Ostrakismos

Klistenis, Milattan Önce 508 yılında Atina'da dünyanın ilk demokrasisini kurduğunda anayasaya bir madde koydurmuştu: "Ostrakismos", yani sürgün cezası.
Buna göre, herhangi bir vatandaş, devlet için tehlikeli gördüğü bir kişinin Atina'dan 10 yıllığına sürülmesini isteyebiliyordu. Bir tür "Gensoru" diyebileceğimiz bu talep oy verme hakkına sahip tüm Atinalılar'ın katıldığı "Halk meclisi"nde onaya sunulurdu. Tek kriter vardı: Oylamaya en az 6 bin kişinin katılması ve "Evet" oylarının çoğunlukta olması.
Oy olarak "Osrakon" denilen kırık vazo veya seramik parçaları kullanıldığı için bu cezaya "Ostrakismos" adı verilmişti. Ama "Osrakon"un bir anlamı daha vardı: İstiridye kabuğu.
Atinalılar kayaya sıkı sıkıya yapışan istiridyeler misali iktidarı elinden bırakmak istemeyenlere, "Tiranlık" eğilimi gösterenlere bu cezayı veriyorlardı. Zaten Klistenis de "Ostrakismos"u Atina'da bir daha diktatörlerin iktidara gelmesini veya yöneticilerin diktatörleşmelerini önlemenin çaresi olarak düşünmüştü.
Diktatörleşme eğiliminin yanı sıra bir başka suç için de bu müeyyide uygulanıyordu: Atina'yı küçük düşürmek. Örneğin, Milattan Önce 461 yılında Cimon, Atina'nın Isparta karşısında savaşı yitirmesine neden olduğu gerekçesiyle 10 yıllığına Atina'dan sürülmüştü.
Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili o çağlarda Atina'da yaşasaydı veya günümüz Gürcistan'ında o Atina'daki "Doğrudan demokrasi" sistemi geçerli olsaydı, Güney Osetya faciası nedeniyle çoktan ülkeden sürülmüştü.
Ama "Ostrakismos"un tarihin 2500 yıl öncesine ait sayfalarında kalmış olması, onun paçayı kurtardığı anlamına gelmiyor.
Çünkü yaptırımı sürgün ya da en azından iktidardan uzaklaştırma olan, olması gereken tüm suçları işledi.

Saakaşvili'nin kabarık dosyası
- Her şeyden önce diktatörleşti. ABD'nin ve AB'nin onu "Demokratik yollardan seçilmiş bir yönetimin başı" olarak tanımlamaya devam etmelerine bakmayın. 2003'te parlamentoyu basarak, halkı sokağa dökerek Devlet Başkanı Eduard Şevardnadze'yi istifa etmek zorunda bıraktı. "Gül devrimi" denilen bal gibi darbeyle. Tamam sonra iki kez (2004'te ve bu yılın başında) sandıktan çıktı ama özellikle ikincisinde ne koşullarda: Sahte oylarla, rakiplerini yıldırarak. Bugün Gürcistan'da tek muhalif gazete ve TV kanalı yok. Hem sonra kafasına esip Güney Osetya üstünden Rusya'ya savaş açması da diktatörleşmesinin en somut kanıtı ve de sonucu değil mi?
- Ayrıca bu macerayla ülkesinin askeri altyapısının çökmesine neden oldu. Rus birlikleri sistemli olarak hava savunma sistemlerini vurdu.
- Yine bu operasyonla Gürcistan'ı hem rezil etti, hem de topraklarının önemli bir bölümünü kaybettirdi. Tıpkı Milattan Önce 461'de Cimon'un yaptığı gibi.
- Ve en vahim cürümü: Batı'yı Rusya karşısında çaresiz bıraktı. Özellikle de görev süresini başı dik tamamlamak isteyen Başkan Bush'u. Tüm vartaları atlatsa, siyaseten ipinin çekilmesine bu bile yeter.
Zaten Batı basını hafiften hafiften bu muhtemel akıbeti seslendirmeye başladı. Örneğin "The Guardian" gazetesi, "Saakaşvili'den hesap sorulabilir" diyor. "Independent" onu "Büyük bir hesap hatası yapmak"la, "Le Temps" ise "Ateşle oynamak"la suçluyor ve bedelini ödemeye hazırlanması iması yapıyor.
Kendisi de rüzgârın tersten esmeye başladığını görüyor. "Le Monde" gazetesinde dün yayınlanan demecinde suçüstü yakalanan bir çocuk gibi kabahati başkalarına, yani Ruslar'a yüklemeye çalışıyor. Putin de kıs kıs gülüyor. Özellikle onun Gori'deki bir kaldırımda panik içinde yere yatışının görüntülerini izledikten sonra.
Saakaşvili, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un "Biz onu indirmek niyetinde değiliz" güvencesiyle rehavete kapılmasın, tam tersine cümlenin ikinci bölümüne kulak verip "Ama kendiliğinden istifa ederse iyi olur" tavsiyesine uysun.
Yoksa "Ostrakismos"tan çok daha ağır bir cezayla da karşılaşabilir: Güney Osetya'daki Rus birlikleri harıl harıl delil topluyorlar. Saakaşvili'yi sivil halkın katledilmesi emrini vermekten yargı önüne çıkartmak için!