Cep telefonu kullanmadan önce mutlaka okuyun

Cep telefonu görüşmeleri nasıl gerçekleşiyor?
Herhangi bir numarayı aramak isteyen cep telefonu abonesi, mutlaka baz istasyonu kapsama alanı içinde olmalı. Telefon ilk sinyal bağlantısını servis aldığı baz istasyonu ile yapar. Baz istasyonunun bağlı olduğu GSM santrali üzerinden aranılan abonenin bilgileri kendisine en yakın başka bir baz istasyonu çağrı sinyali ile yönlendirilir. Bu şekilde iki cep telefonu abonesi karşılıklı görüşmüş olur. Cep telefonları ile radyo, televizyon, telsiz arasındaki fark şudur: Cep telefonu ile aynı anda karşılıklı konuşulur. Bu nedenle cep telefonu hem alıcı hem de vericidir. Radyo, TV gibi cihazlar ise sadece alıcıdır.Bu nedenle radyo, TV antenleri bir noktada monte edilebilirken, cep telefonu antenleri (baz istasyonları) kısa mesafelerde birbirlerini görecek şekilde monte edilir. Cep telefonları aynı anda hem alıcı hem de verici olduğu için konuşma sinyallerinin alınması esnasında çok daha fazla enerji harcayıp EMA (elektromanyetik alan) yayımlarlar.

Cep telefonu kullanımının zararları neler?
Günümüzde cep telefonları yaşantımızın vazgeçilmez bir parçası oldu. Bütün elektronik cihazlar gibi cep telefonlarının da kurallarına uygun kullanılmadığı takdirde canlı yaşamında olumsuz etkileri olabilir.Cep telefonları veya elektrikle çalışan bütün cihazlar yakın çevrelerinde bir elektromanyetik (EMA) alan oluştururlar. Ancak EMA ifadesi çoğu zaman radyasyonla karıştırılır ve toplumda gereksiz panikler, tereddütler oluşmasına sebep olur. Başlıca elektromanyetik enerji kaynakları; elektrik enerjisi ile çalışan ve elektromanyetik enerji yayan cihazlardır. Günlük hayatımızda elektrik ve manyetik alan yayan bu cihazları kullanırız. Bunlara; çeşitli elektrikli ev aletleri (buzdolabı, çamaşır ve bulaşık makinesi, ütü, tıraş ve saç kurutma makinesi, elektrikli ısıtıcı, mikser, mutfak robotu), bilgisayar ekranları, lambalar, enerji nakil hatları ve trafo istasyonları, radyo, TV, telsiz, bazistasyonları örnek verilebilir. Aslında evlerde kullandığımız saç kurutma makineleri, ütü, mikrodalga ve elektrik fırınları, cep telefonlarına göre çok daha fazla EMA yayarlar. Fakat cep telefonları bu cihazlara göre çok daha sık kullanılır ve çok düşük EMA da alınmış olsa bile uzun süreli alındığı için olumsuz etkileri daha fazla olabilir.

Cep telefonunun sebep olduğu elektromanyetik alanlar sağlığı nasıl etkiler?
Elektromanyetik alanların insan sağlığı üzerinde oluşturduğu riskler, yeni teknolojilerin günlük yaşamda giderek daha yoğun biçimde kullanılması sonucunda her geçen gün fazlalaşıyor. Özellikle son yıllarda hızla artan cep telefonu kullanımı ve buna paralel olarak giderek yaygınlaşan baz istasyonları, evlerde kullandığımız elektrikli-elektronik cihazlar sağlığı tehdit edecek boyuta ulaştı. Bu alanda yasal düzenlemeler, kurumsal eksiklikler ve bilinçsizlik konunun önemini daha da artırıyor. Cep telefonları düşük güçte alıcı-verici radyo cihazlarıdır. İletişim için 900-1800 Mhz aralığında mikrodalga biçiminde elektromanyetik dalga kullanırlar.

