TÜSİAD'dan TBMM'ye AR-GE mektubu

TÜSİAD, "Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Tasarısı"nı değerlendirerek, Ar-Ge merkezinin tanımında yer alan unsurların yeniden gözden geçirilmesi, söz konusu tanımdaki Ar-Ge personeli sayısı koşulunda indirime gidilmesi, teknoparklarında tasarı kapsamına alınması uyarısında bulundu.

TÜSİAD, "Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Tasarısı" ile ilgili TBMM Plan Bütçe Komisyonu Başkanı Sait Açba'ya bir mektup göndererek, görüşünü bildirdi. TÜSİAD'ın Açba'ya gönderdiği mektupta, tasarıda "Ar-Ge Merkezi"nin tanımında yer alan "en az elli tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam etme" kıstasının, ülkede imalat sanayii işletmelerinin KOBİ ağırlıklı olduğu gerçeğiyle ve teşviklerin proje bazlı verilmesi amacıyla uyumlu hale getirilmesi gerektiği kaydedildi. Mektupta, KOBİ'lerin üretimlerinin tasarım, özgün üretim, Ar-Ge ve kalite süreçlerinden geçmesi ve Ar-Ge kaynaklarına erişiminin kolaylaştırılması, Ar-Ge faaliyetlerinin yurt geneline yaygınlaştırılmasını hızlandıracağı belirtilerek, "Bu çerçevede Ar-Ge merkezi tanımındaki Ar-Ge personeli sayısı koşulunda indirime gidilmesi ya da Ar-Ge personelinin kuruluşta çalışan toplam personel sayısının belirli bir oranı olarak belirlenmesi yararlı olacaktır" denildi.

Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin (TEKNOPARK) tasarı kapsamına alınmasının, tasarının getirdiği teşviklerden daha geniş bir kesimin faydalanmasını sağlayacağı belirtilen mektupta, aksi durumda kanun tasarısıyla getirilen imkanlar ile teknoloji geliştirme ve teknoloji serbest bölgeleri için varolan imkanlar arasında denge sağlanmasında yarar olacağı kaydedildi.

TÜSİAD'ın mektubunda şöyle denildi:

"Teknoloji geliştirme ve teknoloji serbest bölgelerindeki Ar-Ge ve destek personelinin, bölgedeki yönetici şirketin onayını alarak, Ar-Ge projesi kapsamında fiilen bölge dışında geçirdiği sürelere ait ücretinin de gelir vergisi ve sigorta primi teşvikinden yaralanması sağlanmalıdır. Desteklerden yararlanma süresinin kanun tasarısında 2023 olarak belirlendiği dikkate alınarak, teknoparklarla ilgili kanundaki 2013 tarihinin de 2023'e uzatılması düşünülmelidir."

TÜSİAD Yönetim Kurulu Üyesi ve Bilgi Toplumu ve Yeni Teknolojiler Komisyonu Başkanı Ayça Dinçkök'ün tasarıya ilişkin TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı Sait Açba'ya gönderdiği mektupta şu ifadelere de yer verildi:


"TEKNOPARKLAR DA TASARI KAPSAMINA ALINMALI"


Tasarının Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ile kurulan bölgeleri de kapsaması, tasarının getirdiği teşviklerden daha geniş bir kesimin yararlanmasını sağlayacak.

Ar-Ge ve destek personeli için 'gelir verisi stopajı teşviki' düzenlemesi getirildi. Bu düzenlemeye, 'Teknoloji geliştirme bölgelerinde ve teknoloji serbest bölgelerinde bulunan firmalara ait Ar-Ge projelerinde çalışan Ar-Ge personeli', fiilen bölgede bulunma şartı aranmadan dahil edilmelidir.

Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu'nda düzenleme yapılarak, Ar-Ge ve destek personelinin, bölgedeki yönetici şirketin onayını alarak, Ar-Ge projesi kapsamında fiilen bölge dışında geçirdiği sürelere ait ücretinin de gelir vergisi istisnasına tabi olması sağlanmalıdır.



AR-GE MERKEZİNİN TANIMI DEĞİŞTİRİLMELİ


Tasarıda Ar-Ge merkezinin tanımı şöyle yapıldı: 'Dar mükellef kurumların Türkiye'deki işyerleri dahil, kanuni veya iş merkezi Türkiye'de bulunan sermaye şirketlerinin; organizasyon yapısı içinde ayrı bir birim şeklinde örgütlenmiş, münhasıran yurtiçinde araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunan ve en az elli tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam eden, yeterli Ar-Ge birikimi ve yeteneği olan birimleri.'

