Merkez Bankası: Enflasyon yüksek seyrini son çeyreğe kadar korur

Merkez Bankası, büyük ölçüde gıda ve enerji fiyatlarındaki artışların etkisiyle hızla yükselerek çift haneye gelen yıllık enflasyonun, yılın son çeyreğine kadar olan dönemde bu seyrini koruyacağını bildirdi.

Merkez Bankası Mayıs ayı fiyat gelişmelerine ilişkin değerlendirmesinde, "Yıllık enflasyonun önümüzdeki aylarda baz etkisinin katkısıyla yüksek seyrini koruyacağı tahmin edilmektedir. Yılın son çeyreğinden itibaren ise enflasyonun kademeli olarak düşüş eğilimine girmesi beklenmektedir" denildi.

YILLIK ENFLASYONUN 7 PUANI GIDA VE ENERJİDEN

Değerlendirmede, Mayıs ayında tüketici fiyatlarının yüzde 1,49 artması ve yıllık enflasyonun yüzde 10,74'e yükselmesinde gıda ve petrol fiyatlarındaki artışların devam etmesi ile döviz kuru hareketlerinin gecikmeli etkilerinin belirleyici olduğu belirtildi. Mayıs ayı itibarıyla yıllık enflasyonun 7 puanlık kısmının gıda ve enerji fiyatlarındaki artıştan kaynaklandığına işaret edildi.

Kira enflasyonu istikrarlı düşüş eğilimini korurken gıda ve enerji fiyatlarındaki olumsuz gelişmelere paralel olarak yemek ve ulaştırma hizmetleri fiyatlarının yıllık artış oranının yükselmeye devam ettiği, döviz kurunun gecikmeli yansımaları ve arz şoklarının ikincil etkileriyle temel enflasyon göstergelerinin de yukarı yönlü bir hareket sergilediği belirtildi.

ÇEKİRDEK ENFLASYON YÜKSELDİ

Merkez Bankası'nın değerlendirilmesinde yer alan tespitlere göre enerji, işlenmemiş gıda ürünleri, alkollü içecekler ve tütün ürünleri ile altın hariç hesaplanan ve "çekirdek enflasyon" denilen özel kapsamlı tüketici fiyat göstergeleri (ÖKTG-H) endeksinin yıllık artış oranı yüzde 8,61'den yüzde 9,84'e yükseldi. Bu endeksten işlenmiş gıdanın dışlanması ile elde edilen ÖKTG-I göstergesinin yıllık artış oranı ise yüzde 5,39'dan yüzde 6,30'a çıktı. Bu artışta temel olarak enerji ve gıda fiyatlarının ikincil etkileri ile döviz kurunun gecikmeli yansımaları belirleyici oldu.


ENFLASYON MAL GRUBUNDA DAHA YÜKSEK

Mayıs ayında mal grubu fiyatları yüzde 1,64, hizmet grubu fiyatları yüzde 1,05 oranında arttı. Yıllık enflasyon, hizmet grubunda yüzde 9,86'ya, mal grubunda ise yüzde 11,02'ye yükseldi.

Gıda ve enerji fiyatlarında süregelen yüksek artışlar Mayıs ayında hizmet fiyatları üzerinde etkili oldu, ulaştırma hizmetleri fiyatları yüzde 1,79 artarken, yemek hizmetleri fiyatlarındaki artış yüzde 1,82 olarak gerçekleşti.

Son üç aylık dönemde sırasıyla yüzde 5,07 ile 5,02 oranında artan yemek ve ulaştırma hizmetleri fiyatları, aynı dönemdeki hizmet grubu yıllık enflasyonundaki artışın da temel belirleyicisi oldu.

Diğer yandan, ulaştırma ve yemek hizmetleri dışındaki hizmet fiyatlarında olumsuz bir seyir gözlendi. Özellikle, kiranın yıllık artış oranı Mayıs ayında da gerilemeye devam etti ve bu alt kalemin enflasyonundaki düşüş son bir yıl içinde yaklaşık 6 puana ulaştı.

