|
 |
 |
 |
AB Konseyi'nin Türkiye Raporu
Tavsiyeler
92. ECRİ, Türk yetkililere Türkiye'de yaşayan azınlıktaki dini grupların karşılaşmaya hâlâ devam ettikleri hukuki ve diğer sorunları çözme yolundaki gayretlerini güçlendirerek sürmelerini tavsiye etmektedir. ECRİ, yetkilileri bu cemaatlerin temsilcileriyle, yukarıda sözü edilen sorunları ivedilikle çözmek amacıyla yapıcı bir diyalog geliştirmeye davet etmektedir. Azınlıktaki dini grupların varlığı, Türk toplumu için bir tehdit olarak algılanmamalı, Türk toplumuna zenginlik katan bir öğe olarak görülmeli ve korunmalıdır.
93. ECRİ, dini vakıflara bazı haklar tanıyan yasal değişiklikleri ivedilikle yürürlüğe koyarak bu vakıfların faaliyetleri önündeki engelleri, özellikle de idarenin işi yokuşa sürmesinden kaynaklanan engelleri kaldırmanın gereğine dikkat çeker.
Ant isem itizm
94. ECRİ ikinci raporunda, Musevi cemaatinin mensuplarına nefret duyulmasını sağlamaya yönelik tüm kışkırtmaların önlenmesi ve cezalandırılması için önlemler alınmasını talep etmişti.
95. Türkiye'deki Musevi cemaati sayıca çok azdır. Bu cemaat yakın zamana kadar, bazı münferit antisemitizm eyleminin mevcudiyeti bir yana, Türkiye'de görece bir huzur içinde yaşamıştır. Musevi cemaatinin temsilcilerinin görüşlerine göre, özellikle de İstanbul'daki iki sinagogu da hedef alan Kasım 2003'teki uluslararası nitelikli terörist saldırılar zincirinden sonra, bu ortam aniden değişmiştir. Musevi cemaatinin mensupları bu ve benzeri olaylardan ötürü, örneğin sırf Musevi oldukları gerekçesiyle kimi kişilere saldırılmış olması, ki bu saldırılardan en az biri ölümle sonuçlanmıştır, büyük bir endişe ortamına sürüklenmişlerdir. Kimi medya organlarında antisemit bir propaganda sürdürülmektedir ve anlaşıldığı kadarıyla, Türkiye Musevi cemaati ile İsrail Devleti'nin politikasının talihsiz bir şekilde özdeşleştirilmesine Türk medyasında sıklıkla rastlanabilmektedir. Kamuoyu önündesarf edilen antisemit sözler görüldüğü kadarıyla hâlâ TCK 312. madde çerçevesinde cezai takibata uğratılmamaktadir, oysa bu madde ırk temelinde her türlü nefret duyulmasının kışkırtılmasını yasaklamaktadır. Bununla birlikte ECRİ, polisin Musevi cemaatinin güvenliğini arttırmak amacıyla kendileriyle işbirliği yaptığını ve yukarıda sözü edilen saldırıların faillerinden birinin oğlunun sarf etmiş olduğu antisemit sözlerin hükümet tarafından kınanmış olmasını ve adli makamların bu konuda takibat başlatmış olmalarını memnuniyetle kaydeder.
Tavsiyeler
96. ECRİ, Türk yetkililere Türkiye'de antisemitizme karşı mücadele etmek ve Musevi cemaatinin mensuplarını fiziki saldırılara karşı korumak için gerekli tüm önlemleri almalarını tavsiye etmektedir. Özellikle de antisemit sözler sarf eden ve antisemit eylemler yapan kişiler hakkında ısrarlı bir şekilde hukuki işlem yapılmasında yarar vardır ve böylece bu tür davranışların kabul edilemez oldukları yönünde kamuoyuna da açık bir mesaj verilmiş olacaktır. ECRİ bu konuda, Türk yetkilileri antisemitizmle mücadeleyle ilgili ECRI'nin 9 Numaralı Genel Politika Tavsiyelerini dikkate almaya teşvik eder.
Medya
97. ECRİ ikinci raporunda, Türk yetkilileri Türkçe dışındaki dillerde basın yayın faaliyetlerini yasaklayan hükümleri kaldıracak şekilde basın yayın alanındaki hukuki mevzuatı değiştirmeye teşvik etmiştir. ECRİ aynı zamanda, nefret duyulmasını körükleyen yazı ya da programların yasaklanması ilkesinin esas olarak ayrılıkçı ya da köktendinci fikirlerin savunulduğu hallerde kullanıldığını, buna karşılık azınlıktaki gruplara yönelik nefret dolu söylemleri yasaklamada yeterince kullanılmadığına yetkililerin dikkatini çekmiştir.
