| 10 Eylül 2008, Çarşamba |
İLİŞKİLİ HABERLER
Kainatın 'kayıp' bölümü bu deneyle bulunacak
MAHMUT SANCAK/ EKONOMİ
09.09.2008
CERN parçacık araştırma merkezinde bugün ilk defa ışın testi yapılacak. Uzmanlar bütün dünyanın merakla beklediği asıl çarpışma deneyinin, 21 Ekim'de yapılabileceğini söyledi..
Dünyanın en büyük parçacık araştırma merkezi CERN'de proton çarpışması için son hazırlıklar devam ediyor. İsviçre'nin Cenevre kentinde bulunan 4 detektör ve 27 kilometrelik tünel sisteminden oluşan deney merkezinde bugün ilk defa ışın denemesi yapılacak. Bu deney esnasında yaklaşık 8 aydan beri - 271 dereceye kadar soğutulan tünel sisteminin çarpışma deneyi için hazır olup olmadığı sınanacak.
BİLİMDE YENİ SAYFA
CERN direktörlüğünü kısa bir süre sonra Robert Aymar'dan devralacak olan Alman Rolf Dieter Heuer konuyla ilgili yaptığı açıklamada bilim tarihinde yeni bir sayfanın açılmak üzere olduğunu belirterek şunları söyledi: "Çarşamba günü (bugün) ilk defa tünel sisteminde parçacıklar hareket ettirilecek. Parçacıkların tek sıra halinde ilerleyip ilerlemediğine bakacağız. Sonraki günlerde deneyde kullanılacak her bir parçanın çalışıp çalışmadığı test edilecek. Ardından parçacıklara verdiğimiz enerjiyi yükselterek tüm sistemi tekrar gözden geçireceğiz. Bu makine tek bir düğmeyle çalıştırılamayacak kadar büyük ve karmaşık. Bu nedenle adım adım ilerlemek zorundayız. Ancak her şeyin çalıştığından emin olduktan sonra çarpışma deneyini yapacağız. Bu çarpışma deneyi 21 Ekim tarihinde, Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'nın resmi açılışının yapıldığı gün veya sonrasında olabilir". Bugün yapılacak deneyde uzmanlar tünelde oluşan manyetik alan yardımıyla proton parçacıklarının tek sıra halinde ilerleyip ilerlemediğini gözlemleyecek. Ayrıca gün boyu çok sayıda "ince ayar" yapılacak. Deneyin bu aşaması, 21 Ekim'de yapılması planlanan büyük çarpışma için büyük öneme sahip. Çünkü büyük çarpışmada, proton parçacıkları tünelde iki farklı yöne doğru saatte yaklaşık 300 bin kilometre hızla hareket edecek.
GİZEM ÇÖZÜLECEK
Parçacıklar bu hıza ulaştığında paketler halinde Atlas adı verilen dev detektörün merkezinde, saatte 600 bin kilometre hızla çarpıştırılacak. Uzmanlara göre çarpışmanın ardından, saniyenin milyarda biri olarak ifade edilen zaman diliminde, kainatın oluşumunda olanların bir benzeri yaşanacak. Uzmanlar kainatın oluşum anını birçok defa tekrarlayarak, maddenin oluşumu ve evren hakkında çok sayıda gizemi aydınlatma fırsatını elde edecek. Özellikle karanlık madde olarak adlandırılan ve kainatın yüzde 95'ini oluşturduğu tahmin edilen gizemli gücün bu deneylerle netlik kazanacağı belirtiliyor.
BİLİMDE YENİ SAYFA
CERN direktörlüğünü kısa bir süre sonra Robert Aymar'dan devralacak olan Alman Rolf Dieter Heuer konuyla ilgili yaptığı açıklamada bilim tarihinde yeni bir sayfanın açılmak üzere olduğunu belirterek şunları söyledi: "Çarşamba günü (bugün) ilk defa tünel sisteminde parçacıklar hareket ettirilecek. Parçacıkların tek sıra halinde ilerleyip ilerlemediğine bakacağız. Sonraki günlerde deneyde kullanılacak her bir parçanın çalışıp çalışmadığı test edilecek. Ardından parçacıklara verdiğimiz enerjiyi yükselterek tüm sistemi tekrar gözden geçireceğiz. Bu makine tek bir düğmeyle çalıştırılamayacak kadar büyük ve karmaşık. Bu nedenle adım adım ilerlemek zorundayız. Ancak her şeyin çalıştığından emin olduktan sonra çarpışma deneyini yapacağız. Bu çarpışma deneyi 21 Ekim tarihinde, Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'nın resmi açılışının yapıldığı gün veya sonrasında olabilir". Bugün yapılacak deneyde uzmanlar tünelde oluşan manyetik alan yardımıyla proton parçacıklarının tek sıra halinde ilerleyip ilerlemediğini gözlemleyecek. Ayrıca gün boyu çok sayıda "ince ayar" yapılacak. Deneyin bu aşaması, 21 Ekim'de yapılması planlanan büyük çarpışma için büyük öneme sahip. Çünkü büyük çarpışmada, proton parçacıkları tünelde iki farklı yöne doğru saatte yaklaşık 300 bin kilometre hızla hareket edecek.
GİZEM ÇÖZÜLECEK
Parçacıklar bu hıza ulaştığında paketler halinde Atlas adı verilen dev detektörün merkezinde, saatte 600 bin kilometre hızla çarpıştırılacak. Uzmanlara göre çarpışmanın ardından, saniyenin milyarda biri olarak ifade edilen zaman diliminde, kainatın oluşumunda olanların bir benzeri yaşanacak. Uzmanlar kainatın oluşum anını birçok defa tekrarlayarak, maddenin oluşumu ve evren hakkında çok sayıda gizemi aydınlatma fırsatını elde edecek. Özellikle karanlık madde olarak adlandırılan ve kainatın yüzde 95'ini oluşturduğu tahmin edilen gizemli gücün bu deneylerle netlik kazanacağı belirtiliyor.
İLİŞKİLİ HABERLER
Yayın tarihi: 10 Eylül 2008, Çarşamba
Web adresi: https://www.sabah.com.tr/2008/09/10//haber,5964B296815641308F66C40C8AE205C6.html
Tüm hakları saklıdır.
Copyright © 2003-2008, TURKUVAZ GAZETE DERGİ BASIM A.Ş.
Dünya Haberleri
Son Dakika | Ana Sayfa | Yazarlar | Çizerler | Günün İçinden | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Spor | Hava Durumu | Sarı Sayfalar | Dosyalar | Günaydın | Televizyon | Astroloji | Sağlık | Magazin | Teknoloji | Otomobil | Turizm Rehberi | Emlak | İşte İnsan | Sabah Çocuk | Mobil Eğlence | Detaylı Arama | Cuma | Cumartesi | Pazar | Kültür-Sanat | EGazete | Gazete Reklam | Internet Reklam | Künye | Bize Ulaşın
 |
Copyright © 2003-2008 Tüm hakları saklıdır. TURKUVAZ GAZETE DERGİ BASIM A.Ş. | 
|