500 sanayi devini düşük döviz kuru ayakta tuttu

İstanbul Sanayi Odası'nın (İSO) 'Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2007 Yılı Raporu'nda ilk üç sıra değişmedi. Geçmiş yıllarda olduğu gibi yine Türkiye Petrol Rafinerileri (Tüpraş) ilk sırada ipi göğüsledi, ikinci Ford, üçüncü ise Elektrik Üretim AŞ oldu. Ancak 2007 bilançosu sanayinin 500 devinin ayakta kalma nedeninin düşük kurdan kaynaklandığını ortaya koydu. Özel sektör 2007'de yüzde 48.8 artarak 105 milyar dolara çıkan (şu anda 172 milyar dolar) özel sektör döviz borçları nedeniyle 500 dev kuruluş, dolar düşük seyredince 4.8 milyar YTL kambiyo kârı yazdı, 253 milyon dolar da daha az faiz ödedi.

YÜZDE 4.5 BÜYÜDÜLER
Böylece yaklaşık 5 milyar YTL daha fazla kâr yazarak bilançosunda kârını şişirdi. İSO 500 büyüğün faiz ve kambiyon karı 6.1 milyar YTL'ye çıkarak 17.2 milyar YTL olan toplam kârının yüzde 35.6'sına ulaştı. Oysa 2006 yılında firmaların faaliyet dışı elde ettiği karın toplama oranı tarihin en düşük düzeyi olan yüzde 26.3'e inmişti. 2006'da faaliyet dışı kâr 3.3 milyar, toplam kâr ise 12.1 milyar YTL olmuştu. Yani kâr yüzde 34 artarken faaliyet dışı gelirlerin artışı yüzde 81.2 oldu. Şirketlerin elde ettiği faaliyet dışı kârın satışlara oranı 2006'da yüzde 1.6 iken bu oran 2007'de yüzde 2.6'ya çıktı. İSO 500 sanayi devinin toplam satışları yüzde 3.6, üretimden satışları ise yüzde 4.4 büyüdü ve 203.5 milyar YTL'ye çıktı. 500'deki özel kuruluşlarda ise bu rakamlar yüzde 3.7 ve 4.5 olarak gerçekleşti. Vergi öncesi kâr cari fiyatlarla yüzde 35.1, sabit fiyatlarla yüzde 27.5 arttı. 2007 yılında Türkiye'nin 500 büyük sanayi kuruluşunda yer alan 450 kuruluş kâr bildirdi. 450 kuruluşun dönem kârı, 19.2 milyar YTL oldu.

İLK 50 YARISINI ÜRETTİ
Türkiye'nin ilk 50 büyük sanayi kuruluşu, 500 büyük kuruluş içinde üretimden satışlarda yüzde 49.8 oldu. İlk 50 kuruluşun brüt katma değerdeki payı 2006'da yüzde 56,4 iken, geçen yıl bu oran yüzde 58.1'e yükseldi. Dönem karının payı ise 2006'daki yüzde 46,8 değerinden yüzde 43,9'a geriledi. Bu kuruluşların toplam ihracat içindeki payı ise 2006'da yüzde 56.1 iken, 2007'de yüzde 54.9'a düştü.