"Mektupla oy"u iptal gerekçesi

Anayasa Mahkemesi'nin yurtdışındaki seçmenin mektupla oy kullanmasını öngören, Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunu'nun ilgili maddesinin iptal gerekçesi Resmi Gazete'de yayımlandı. Kararda, mektupla oy kullanma yönteminin, seçim için aranan serbestlik ve gizlilik ilkelerini sağlamaya elverişli olmadığı belirtilerek "mektupla oy kullanma yöntemi, seçmenin oyunu kullanırken aile üyelerinden ve sosyal çevresinden gelebilecek her türlü etkiye açık olması nedeniyle seçmenin iradesini korumaya elverişli bulunmamaktadır" denildi.

Anayasa Mahkemesi'nin bugünkü Resmi Gazete'de yayımlanan gerekçeli kararında, gizli oy ilkesinin, seçmenin seçme hakkını hiçbir etki ya da baskı altında kalmaksızın özgür iradesiyle kullanmasını sağlamak için kabul edildiği ve gizli oyun amacının seçmeni oy verirken her türlü çevre etkisinden uzaklaştırmak olduğu kaydedildi. Oy kullanmayı etkileyecek, seçmenin özgür iradesini saptırabilecek her tür etkilemenin baskı sayılacağına işaret edilen kararda,

"Devletin, yurt dışında bulunan Türk vatandaşlarının oy verme haklarını kullanabilmelerini sağlarken Anayasa'da belirlenen seçim ilkelerine uygun ve uygulanabilir nitelikteki tedbirleri alması gerekir. İptali istenilen yasa kurallarında öngörülen mektupla oy kullanma yöntemi, seçmenin oyunu kullanırken aile üyelerinden ve sosyal çevresinden gelebilecek her türlü etkiye açık olması nedeniyle seçmenin iradesini korumaya elverişli bulunmamaktadır. Seçimin serbestliği ilkesi, seçmenin oyunu her türlü etkiden uzak ve gizlilik içinde kullanmasının tam olarak güvence altına alınması halinde gerçekleşebilir. Bu güvencenin ise kuralda öngörülen mektupla oy verme yöntemi ile gerçekleştirilmiş olduğundan söz edilemez. Bu nedenle seçim için aranan serbestlik ve gizlilik ilkelerini sağlamaya elverişli bulunmayan mektup yöntemiyle oy kullanılmasına ilişkin yasa kuralları Anayasa'nın 67. maddesine aykırıdır." denildi.

İptal gerekçesinde, Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç, üyeler Sacit Adalı, Fulya Kantarcıoğlu ve Serruh Kaleli'nin oy birliğiyle alınan karara farklı gerekçeyle katıldıkları da kaydedildi. Farklı gerekçede ise " "mektup' sözcüğü, kararda belirtilen nedenlerle Anayasa'ya aykırı bulunarak, mektupla oy kullanmanın her halde Anayasa'ya aykırılık oluşturacağı sonucuna varılmış ise de serbest oy ilkesine uygun daha güvenli diğer yöntemlerin uygulanamadığı durumlarda, Anayasa'ya aykırılık gerekçesi gözetilerek yeni düzenleme yapılmasına Anayasal engel bulunmamaktadır" görüşü dile getirildi.

(ANKA)