Kültür, sanat ve romantizm: Budapeşte

Tuna nehrinin iki yakasında kurulu olan Macaristan'ın başkenti Budapeşte, tam anlamıyla bir kültür, sanat ve romantizm kentidir. Osmanlı'dan da izler taşıyan kent, görkemli yapıları, müzeleri, kaplıcaları ve kafeleri ile unutulmaz bir tatil vaat ediyor.

Ülkenin kuzeyinde yer alan kent Budapeşte, Tuna nehrinin üzerinde kurulu, ırmağın batı kıyısındaki Buda, doğu kıyısındaki Peşte ve Buda'nın kuzeyindeki Obuda şehirlerinin 1873 yılında birleşmesiyle oluşmuş. Kanuni Sultan Süleyman tarafından ilk olarak 1526 yılında fethedilen Budin ve Peşte, 1.5 asırlık Türk hakimiyetinden sonra 1686'da Osmanlı hakimiyetinden çıkmıştı. Yaklaşık 2 milyon nüfuslu şehir, aynı zamanda ülkenin politik, kültürel, ticari ve endüstri merkezidir.



Kentte, sert kara iklimiyle bol bağışlı iklim arasında bir geçiş iklimi egemen. En sıcak ay temmuzda ortalama sıcaklık 28 derece. Budapeşte'de bahar nisanda başlıyor, yazlar genellikle sıcak ve kurak. Kasım genellikle yağışlı ama hava Aralık ortalarına kadar soğumuyor. Kışlar genellikle kısa sürer. Macaristan'ın para birimi Florint. Resmi dil ise Macarca. Dünyanın en zor dillerinden biri olan Macarca'nın grameri Türkçe'ye çok benziyor. Budapeşte'de en geçerli yabancı dil Almanca, İngilizce daha sonra geliyor.

GÖRÜLMESİ GEREKEN YERLER
Dükkan ve süpermarketler genellikle hafta arası 07.00'den 19.00'a kadar açık. Ama geceleri ve tatil günleri mutlaka özellikle tren istasyonları civarında açık dükkanlar oluyor. Mağaza ve kitapçıların çalışma saatleri daha kısa, Budapeşte'de müzeler nisan ve ekim ayları arasında salıdan pazara her gün saat 10.00'dan 18.00'e kadar açık. Diğer aylarda müzeler 16.00'da kapanıyor. Budapaşte'deki en önemli yapıtları şöyle sıralayabiliriz.

Parlamento Binası: Budapeşte'nin simgesi sayılan yapılardan biri sayılır. 1884-1904 yılları arasında inşa edilen bina, 700 odalı oldukça büyük bir büyük yapıdır.

Aquincum Museum: Pazartesi hariç her gün 10:00-17:00 arası açık. Yaklaşık 2000 yıl önce inşa edilmiş olan bu tarihi yapı kesinlikle görülmeye değer. Özellikle büyüleyici mozaiği ve taş oymaları ile cezp edici.

Vidampark: Budapeşte'nin en büyük eğlence parkı. Bütün bir yıl boyunca açık olan park, kış aylarında sadece belirli saatler arasında açık.
Magyar Operahaz: 1184 tarihinde inşa edilmiş bu gösterişli yapı, Avrupa'nın en güzel operalarından biri. Odaları ünlü Macar ressamları tarafından dekore edilmiş bulunan 1200 kişilik kapasitesiyle Budapeşte'nin gözbebeği. Cumartesi-Pazar: 13:00-15:00. İngilizce, Almanca, Fransızca, İtalyanca, İspanyolca ve Macarca turları mevcut.

Pesti Vigado: 1865'de inşa edilen yapı Budapeşte'nin ikinci önemli konser salonu olarak bilinmekte. Haziran ile Eylül arası dünyanın dört bir yanından gelen birçok konser burada gösterime sunuluyor.

Növenkert: Kurulalı 100 yıldan fazla olan bu hayvanat ve botanik bahçesi Avrupa'nın üst düzey hayvanat bahçelerinden biri. Bütün bir yıl boyunca ziyaretçilerini bekliyor.