98. Yazılı basında ve elektronik medyada Türkçe dışında dillerin kullanılması konusunda ECRİ, gerçekleştirilen reformların durumun düzeltilmesine katkıda bulunduğunu memnuniyetle kaydeder. Kanun tarafından yasaklanmış her hangi bir dilde yayın yapılmasını yasaklayan Anayasa'nın 28-2. maddesi, ECRI'nin ikinci raporunda tavsiye etmiş olduğu şekilde kaldırılmıştır. Yazılı basında Türkçe dışında bir dil kullanılması halinde yayıncılara cezai sorumluluk yükleyen hükümler kaldırılmıştır. Elektronik medya konusundaki yasa, birinci aşamada kamu medya organları için, ikinci bir aşamada da özel medya organları için değiştirilmiş ve Türk vatandaşlarının günlük yaşamlarında geleneksel olarak kullandıkları farklı dil ve lehçelerde yayın yapmalarına izin verilmiştir.
99. ECRI'nin ikinci raporunda vurguladığı gibi, yasa gerek yazılı gerekse de elektronik medyada hem ırk ayırımcılığını hem de toplumda ırk temelinde nefret duyguları uyandırılmasın! yasaklamaktadır. Bununla birlikte, birçok kaynak tarafından teyit edildiği üzere, Devletin bölünmez bütünlüğünü tehlikeye atan sözleri yasaklayan yasa ölçüsüz bir biçimde uygulanmaktayken, azınlıkta kalan gruplara yönelik hoşgörüsüz sözlerin en ufak bir ceza görmeyisin! ECRİ esefle karşılamaktadır.
Tavsiyeler
100. ECRİ, Türk yetkililere medya profesyonellerini ve örgütlerini ırkçılığın ve hoşgörüsüzlüğün tehlikeleri konusunda bilinçlendirmeyi tavsiye etmektedir. Medya organlarında bir deontoloji tüzüğü oluşturulması ve ırkçılığın ve hoşgörüsüzlüğün tehlikeleri konusunda bilinçlendirme başlatılması faydalı olacaktır. Irkçı makalelerin yayımlanmış olduğu durumlarda ECRİ, Türk yetkilileri bu işin sorumluları hakkında hukuki işlem başlatmak ve onları cezalandırmak için ne gerekiyorsa yapmaya hararetle teşvik etmektedir.
Kamuoyunun Durumu
101. ECRİ ikinci raporunda, kamu yetkililerini, Türkiye'deki kişilerin etnik ve kültürel kimliklerini şiddete başvurmaksızın ifade etmelerine daha geniş bir alan açmak suretiyle, kamuoyunda kültürel ve dilsel çoğulculuk konusunda ortaya çıkmaya başlayan tartışmanın gelişmesine imkan vermeye teşvik etmişti.
102. ECRİ, Türkiye'de devreye giren değişik reform paketlerinin kültürel ve dilsel çoğulculuk konusundaki tartışmanın gelişmesine katkıda bulunduğunu saptamaktan memnundur, ancak bu alanda sarf edilmesi gereken daha çok çaba vardır. Zihniyet alanındaki gelişmeler henüz yasal değişikliklerin düzeyine yeterince ulaşmamıştır ve ifade özgürlüğü, özellikle de Türk kimliğinin dışında bir kültürel ya da dilsel kimliği ifade etmek isteyenler aleyhine sürdürülen yasal takibatlar ve idari tacizler nedeniyle hâlâ kısıtlıdır.
103. Toplumun tavrı konusunda ECRİ, Güney-Doğu'daki ihtilafın Türk ve Kürt kökenliler arasında korkulandan daha az düşmanlık yaratmış olmasından duyduğu memnuniyeti bu raporun bir başka bölümünde daha önce de ifade etmiştir. Bununla birlikte ECRİ, zaman zaman kamuoyunun önünde, özellikle de siyasi yöneticiler ya da kamuya mal olmuş şahsiyetler tarafından hoşgörüsüz sözler sarf edilebildiğini endişeyle kaydetmektedir. Bu tür sözlerin hedef aldığı kesimler konjonktüre göre değişmekle birlikte, son zamanlarda Ermeniler, Museviler, Yunanlılar ve Kürtler hoşgörüsüz sözlerin hedefi olmuşlardır, ve bu sözleri sarfeden kişiler yetkililer tarafından her zaman cezalandırılmış, hatta takibata bile uğratılmamıştır. Kamuoyunda bir ölçüde hoşgörüsüzlüğün varlığını açıklayan nedenleri sıralayan birçok kaynak, "Türk" olmayan her şeyi Devlet ve Türk halkı için bir tehdit olarak algılayan kimi öğelerin aşırı milliyetçiliğini ileri sürmüştür.
|
|
|
|
|
