Cumhurbaşkanının af yetkisi

Cumhurbaşkanı Gül'ün Necmettin Erbakan'ın cezasının geri kalanını af etmesi çeşitli tartışmalara yol açtı.
Oysa, bir cumhurbaşkanı ilk kez bu yetkisini kullanmıyor.
Türk Ceza Hukuku'nda af, "genel af" ve "özel af" olarak iki ayrılır.
Genel af, hem cezayı, hem de suçu ortadan kaldırır.
Özel af ise suçu değil, sadece cezayı ortadan kaldırır.
Cumhurbaşkanı Gül'ün Erbakan'a kullandığı bu yetki, suçu ortadan kaldırmamakta, sadece cezasının geri kalan bölümünü af etmektedir.
O yüzden kimi iddiaların aksine, bu yetkisini kullanmasının Gül'le yakından uzaktan ilgisi yoktur.
2 Numaralı sanık, 1 Numaralı sanığı af etti haberleri hukuken hiçbir geçerliliği olmayan değerlendirmelerdir.
Gül, Erbakan'ın işleminin suç olma niteliğini ortadan kaldırmamış, sadece cezasının kalan bölümünü anayasanın kendisine verdiği yetkiyle af etmiştir.
Fransız Ceza Hukuku'nda buna Grace deniliyor. Bu terim, Latince "Gratia" kelimesinden geçmiş ve "Tanrı yardımı" anlamına geliyor.
Hukuki anlamda ise cezaların kısmen veya tamamen af edilmesi, indirilmesi anlamına geliyor. İngilizce karşılığı ise "pardon."
Bu yetki genelde devlet başkanlarına tanınıyor ancak 1982 Anayasası bu yetkiyi hem devlet başkanına hem de parlamentoya vermiştir.
Türkiye'de cumhurbaşkanının bu yetkiyi tek başına kullanıp kullanamayacağı hususunda bir hüküm yok.
Ancak bugüne kadar ki uygulama, cumhurbaşkanlarının bu yetkiyi tek başlarına kullandıklarını göstermektedir. Anayasa'nın 104'üncü maddesi "belirli kişilerin cezalarını hafifletmek veya kaldırmak" yetkisi dahil Cumhurbaşkanının yetkilerini tek tek saymış, 105'inci maddede ise bu yetkilerin kullanılması şartını belirlemiştir.
Cumhurbaşkanının af yetkisi "sürekli hastalık, sakatlık, kocama" ile sınırlı.
Yakın geçmişte tüm cumhurbaşkanları önlerine gelen dosyaları incelemiş ve yetkileri gereğinde kullanmıştır.
Eski Cumhurbaşkanı Sezer de bu yetkisini kimi sol görüşlü mahkumlar yararına kullandığı için kimi gazetelerin eleştirilerine maruz kalmıştı.
Bu madde sonuç itibariyle tamamen insani ihtiyaçlar göz önünde tutularak anayasaya konulmuştur.
Erbakan bu ülkeye başbakan olarak hizmet etmiş bir insandır.
Yolsuzluk iddiasıyla yargılanmış, sonuçta bedelini de mahkum olarak ödemiş, mal varlığına el konulmuştur.
Bu af, Erbakan'a mal varlığını geri alma hakkını sağlamayacaktır, bunun altı çizilmelidir.
Yolsuzluk konusunda bu kadar hassas olanların ara sıra aynaya bakmalarında yarar vardır.
Not: Bu yazıyı yazarken Uludağ Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Kemal Gözler'in "Karşılaştırmalı Anayasa Hukukunda Af Yetkisi" başlıklı makalesinden yararlandım.