Otoyol ve köprüler özelleşiyor

Otoyollar ve üzerindeki hizmet tesisleri ile köprülerin özelleştirilmesiyle ilgili kanun tasarısı, TBMM Başkanlığına sunuldu.

Erişme Kontrollü Karayolları Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısına göre, erişme kontrollü karayollarının (otoyol) yapımı, bakımı ve işletilmesi Karayolları Genel Müdürlüğü veya görevlendirilmiş şirket veya şirketlerce ya da otoyol işletme hakkı verilmiş işletici şirket veya şirketlerce yürütülecek. Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun hükümleri de saklı olacak.

Karayolları Genel Müdürlüğünün teklifi Ulaştırma Bakanlığının onayı ile otoyol yapılacak veya kaldırılacak.

Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde işletme hakkı verilen otoyollarda bağlantılar, işletici şirketin başvurusu üzerine Karayolları Genel Müdürlüğünün kararıyla kurulacak veya kaldırılacak. İşletici şirket tarafından işletilen otoyollarda, şehir geçişleri güzergahının veya karayolunun şehir ile bağlantı ve ilişkilerinin değişiminde, işletici şirketin olumlu görüşü alınacak.

KAMULAŞTIRMA İŞLEMLERİ

Otoyol yapımı, gelişmesi ve çevresinin korunması ve düzenlenmesi için gereken genişlikte arazi şeridi kamulaştırılacak. Özelleştirme sonucu işletme hakkı devredilen otoyollarda ihtiyaç doğması halinde, kamulaştırma işlemleri Karayolları Genel Müdürlüğünce yapılacak. İşletme hakkı devir sözleşmelerinde, kamulaştırma bedelinin tamamen veya kısmen, şirketçe ödenmesi hususu hükme bağlanabilecek. Kamulaştırılmış arazi ile üzerinde yapılacak tesisler devlet malı olacak.

Otoyol için ayrılmış veya kamulaştırılmış saha içinde Karayolları Genel Müdürlüğünün izniyle kurulacak tesis veya yapılacak faaliyetler dışında tesis kurulması veya faaliyette bulunulması yasak olacak.

İşletme hakkı verilen otoyollarda kurulacak tesis veya yapılacak faaliyetler sözleşmeyle düzenlenecek. PTT, elektrik, su ve benzeri tesisat yapılması da sözleşmeyle olacak.

Otoyol yapımı, bakımı ve işletilmesi ile görevlendirilen şirketler, otoyollar üzerinde ''hizmet tesisleri'' yapabilecek.

KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN GÖREVLERİNDE DEĞİŞİKLİK

Karayolları Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunda değişiklik yapılarak, genel müdürlüğünün görev tanımları özelleştirmeye uygun hale getiriliyor.

Karayolları Genel Müdürlüğü görevleri arasına, köprüleri işletmek de alınırken, ''Otoyolların, köprülerin ve bunlarda bulunan işletme ve bakım tesisleri ile hizmet tesislerinin ve diğer mal ve hizmet üretim birimleri ile varlıklarının yapımını ve/veya işletilmesini ve/veya bakımını yaptırmak, devretmek, denetlemek veya denetletmek'' de ekleniyor.

Otoyol, devlet ve il yolları ile ilgili diğer kanunların yüklediği işleri yapmak görevleri arasında bulunan Karayolları Genel Müdürlüğü, bu işleri yaptırmakla da görevli kılınacak.

Karayolları Genel Müdürlüğünün diğer görev alanları ile bu görevlere ilişkin hakların devredilmesi durumunda mevcut görev ve hizmetlerin yaptırılması, varlıkların işlettirilmesine ilişkin düzenlemeler yapılıyor.

OTOYOL ÜCRETLERİ

Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından işletilen otoyol ve köprülerde ücretin tespiti ve zaruri hallerde ücretsiz olması uygun görülen kesimlerinin tayini, Karayolları Genel Müdürlüğünün teklifi üzerine Ulaştırma Bakanı'na ait olacak.

Özelleştirme sonucu işletme hakkı verilen otoyollarda ve köprülerde, sözleşmenin imzalandığı takvim yılı sonuna kadar sözleşmenin imzalandığı tarihte yürürlükte olan geçiş ücretleri uygulanacak. Takip eden takvim yılları için geçiş ücretleri, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere sözleşmelerde belirlenen tarife veya usullere göre tespit edilerek uygulanacak. İşletme hakkı verilen otoyolların sözleşme süresince ücretli otoyol vasfı korunacak.

Karayolları Genel Müdürlüğünün gelirleri arasından, ''Otoyol, köprü ve tünellerden elde edilen gelirler'' çıkarılacak.

İŞLETİCİLER, CEZA TAHSİL EDEBİLECEK

İşletme hakkı verilen otoyollardan geçiş ücretlerini ödemeden geçiş yapan araç sahiplerinden, işletici tarafından, geçiş ücreti ile birlikte geçiş ücretinin 10 katı tutarında ceza tahsil edilecek. Tahsil edilen ceza tutarının yüzde 50'si, Hazine payı olarak işleticilerce vergi dairesine ödenecek.

Hazine payını süresinde ödemeyen veya eksik ödeyen işleticilerden, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre söz konusu tutarlar ilgili vergi dairesince tahsil edilecek.

ÖZELLEŞTİRME, İMTİYAZ NİTELİĞİNDE OLACAK

Otoyollar, köprüler ve bunlarda bulunan işletme ve bakım tesisleri ile hizmet tesislerinin ve diğer mal ve hizmet üretim birimleri ile varlıkların özelleştirilmesi, Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca (ÖİB) gerçekleştirilecek.

Özelleştirme uygulamalarına konu faaliyetler, imtiyaz niteliğinde olacak, imzalanacak sözleşmeler de imtiyaz sözleşmesi olarak düzenlenecek.

Özelleştirme sonucu elde edilen gelirler, ÖİB'ce yapılacak harcamalar düşüldükten sonra Karayolları Genel Müdürlüğünün sorumluluğundaki yolların yapım ve bakım hizmetlerinde kullanılmak üzere Hazine'ye aktarılacak.

Özelleştirilen otoyollar, köprüler ve bunlarda bulunan işletme ve bakım tesisleri ile hizmet tesislerinin ve diğer mal ve hizmet üretim birimleri ile varlıklarına ilişkin yatırım, bakım ve işletme faaliyetleriyle ilgili usul ve esaslar, işletici ile imzalanacak olan sözleşmelerde düzenlenecek.

Özelleştirme programına alınan otoyollarda bulunan hizmet tesisleri hariç diğer hizmet tesislerinin işletme hakları, Karayolları Genel Müdürlüğünce devredilebilecek.

ŞİRKET TEMSİLCİLERİ, KURULLARDA YER ALACAK

Karayolu Trafik Güvenliği Kuruluna, otoyolların işletme hakkına sahip olan işletici şirketlerinin temsilcileri de katılacak. Söz konusu şirketlerin temsilcileri, il ve ilçe trafik komisyonlarında da görev alacak.

Karayolları Genel Müdürlüğü, can ve mal güvenliği açısından gerekli düzenlemeleri ve işaretleme yapma yetkilerini, işletici şirketlere devredilebilecek.

Otoyol ve köprüleri işletme hakkını alacak şirketler, yolun yapısını, trafik güvenliğini sağlayacak durumda bulundurmakla yükümlü olacak. Söz konusu şirketler, trafik işaretlerinin işlerliğini de sağlanacak.

Otoyol ve köprülerde bulunan trafik işaret ve levhalarının görünmesini engelleyen ağaçlar ile çeşme, direk ve benzeri yapılar kaldırılacak.