Piyasaların kimyası bozuldu

Küresel çapta yaşanan olumsuz konjonktür, son dönem makro ekonomik göstergelerdeki kötüleşme, IMF ile biten stand-by sonrasında hükümetin "mali gevşeme" eğilimi ve AKP'ye açılan kapatma davasının büyüttüğü siyasal istikrarsızlık algısı, piyasaların ileriye yönelik bekleyişlerinde ciddi çapta bir bozulmaya, kötümserlik dozunun artmasına yol açtı.

Mali ve reel sektörün yıllık enflasyon beklentisi yılbaşından bu yana yüzde 50, cari açık beklentisi 6 milyar dolar, faiz beklentisi 3 puan dolayında arttı.

Mali ve reel sektördeki karar alıcı ve uzmanların Merkez Bankası'nın her ay iki kez yaptığı beklenti anketi ile ölçülen ileriye yönelik beklentilerinde yılbaşından bu yana dramatik bir değişim süreci yaşanıyor ve kötümserlik dozu giderek artıyor.

ENFLASYON BEKLENTİSİ BEŞ AYDA YÜZDE 50 BÜYÜDÜ

Merkez Bankası 2008'e yüzde 4'lük enflasyon hedefiyle girerken, mali ve reel sektörün TÜFE bazında yıl sonu enflasyon beklentisi Ocak ayında yapılan birinci ankette yüzde 6.44, ikinci de yüzde 6.47 düzeyinde ölçülmüştü. İzleyen dönemde aylar itibariyle açıklanan enflasyon oranlarındaki hızlanma, piyasaların yıl sonu hedefine ilişkin beklentisinde de çıtayı yükseltti. Yıl sonu TÜFE beklentisi Mart ayında yüzde 7'yi, Nisan'da yüzde 8'i aştı. Mali ve reel sektördeki karar alıcı ve uzmanların bu yılki enflasyona ilişkin beklentisi Mayıs ayı birinci anketinde yüzde 9.55'e, ikinci ankette de yüzde 9.64'e kadar yükseldi. Buna göre yıl sonu enflasyon oranına ilişkin beklenti beş aylık dönemde yaklaşık yüzde 50 büyüdü.

Bu arada 12 ay sonrasına ilişkin TÜFE beklentisinin Ocak'tan Mayıs'a yüzde 5.94'ten yüzde 7.88'e, 24 ay sonrasına ilişkin beklenen oranın da yüzde 5.11'den yüzde 6.67'ye yükselmesi, piyasalarda enflasyonun daha uzun süre yüksek seyredeceği beklentisinin hakim olduğunu ortaya koydu.

BÜYÜME BEKLENTİSİ SÜREKLİ DÜŞÜYOR

2001 krizinin ardından 2002 başından itibaren başlayan büyüme süreci beş yıldır aralıksız sürmekle birlikte, 2006'nın ikinci yarısında ekonomide başlayan yavaşlama, 2007'de iyice belirginleşti. Dış ve iç koşullara bağlı olarak ortaya çıkan konjonktürde ileriye yönelik büyüme beklentilerinde de bu yıl aylara göre sürekli bir düşüş gözlendi. Ocak ayı birinci anketinde yüzde 5 olarak ölçülen piyasaların 2008 büyüme oranına ilişkin beklentisi, ikinci ankette yüzde 4.9'a, Şubat ayı anketlerinde sırasıyla yüzde 4.9 ve yüzde 4.8'e, Mart'ta yüzde 4.6 ve yüzde 4.5'e, nisan'da yüzde 4.2 ve yüzde 4'e geriledi. 2008 yılı büyüme beklentisi Mayıs ayı ikinci anketinde ise yüzde 3.9'a kadar düştü.

FAİZ BEKLENTİSİNDE 3 PUAN DOLAYINDA ARTIŞ

Ocak ayında yüzde 15,73 düzeyinde bulunan gelecek üçüncü ayın sonundaki Hazine bonosu yıllık bileşik faiz oranı, Mayıs ayında yapılan son ankette yüzde 18.63'e yükselti. Gelecek üçüncü ayın sonunda beklenen yıllık bileşik faiz oranı beş yıl vadeli tahvillerde de yüzde 15.68'den yüzde 18.97'ye çıktı.

Gelecek 12'nci ayın sonu için beklenen oran da bonoda yüzde 14.52'den yüzde 17.07'ye, tahvilde yüzde 14.52'den yüzde 17.38'e yükseldi.

CARİ AÇIK BEKLENTİSİNDE REKOR ARTIŞ

Cari işlemler açığı 2007 yılında 38 milyar dolara yaklaşırken, Ocak ayında yapılan ilk ankette 2008 sonu için beklenen açık 39 milyar 582 milyon dolar olarak ölçülmüştü. İzleyen aylarda sürekli artan beklenti, Mayıs ayı ikinci anketinde 45 milyar 562,7 milyon dolara kadar yükseldi.

Ocak ayında 1.2798 YTL olarak ölçülen 2008 sonu dolar kuru beklentisi de Mayıs'ta 1.3437 oldu.

BEKLENTİLERİN ÖNEMİ

Makro ekonomik göstergelerdeki kötüleşmeyle paralel bir seyir izleyen piyasaların ileriye dönük beklentilerinin olumsuzlaşması, üretim, yatırım, zam kararlarına etkisi nedeniyle önem taşıyor. Ekonomideki kötüleşme ile birlikte ileriye yönelik beklentilerin de kötüleşmesi, karşılıklı birbirini besleyen bir mekanizma doğuruyor.

(ANKA)