|
 |
 |
 |
AB Konseyi'nin Türkiye Raporu
ECRI'NİN TÜRKİYE HAKKINDAKİ İKİNCİ RAPORUNUN TAKİBİ Uluslararası Hukuk Metinleri
1. ECRİ, Türkiye hakkındaki ikinci raporunda Türk yetkililere Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) 12. Ek Protokol'ünü imzalanıp onaylanmasını, Bütün Irk Ayırımcılığı Biçimlerinin Bertaraf Edilmesi Uluslararası Sözleşmesine taraf olup bu Sözleşmenin 14. maddesi uyarınca, bireysel başvuruların Irk Ayırımcılığının Bertaraf Edilmesi Komitesi tarafından incelenebilmesine ilgili olarak beyanatta bulunmayı tavsiye etmişti. ECRİ, Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Anlaşmasının ve Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Anlaşmasının Meclis onayından geçirilmesini de tavsiye etmişti. ECRİ aynı şekilde, Eğitimde Ayırımcılığa Karşı UNESCO Sözleşmesini, Avrupa Bölgesel ve Azınlık Dilleri Şartını ve Milli Azınlıkların Korunması Çerçeve Sözleşmesini, Yabancıların Yerel Düzeyde Kamu Hayatına Katılımı Sözleşmesini ve Milliyet Konusunda Avrupa Sözleşmesini imzalanıp onaylamayı tavsiye etmişti.
2. ECRİ, ikinci raporunun kabul edilmesinden bu yana Türkiye'nin insan hakları alanında önemli sayıda sözleşmeyi imzalayıp onayladığını öğrenmekten memnun olmuştur. Bütün Irk Ayırımcılığı Biçimlerinin Bertaraf Edilmesi Uluslararası Sözleşmesi 16 Eylül 2002 tarihinde onaylanmıştır. 14. Madde uyarınca henüz beyanda bulunulmamıştır. AİHS'nin 12. Ek Protokol'ü 18 Nisan 2001 tarihinde imzalanmıştır. Türk yetkilileri bu metni onaylamaya niyetli olduklarını bildirmişler, ancak bu konuda kesin bir takvim belirtmemişlerdir.
3. Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Anlaşması ve Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Anlaşması 23 Eylül 2003 tarihinde Meclis onayından geçirilmiştir. Bununla birlikte ECRİ, Türkiye'nin Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Anlaşmasının etnik, dini ve dilsel azınlıklara ilişkin 27. maddesine çekince koyduğunu kaydetmiştir. Bu çekince uyarınca, bu hükümler Türkiye'de ancak 24 Temmuz 1923 tarihli Lozan anlaşmasının ilgili hüküm ve normları uyarınca yorumlanıp uygulanabilecektir. Aynı şekilde, Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Anlaşmasının ebeveynlerin çocuklarına kendi inançları doğrultusunda dini ve manevi eğitim verme özgürlüğüne ve keza bireylerin ve tüzel şahsiyetlerin belirli koşullarda öğrenim kurumları oluşturup yönetme haklarına ilişkin 13. maddesine de çekince konmuştur. Bu çekince uyarınca, bu hükümler ancak Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına uygun olmak kaydıyla uygulanabilecektir.
4. Türk yetkilileri, 6 Ekim 2004'te imzalamış oldukları Gözden Geçirilmiş Sosyal Şartı Meclis onayından geçirmeyi ve Avrupa Sosyal Şartının ilk başta dışlamış oldukları hükümlerini kabul etmeyi düşündüklerini ECRI'ye bildirmişlerdir. Yabancıların Yerel Düzeyde Kamu Hayatına Katılımı Sözleşmesine ve Milliyet Konusunda Avrupa Sözleşmesine taraf olma imkanlarını da araştırmaktadırlar, ancak henüz aşılması gereken hukuki engeller mevcuttur. Yukarıda adı geçen diğer metinlerle ilgili olarak Türk yetkililerin niyeti konusunda ECRI'nin bir bilgisi yoktur.
