Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü
(FAO), "Önümüzdeki 10 yılda en temel ürün buğday olacak" diyor. Türkiye ise yıllar yılı popülizm yaptığı tarım sektöründe,
"buğday ithalatçısı" olmaya soyunuyor.
Diyeceksiniz ki; "Buğday niye stratejik?"
Birincisi, dünyanın bir numaralı sorunu açlık.
İkincisi, buğday küresel ısınma tehdidi altında gün sayıyor.
Üçüncüsü, buğday artık en önemli enerji kaynağı. Biyodizelin en önemli yakıtı
"Etanol" buğdaydan üretiliyor. Bu üç temel sorun buğday konusunda kafa yormamıza neden oluyor. Ama hiç şüphe yok ki, asıl sıkıntı, ortalığı talan eden Çin. Çünkü geçen eylül ayında Çin'in buğday stokları bitti. Çin ve Hindistan dünya pazarlarından alım yapınca buğday fiyatı uçtu.
Peki, daha geçen yıla kadar
19.5 milyon ton buğday üreten,
"Hı, buğday mı? Bizde bol bol var," diye böbürlenen Türkiye'ye ne oldu?
TMO ve tüccar, ithalatçı oldu. Kazakistan ve Ukrayna'dan buğday bulmaya çalışıyor. Hatırlatalım. 2007'de rekoltemiz Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'na göre
17 milyon ton, Un Sanayicileri Federasyonu'na göre
15 milyon tondu. Düşük rekolte gerekçesini
'küresel ısınma' ya bağladık. Yüzde 130 oranındaki
gümrük vergisini önce yüzde 8'e çektik, sonra sıfırladık. İthalatçı olduk.
Buğdayda hasat mayısta başlar. 2007'de Türkiye'nin tarımda tek
'market makerlik' yapan müdahale kurumu Toprak Mahsulleri Ofisi
(TMO), buğdayın tonuna
425 bin YTL fiyat biçti. Dünya piyasasını yakından izleyen, küresel piyasa odaklı iş yapan tüccar vakit kaybetmedi, üreticiye
450 bin YTL verince TMO açıkta kaldı. Gücünü kaybetti. Pazarda tüm dengeler altüst oldu. Buğdayın tonu 600 bin YTL'yi geçti.
Sonuçta buğday TMO'nun elindeki en etkili silah. TMO ise dünyayı ve Türkiye'yi izlemiyormuş gibi geçen sezon 102 bin ton alım yaptı. Geri kalan 17 milyon ton buğdaydan birileri yüzde 50'nin üzerinde kazanç sağladı. Altın, hisse, faiz, parite halt etti. Buğdaya para yatıran yatırımcı, spekülatör ve tüccar resmen vurgun vurdu.
TMO uyudu!
Hal böyleyken dün TMO'da 'Hububat Piyasaları Danışma Kurulu' toplandı. Benim de Haber Türk TV'de her gün öğle saatinde yaptığım 'Doğruyu Söyle' programının konuğu olan eski Sanayi ve Ticaret Bakanı
Ali Coşkun, "Buğdayda kimse kuraklığın arkasına saklanmasın!" deyince kafam karıştı.
Niye mi?
Uyarı 2008 sezonu öncesi önemli. Elbette Türkiye, tarımda plansız üretim yapmanın cezasını çekiyor. Ama üretici bu kez akıllanmalı. 2008 rekoltesi 19-20 milyon ton arasında olacak.
Çünkü üretici,
'para var,' diye buğday ekti. O yüzden buğdayda,
"Karaman'ın koyunu sonra çıkar oyunu," denecek.
Aman dikkat!.
Üretici,
ABD ve
Çin'i iyi izlemeli. Bilgilenmeli, paniğe kapılmamalı. ABD, özellikle fiyat konusunda davranışı belirler...
Aksi takdirde birileri üreticiyi korkutup fiyatı bu kez yerlerde süründürebilir. Sahi
stratejik stok ne durumda? Bitti mi? Bitmedi mi? TMO yanıt vermeli.
Bugünkü Tüm Yazıları
Buğdayda stratejik stok bitti mi?
Yayın tarihi: 11 Mart 2008, Salı
Web adresi: https://www.sabah.com.tr/2008/03/11//haber,E1017F19191746238F189F698B0A970B.html
Tüm hakları saklıdır.
Copyright © 2003-2008, MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.