ENERJİDE YILLIK ENFLASYON YÜZDE 17.7

Mayıs ayında akaryakıt fiyatlarındaki yüzde 2,58'lik artışın etkisiyle enerji grubu yıllık enflasyonu yüzde 17,70 seviyesine yükseldi. Gelecek dönemde otomatik fiyatlandırmaya geçilmesinin gündemde olması, enerji grubu fiyatlarının yıllık artış oranının yüksek düzeylerde seyretmeye devam edebileceğinin işareti olarak değerlendirildi.

Enerji ve işlenmemiş gıda dışı mal grubu yıllık enflasyonu yüzde 9,90'a yükseldi. İşlenmiş gıda başta olmak üzere, giyim-ayakkabı ile dayanıklı mal grubu yıllık enflasyonlarındaki artışlar bu yükselişte etkili oldu.

Giyim fiyatlarının yıllık artışı, döviz kuru gelişmelerinin gecikmeli etkileriyle son üç ayda 3,1 puan yükselerek yüzde 4,62'ye ulaştı.

Mayıs ayında dayanıklı mal grubu (altın hariç) fiyatlarındaki artış yüzde 1,48 olarak gerçekleşmesine rağmen yıllık bazda halen düşüş kaydedildiği gözlendi. Otomobil ile elektrikli ve elektriksiz aletler grubu fiyatları aylık bazda sırasıyla yüzde 0,52 ve 0,81 oranında artarken yıllık bazda bakıldığında gerileme gösterdi. Öte yandan, mobilya fiyatları aylık olarak yüzde 5,2 arttı ve bu grubun ilk beş aylık artışı yüzde 10,5'e ulaştı. Altın fiyatları ise Mayıs ayında yüzde 6,16 oranında geriledi.

Mayıs ayında işlenmemiş gıda fiyatları mevsimsel hareketlerin etkisiyle yüzde 2,1 geriledi. Taze sebze fiyatlarında yüksek oranlı gerilemelere karşın et, pirinç ve bakliyat ürünleri gibi diğer işlenmemiş gıda kalemlerinde gözlenen belirgin fiyat artışları ile grup yıllık enflasyonu yüzde 8,26'ya yükseldi.

İşlenmiş gıda ürünlerinde gözlenen yüksek fiyat artışları Mayıs ayında da sürdü. Aylık bazda yüzde 2,33 artan grup fiyatlarında yıllık enflasyon yüzde 22,83'e yükseldi. Bu gelişmede, yıllık enflasyon oranları sırasıyla yüzde 28,61 ile yüzde 53,66 düzeylerine ulaşan ekmek ve tahıl ürünleri ile katı ve sıvı yağlar kalemleri belirleyici oldu. Grup yıllık enflasyonunda kısa dönemde baz etkisi nedeniyle artış bekleniyor.

ÜRETİCİ FİYATLARI

Mayıs ayında yüzde 2,12 artan ve yıllık artışı yüzde 16,53'e ulaşan üretici fiyatlarında, geçen ayki artışın 0,67 puanı tarım ürünleri, 1,45 puanı ise sanayi ürünlerinden kaynaklandı. Tarım fiyatlarında aylık bazda gözlenen yüzde 3,49 artışta, Mayıs ayında endekse giren yeni mevsim meyve ve sebzelerinin fiyatlarında gözlenen yüksek oranlı artışlar etkili oldu.

Mayıs ayında petrol ürünleri fiyatları yüzde 8,27 yükselirken, petrol ürünleri hariç imalat sanayi fiyatları sadece yüzde 0,87 artış gösterdi. Ana metal sanayi fiyatlarında Ocak ayından bu yana görülen yüksek oranlı artış eğilimi Mayıs ayında da devam etti ve sektör fiyatları önceki aya göre yüzde 6,60 artış kaydetti.

Üretici fiyat endeksi kapsamında dayanıksız tüketim malları ve sermaye mallarının fiyatlarında düşüş gözlenirken, diğer kalemlerin fiyatlarının yükselmeye devam ettiği görüldü. Ara malları fiyatlarındaki artışta ana metal sanayi fiyatlarındaki yükseliş belirleyici olmaya devam ederken, dayanıklı tüketim malları fiyatlarındaki artışta mobilya fiyatlarındaki yükseliş etkili oldu. Diğer yandan, tekstil ve giyim ürünleri fiyatlarındaki düşüşlerin dayanıksız tüketim malları fiyatlarını aşağı çektiği görüldü.

(ANKA)