikinci raporunda, Türk yetkililere ana dili Kürtçe olan kişilerin, özellikle de devlet memurlarıyla iletişim kurmakta zorlanmaları sebebiyle sağlık hizmetleri gibi kamu hizmetlerden yararlanmakta güçlük çeken kadınların durumunu incelemeyi tavsiye etmişti. ECRİ, bu inceleme sonucunda bu durumu düzeltmek için gerekli tüm önlemlerin alınması gerektiğini vurgulamıştı.
59. Yetkililer, ana dili Kürtçe olanlarla Güney-Doğu bölgesindeki kamu idaresi arasında iletişim sorunu olmadığı kanaatinde olduklarını ECRI'yi bildirmişlerdir. Yetkililer her koşulda ilgili kişilerle iletişim kurmanın bir yolunu bulmaktadırlar, çünkü ya bu kişilere Türkçe bilen bir kişi eşlik etmektedir ya da idare bir tercümanın hizmetlerine başvurmaktadır. Kürt kadınlarının özel durumuna gelince, yetkililer buradaki iletişim sorununu esasen bazı Kürt kadınlarla idare arasındaki temasın, daha çok geleneklerden ve söz konusu kadınların eğitim düzeyinin düşüklüğünden kaynaklanan nedenlerden ötürü zayıf olmasına bağlamışlardır.
60. ECRİ, yetkililerin Türkçe konuşmayan kişilerle temaslarından dil engelini aşmak için çaba sarf etmekte olduklarını saptamıştır. Sağlık Bakanlığı, bu kişilerin sağlık hizmetlerinden yararlanmalarını kolaylaştırmak amacıyla, Doğu ve Güney Doğu Anadolu'daki sağlık merkezlerine yerel dilleri konuşan gönüllü sağlık personelinin atanmasını sağlamıştır. Bununla birlikte ECRİ, halkın çoğunluğunun Türkçe dışında bir dil ya da lehçe konuştuğu bölgelerde, bu kişilerin kamu hizmetlerinden, özellikle de sağlık hizmetlerinden yararlanmada fırsat eşitliğine sahip olabilmelerini sağlamak için bazı ek çabaların da gerekli olduğu kanaatindedir.
Tavsiyeler
61. ECRİ, Türk vatandaşları arasında geleneksel dil ya da lehçeleri kullananların çoğunlukta olduğu ya da çok sayıda oldukları bölgelerde Türk yetkilileri bu kişilerle yetkililer arasındaki iletişimi kolaylaştıracak yöntemler geliştirmeye teşvik eder. Yalnızca çocuklar için değil, yetişkinler için de resmi dilin öğretilmesine yönelik takviye edilmiş kurslar düşünülebilir.5 Bu kurslar kolay ulaşılabilir nitelikte olmalıdır. İletişim zorluğu başka kültürel etkenlerden kaynaklanıyorsa, Güney-Doğu'da yaşayan Kürt kadınlarla idare arasındaki durumda olduğu gibi, kamu hizmetlerinden yararlanmanın önündeki engelleri kaldırmak için daha özel ve bütünsel önlemler alınması gerekmektedir. Yetkililer aynı zamanda, ilgili bölgelerde görevli olan ve yerel dili bilen memurları, vatandaşlardan talep gelmesi halinde onlarla bu yerel dilde iletişim kurmaya teşvik etme yönündeki çabalarını arttırmalıdırlar.
Eğitim Hizmetlerinden Faydalanma
62. ECRİ ikinci raporunda, çocuklara anadili olarak Türkçe dışında bir dil öğretilmesi konusunda anayasa tarafından belirlenmiş yasağı kaldırmayı Türk yetkililere tavsiye etmiştir.
63. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına her türlü eğitim ve öğrenim kurumunda Türkçe dışında bir dilin anadil olarak öğretilmesini yasaklayan Anayasa'nın 42. maddesi değiştirilmemiştir. Bununla birlikte ECRİ, kültürel ve dilsel çeşitliliğe daha açık olma yolunda önemli ilerlemeler kaydedildiğini saptamıştır. 9 Ağustos 2002 tarihli üçüncü reform paketinden beri, "Türk vatandaşlarının günlük yaşamlarında geleneksel olarak kullandıkları farklı dil ve lehçeleri" öğretmek amacıyla özel okullar açılması mümkündür. Batman, Şanlıurfa ve Van kentlerinde Ocak 2004'te Kürtçe dil kursları açılmıştır ve başka kurslar da kademeli olarak açılacaktır. Her ne kadar bazı kaynakların verdikleri bilgilere göre bu tür kurslar açmak isteyen kişiler, kararnamede öngörülen koşulların zorluğu nedeniyle, ama bazen de idarenin işi yokuşa sürmesi nedeniyle önemli engellerle karşılaşıyorlarsa da, bu gelişme gayet açık biçimde olumlu bir gelişmedir. ECRİ aynı zamanda, devlet okullarında Türk vatandaşlarının günlük yaşamlarında geleneksel olarak kullandıkları farklı dil ve lehçeleri öğreten dil kurslarının açılmasının bu aşamada söz konusu olmadığını da kaydeder..
64. ECRİ ikinci raporunda, Türk yetkililere anadili Türkçe olmayan çocukların dersleri gerektiği gibi izleyebilmeleri için gereken önlemlerin alınmasını tavsiye etmişti. Bu çocukların karşılaştıkları güçlükler sürdüğü halde, bu yönde özel önlemler alındığına dair ECRI'ye her hangi bir bilgi ulaşmamıştır. Söz konusu çocuklar, kah anadili Türkçe olmayan Türk vatandaşı çocuklar, kah göçmen çocuklarıdır.
Tavsiyeler
65. ECRİ, Türk yetkililere Türkiye'de geleneksel olarak kullanılan farklı dil ve lehçelerin öğretilmesi yönündeki çabalarını sürdürmeyi tavsiye etmektedir. ECRİ, Türk yetkililere özel kursların açılması izninin verilmesinin uygulamada tümüyle güvence altına alınmasını, özellikle de idarenin işi yokuşa sürmesinden kaynaklanan tüm engellerin kaldırılmasını tavsiye etmektedir.
66. ECRİ, Türk yetkilileri devlet okullarında Türkçe dışında bir dilin anadil olarak öğretilmesini yasaklayan Anayasa'nın 42. maddesindeki ifadeyi değiştirmeye teşvik etmektedir. Resmi dilin eğitimiyle birlikte, bu tür bir eğitim de bir yandan var olabilmelidir.
67. ECRİ, Türk yetkililere anadili Türkçe olmayan çocukların durumunu ele almayı ve eğitim dili olan Türkçe'yi düzgün bir şekilde öğrenebilmeleri için ellerinden geleni yapmayı tavsiye etmektedir. Ek dersler ya da Türkçe'nin ikinci dil olarak öğrenilmesi için geliştirilmiş eğitim yöntemleri durumun düzeltilmesine katkıda bulunabilir. Anadili Türkçe olmayan çocukların eğitim hizmetlerinden yararlanmada fırsat eşitliğine sahip olmaları gerekmektedir, çünkü bu aynı zamanda istihdamda da fırsat eşitliğine sahip olmalarını koşullandırmaktadır.
68. ECRİ ikinci raporunda, Türk yetkililere okulda din derslerini zorunlu olmaktan çıkarmayı tavsiye etmiştir. Yetkililer, hali hazırda söz konusu olanın zorunlu din kültürü dersleri olduğu konusunda ECRI'ye bilgi vermişlerdir. Ders programı tüm dinleri kapsamakta ve esas olarak mevcut tüm dinler hakkında genel bir bilgi aktarmayı hedeflemektedir. Bununla birlikte, birçok kaynak bu dersleri çeşitli dini kültürler hakkında bir ders olarak değil, İslami inançların ilkelerine dayalı bir din eğitimi olarak tanımlamaktadırlar. ECRİ, bu dersleri izleme zorunda olanların yalnızca Müslüman dininden öğrenciler olduğunu, azınlıkta kalan dinlere mensup grupların çocuklarının bu derslerden muaf tutulabildiklerini kaydetmiştir. ECRİ bu durumun yeterince berrak olmadığı kanaatindedir: eğer söz konusu olan çeşitli dini kültürler hakkında bir ders ise, bu dersleri yalnızca Müslüman çocuklar için zorunlu tutmanın gereği yoktur. Buna karşılık, eğer bu ders, belirli bir dinin öğretisi niteliğinde, esas olarak İslam dinini öğretmeyi hedefliyorsa, o zaman da çocukların ve ebeveynlerinin dini özgürlüklerini korumanın gereği olarak zorunlu bir ders olmaktan çıkarılmadır.
|
|
|
|
|