ALIŞVERİŞ
Budapeşte'de alışverişin en şaşırtıcı yanı, ummadığınız anda hiç ummadığınız bir şey bulmanız. Gıda ve içki Macaristan'da oldukça ucuz. Havyar, kaz ciğeri ve salamı en ucuz buradan alabilirsiniz. Kaz tüyü yastık ve yorganlar hem çok kaliteli hem de ucuz. Hediyelik olarak seramik, duvar süsleri, boyanmış ahşap kutu ve oyuncaklar, bebekler ve sepetler alınabilir.

Budapeşte, yöresel ezgilerine sıkı sıkıya bağlı bir şehirdir. Sokaklarda gezerken rastladığınız mağazalarda ki, çanak çömlek, nakış işlemeleri gibi yöresel ezgilerini taşıyan ürünlerden satın alabilirsiniz. El Sanatları Merkezi (Folk Art Centrum) her gün sabah 09.30'dan akşam saatlerine kadar açık. Merkez Pazaryeri de alışveriş için en iyi yerlerden. İyi bir Macar şarabı için en iyi adres, Boutique des VinsBudapeşte'deki Ecseri (Nagykorösi Utca), Doğu Avrupa'nın en büyük ve en iyi bitpazarı. Burada antika takılardan Sovyet askeri saatlerine, eski müzik aletlerinden şapkalara kadar her şey bulunabilir.

ULAŞIM
Budapeşte'de eski ama güvenli ve ucuz bir toplu taşıma sistemi var. Ulaşımda üç hatlı metro, otobüs, tramvay ve troleybüs kullanılıyor. Saat 04.30'dan 23.00'a kadar toplu taşıma araçlarından yararlanmak mümkün. Ayrıca geceleri çeşitli güzergahlarda yarım saatte bir kalkan otobüs ve tramvaylar oluyor. Gece araçlarının numaralarının sonunda E harfi bulunuyor. Biletler, gişelerde, gazete bayilerinde ve metro girişlerinde satılıyor. Budapeşte'de taksilerin taksimetreleri aynı fiyatlar açılmıyor. Kesinlikle sarı plakası, kapısında taksi firmasının logosu ve fiyat listesi bulunmayan taksiye binmeyin.

MACAR MUTFAĞI
Macar yemekleri ne çok baharatlı ne de çok sıcak servis ediliyor. Yemek zevkleri kızartmalardan çok hafif tatlımsı yiyeceklere kaymış. Bir tür lahana yemeği olan kve bir tür Macar tas kebabı olarak bilinen pörköl sık rastlanan yemeklerden birkaçı. Eğer tabağınızda hem domuz eti hem de bildiğimiz kırmızı eti yan yana görürseniz şaşırmayın. Gulyise Macarların geleneksel et çorbası. Çorbaların Macar mutfağında yeri büyük. Bu mutfağın en özel mönüsünde rastlanan yemeklerin başında soğanlı kaz ciğeri, paprikalı tavuk ve kayısı soslu Barack Palinka geliyor.

Osmanlı mutfağı Macar mutfağını büyük ölçüde etkilemiş. Özellikle poğaça ve kahve size çok tanıdık gelirse şaşırmayın. Ama maydanoz kökü ve pembe patatesler ilginizi fazlasıyla çekecek. Pan kekler ve ekmekli tatlılar değişik krema veya reçellerle sunuluyor. Macaristan'da içkiler de oldukça kaliteli. Özellikle barackpadlı bir tür kayısıdan yapılan brendi. Şaraplar iyi ve ucuz. Tokaj oldukça beğenilen bir tür tatlı şarap. Dreher ve KobBudapeste'nin geleneksel biralarının en iyileri. Kentte oldukça çeşitli restoranlar bulunuyor. Birçok restoran gece yarılarına kadar açık. Restoranlara gitmeden mutlaka rezervasyon yaptırın.