5. Türkiye bugüne kadar ne Siber Suç Sözleşmesini ne de bilişim sistemleri yoluyla gerçekleştirilen ırkçı ve yabancı düşmanı niteliğindeki eylemlerin cezalandırılmasına ilişkin Ek Protokolünü imzalamıştır. Birleşmiş Milletlerin Tüm Göçmen İşçilerin ve Aile Fertlerinin Haklarının Korunmasına Dair Sözleşmesi 19 Ocak 1999'da imzalanmış, ancak henüz onaylanmamıştır.
Tavsiyeler
6. ECRİ Türk yetkililere AİHS'nin, ayrımcılığa genel anlamda yasak getiren 12. Ek Protokol'ünü en kısa sürede onaylamasını tavsiye eder. Bütün Irk Ayırımcılığı Biçimlerinin Bertaraf Edilmesi Uluslararası Sözleşmesinin 14. maddesi uyarınca, Irk Ayırımcılığının Bertaraf Edilmesi Komitesi'ne bireysel başvuruları ele alma yetkisi verecek şekilde beyanatta bulunmayı tavsiye eder. ECRİ, Türk yetkililerinden Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Anlaşmasının 27. maddesine ve Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Anlaşmasının 13. maddesine koydukları çekinceleri kaldırma konusunu gündeme almalarını talep eder.
7. ECRİ, Türk yetkililere Eğitimde Ayırımcılığa Karşı UNESCO Sözleşmesini, Avrupa Bölgesel ve Azınlık Dilleri Şartını ve Milli Azınlıkların Korunması Çerçeve Sözleşmesini, Yabancıların Yerel Düzeyde Kamu Hayatına Katılımı Sözleşmesini ve Milliyet Konusunda Avrupa Sözleşmesini imzalanıp onaylamalarını tavsiye eder.
8. ECRİ, Türk yetkililere Siber Suç Sözleşmesini ve bilişim sistemleri yoluyla gerçekleştirilen ırkçı ve yabancı düşmanı niteliğindeki eylemlerin cezalandırılmasına ilişkin Ek Protokolünü onaylamalarını tavsiye eder. ECRİ, Türk yetkililere Birleşmiş Milletlerin Tüm Göçmen İşçilerin ve Aile Fertlerinin Haklarının Korunmasına Dair Sözleşmesini onaylamalarını tavsiye eder.
Anayasal Hükümler ve Başka Temel Hükümler
9. İkinci raporunda ECRİ, geniş uygulama alanları itibariyle Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 13, 14, 26, 27 ve 28. maddelerinde öngörülen temel hak ve özgürlüklere yönelik kısıtlamaların, bireylerin etnik ve kültürel kimliklerini şiddete başvurmaksızın ifade etmelerini ciddi şekilde kısıtlamaya imkan tanıdığı konusundaki endişelerini dile getirmiştir.
10. Türkiye Cumhuriyeti Anayasa'sı, özellikle de temel hak ve özgürlükleri güçlendirmek amacıyla, Ekim 2001'de derinlemesine bir reformdan geçirilmiştir. 2004 yılında Anayasa'nın on maddesi daha değiştirilmiştir. Anayasal reformun yanı sıra, ağırlıklı olarak Anayasa'daki temel değişiklikleri yansıtmayı hedefleyen ve dolayısıyla temel hak ve özgürlükleri genişletmeye yönelik yedi yasal reform paketi Meclisten geçirilmiştir. ECRİ, Anayasa'nın temel hak ve özgürlükleri kısıtlayan 13 ve 14. maddelerinin, AİHS'in tariflerine daha yakın bir istikamette değiştirilmiş olmasını öğrenmekten memnuniyet duymuştur. Anayasa'nın ifade özgürlüğüne ilişkin 26. maddesi artık fikirlerini ifade edip yaymak için Türkçe dışında bir dilin kullanılmasını yasaklamamaktadır. Anayasa'nın basın özgürlüğüne ilişkin olan ve kanun tarafından yasaklanmış dillerde yayın yapılamayacağına ilişkin hükmü kaldırılmıştır. Söz konusu değişiklikler, Türkiye'de yaşayan tüm kişilerin etnik ve kültürel kimliklerinin ifadesi önündeki önemli bir engeli kaldırmıştır, bu da ECRI'yi memnun etmiştir.
|
|
|
|
|