Vücutta en çok hangi bölge etkileniyor?
Konuşma esnasında ortaya çıkan 1 Watt'lık ısı etkisiyle örneğin beyin sıvısını 0,1 derece yükselttiği belirtiliyor. Cep telefonları konuşma sırasında başa çok yakın bir noktadan elektromanyetik ışınım yayarlar. Bu nedenle bunların kullanımı öncelikle baş olmak üzere vücutta birçok olumsuzluk yaratabilir. Konuşmanın başa yakın olması nedeniyle beynin etkilenme olasılığı çok fazladır. Beyindeki sinir hücrelerinin uyarılmalarını etkilediği belirtiliyor. Bu yolla etkilenme sonucunda başta uyku bozuklukları, bellek sorunları, baş ağrısı, bulantı, baş dönmesi, sersemlik hali ve kan basıcının artması, beyinle ilgili olumsuzluklar ortaya çıkabiliyor. Bilişsel aktiviteler bozulabiliyor ve öğrenme güçlüklerinin görüldüğü iddia ediliyor. Hücre düzeyindeki deneysel çalışmalarda hücrenin gelişimi, hücre duvarı ve hücrenin madde alışverişiyle ilgili bozulmalar ortaya konulmuş. Bunlar arasında kanser yönünden uyarıcı etki yapması ve kanseri tetiklemesi ilk sırada sayılıyor.

Uzun süreli cep telefonu kullanımının vücuda etkileri neler?
Uzun süreli etki hücrelerde büyük moleküllerin bozulmasına, hücre zarlarının birbirine yapışmasına sebep olabilir. Baştaki sinir zarlarının bozulması sonucu insanlarda rüya görmenin azalması da görülebiliyor. Ayrıca bunama, Parkinson hastalığı, kas sertleşmesi ve dejeneratif beyin hastalıkları gibi arazların ortaya çıkmasına yol açtığı konularında iddialar bulunuyor. Cep telefonu ile kalp ve kulak pilleri, birbirlerine yakın durduklarında az da olsa ortaya olumsuz etkileşim çıkıyor. Cep telefonundan yayılan dalgaların özellikle çocuklar için çok daha tehlikeli olduğu iddia ediliyor. Bu cihazların bir başka kesin tehlikesi de sürücülerin araç kullanırken telefon etmeleri sırasında ortaya çıkıyor. Cep telefonlarının taşıtlar içinde kullanılması, araçların elektronik sistemlerini bozuyor ve kazalara yol açabiliyor. Bu durum sadece uçak ve tren gibi taşıtlarda değil, pek çok kara aracında da söz konusu olabiliyor. Diğer taraftan araç hareket halindeyken telefonla konuşmak sürücünün dikkatini azaltıyor hem de cihaz aşırı EMA yayıyor. Yalnız zil sesinin etkisinin bile dikkati yüzde 30 oranında azalttığı araştırmalarla ortaya konulmuş. Bu durumlar can ve mal güvenliği açısından da büyük tehlikeler yaratıyor.

Toplum sağlığı için bu konuda yöneticiler ne gibi önlemler almalı?
Cep telefonlarının yaydığı EMA'lara karşı hastalar ve çocuklar, sağlıklı erişkinler için durum ve dönemine göre belirli sınırlar bulunur. Baz istasyonları antenlerinden açığa çıkan enerji ile ilgili şüphe ve araştırmalar hâlâ devam ediyor. Bu nedenle okul, kreş, hastane, kamu binaları, akaryakıt dolum tesisleri ve park gibi yapıların üzerinde güç yoğunluğu sınır değerlerini aşmasa bile baz istasyonları kurulmamalı. Baz istasyonlarının kurulduğu yerlere, oluşturdukları elektromanyetik alan şiddetine göre değişik uyarı işaretleri konmalı ve açık alanlardaki istasyonların çevresi uyarı işaretleriyle sınırlandırılmalı. Cep telefonlarının taşınması, gereksiz ve aşırı kullanılmasının sadece kullananlar için değil kişinin çevresi için de özellikle sağlık yönünden risk yarattığı belirtiliyor. Bu yüzden cep telefonları ve baz istasyonlarının, bireysel olarak ölçülebilir düzeyde olmasa da toplum düzeyinde çok ciddi sağlık riskleri oluşturabileceği, önemli sağlık sorunlarının uzun yıllar sonra ortaya çıkabileceği göz önüne alınmalı ve gerekli önlemler alınmalı.

Cep telefonu dışında maruz kaldığımız elektromanyetik alanlardan da bahseder misiniz?
Sadece cep telefonları EMA yaymıyor. Evlerde kullandığımız elktrikli aletlerden ve hatta lambalardan bile elektromanyetik alan yayılır. Özellikle elektrikli ve mikrodalga fırınların, saç kurutma ve fön makinelerinin yarattığı elektromanyetik yayılımlar (EMA'lar) cep telefonlarından çok daha fazladır. Bu konulardaki ortaya konulan iddia ve endişeler henüz araştırma safhasında. Kesinleşmiş bilimsel araştırma sonuçları dikkate alınmalı çünkü bu iddia ve endişelerin gerçekleşme olasılığı çok yüksek görünüyor.

Özge ZEKİ/COSMOPOLİTAN