Kale kudurdu

Dünya çapındaki büyükustaların her yıl oynadığı Corus Wijk aan Zee, Linares, Dortmund, Tal Anı Turnuvası gibi zorlu turnuvaların arasında süper büyükustaların katılmaktan en keyif aldıkları etkinlik, 1992'den beri düzenlenen Melody Amber Turnuvası'dır. Melody Amber 2008'deki ilginç bir konumu incelemeden önce turnuvanın kendisinden ve neden 'tatil' havasında geçtiğinden bahsetmek gerekir. Melody Amber, Monte Carlo'da her yıl mart ayında düzenlenen kapalı bir turnuva. Hollandalı iş adamı ve eski yazışmalı satranç dünya şampiyonu olan Joop van Oosterom'un kızı Melody Amber birinci yaşına girerken, onun adını taşıyan bir süper turnuva düzenlemeye karar vermesiyle başladı. 2008'de ilk kez Nice'te düzenlenen bu 'eğlenceli' turnuva, reyting hesaplamaları dahil olmadığından büyükustalar hem turnuvada oynar hem de yoğun takvimin arasında kendilerine zaman ayırabilirler. Melody Amber'i özel yapan farklardan biri de turnuvanın sistemidir. Çift tur döner turnuva sistemi (bütün oyuncular birbirleriyle iki kez oynar) uygulanır. Maçlardan biri körleme, öteki de hızlı satranç partisi (süre 25 dakika + hamle başına 10 saniye eklemeli) olarak oynanır. Körleme maçlarda büyükustalar, taşları görmeden konumu canlandırıp hamle yapmak (hamleleri bilgisayar ortamında boş bir tahta üzerinde iletiyorlar) zorundalar. Satranç dünyası, körlemede bazen süper büyükustaların inanılmaz gaflar yaptıklarını görüp hayret ederken bazen de taşları görmemelerine rağmen yaptıkları müthiş hamleleri hayranlıkla izler. Bu yıl turnuvayı kazanan Levon Aronian ve Boris Gelfand arasındaki mücadele de bunlardan birisiydi. Maçın sonunda turnuvalarda ender rastlanan bir konum meydana geldi. Haftanın konumunda gördüğünüz durumda siyahın 'kale kudurması' diye adlandırılan özel bir olanağı olduğundan parti berabere sonuçlandı. Pat, beraberliğin özel bir türü olup, bir tarafın şahına tehdit olmadığı halde, o tarafın imkânlı (kurallı) bir hamle yapamaması halinde oluşur. Dikkat ederseniz bu konumda siyah piyon ve şahların imkânlı hamlesi yoktur. Sadece kale oynayabiliyor. Burada beyaz, örneğin Fe8 oynarsa (f8V mat tehdidiyle) şimdi Kb1 var. Şa2'den sonra ise beklenmeyen bir hamle var: Kb2! Siyah kaleyi beyaz şahın ayağına götürüyor; çünkü şimdi kale alınırsa, pat var. Beyaz kaçmak zorundadır. Şimdi beyaz Şa3 oynarsa, bu defa Kb3! var. Şah yine kaçtığında kale, şahı benzer şekilde takip etmeye devam eder. Şah tahtada nereye giderse gitsin, kale 'kudurmuş' bir halde şahın peşinden gider. Şah e dikeyine giderse bu kez de kale e dikeyinden şahı çeker ve şahın konumdaki kazanmak için gidebileceği tek güvenli kare olan f8'e de saklanmasını önler.

Haftanın Konumu: Melody Amber'de Aronian-Gelfand mücadelesinde, bu konumda siyah 53. hamlede h4 oynadıktan sonra oluşan bu konumda artık siyah şah ve piyonların imkanlı hamlesi yok. Kalenin kudurma vakti geldiğinden taraflar berabere yaptılar.