Ar-Ge merkezinin tanımına 'En az elli tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam etme' kıstası getirildi. Ar-Ge merkezinin bu şekliyle tanımı, hem ülkede hem ülkedeki özel sektör yapısıyla hem de teşviklerin proje bazlı verilmesiyle çelişiyor.

Ar-Ge merkezi tanımında 'Türkiye'de bulunan sermaye şirketleri' ifadesi kullanıldı. Bu ifadenin şirketler olarak değiştirilmelidir. Ayrıca tanımda yer alan 'organizasyon yapısı içinde ayrı bir birim şeklinde örgütlenmiş' ifadesi, ana faaliyet konusu ve kuruluş amacı Ar-Ge olan şirketleri dışarıda bırakmaktadır. Dolayısıyla fıkraya 'ana faaliyet konusu ve kuruluş amacı Ar-Ge olan şirketlerde' eklenmelidir.

Tanımdaki 'Münhasıran yurt içinde araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunan' ifadesi, yurt içinde faaliyet gösteren Ar-Ge merkezlerinin bazı gider kalemlerinin yurtdışı ile alakalı olması halini kapsam dışı tutabilecek niteliktedir. Yapılacak düzenleme ile Ar-Ge merkezinin faaliyetlerinin yurt içinde yoğunlaşması ve buna dayanılarak onun yurtiçinde faaliyette olduğu sonucuna varılabilmesi mümkün olmalıdır.

Ayrıca 'Yeterli Ar-Ge birikimi ve yeteneği olan birimleri' ifadesinde yer alan 've' yerine 'veya' denilmelidir. Aksi takdirde merkezlerin mevcut tasarıda düzenlenmeyen 'takdiri' bir eşikten sonra bu niteliği kazanmaları gerektiği sonucuna varılabilir.


TEŞVİĞİN TÜRKİYE İHTİYAÇLARINA CEVAP VERMESİ SAĞLANMALI-



Rekabet öncesi işbirliği projelerinin tanımının uluslararası bir kurumla yapılacak işbirliğini de kapsaması sağlanmalı, ancak bu durumda verilen teşvikin Türkiye'de kullanılması ve Türkiye'nin ihtiyaçlarına cevap vermesi mutlaka gereklidir.

Tasarıda Ar-Ge merkezleri, Ar-Ge projeleri, rekabet öncesi işbirliği projeleri ve teknogirişim sermayesi kavramları tanımlanırken, anılan statüye sahip olabilmeye hangi makamın nasıl karar veya izin vereceğine ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemiştir.

Tasarıda Ar-Ge indirimi başlığında 500 ve üzerinde tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam eden Ar-Ge merkezlerinde ayrıca o yıl yapılan Ar-Ge ve yenilik harcamasının bir önceki yıla göre artışının yarısının kurum kazancının ve ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapılacağı belirtilmektedir. Bu ilave desteğin ayrıca bir önceki yıla göre Ar-Ge personel sayısını belli bir yüzde oranında artıran, belirtilen kuruluşlar ile desteklerden faydalananlar için öngörülmesi, daha kapsayıcı bir düzenleme olacaktır.



BAŞLANGIÇ AŞAMASINDAKİ KURULUŞLAR TEŞVİKLERDEN YARARLANMALI


Tasarıda yer alan teknoloji merkezi işletmelerinde ibaresinin kuluçka merkezlerini ve özellikle özel müteşebbislerin teknopark veya teknopark dışında teknoloji geliştirme amaçlı kurduğu kuluçka merkezlerini kapsayacak şekilde düzenlenmesi, başlangıç aşamasındaki kuruluşların da söz konusu teşviklerden yararlanmasını sağlayacaktır.

Kanun tasarısı kapsamındaki Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile ilgili olarak düzenlenen kağıtların damga vergisinden istisna olacağı belirtilmiştir. Bu istisnanın teknopark ve teknoloji serbest bölgelerinde yer alan işletmeleri de kapsaması bağlanmalıdır.



ÜST SINIR BELİRLENMESİNİN NEDENİ NEDİR?


Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri tarafından, bir defaya mahsus olmak üzere teminat alınmaksızın 100 bin YTL'ye kadar teknogirişim sermayesi desteği verileceği düzenlenmiştir. Ancak bu idarelerin tümü tarafından yapılan ödemelerin toplamına her yıl için 10 milyon YTL üst sınır konulmuştur. Böyle bir üst sınır belirlenmesi ve bu üst sınırın, yeniden değerleme gibi bu konu ile herhangi bir ilgisi bulunmayan bir parametre ile eskalasyona tabi tutulmasının nedeni anlaşılamamaktadır. Fıkrada ödenek şartı bulunduğuna göre, harcamalar zaten her yıl bütçe kanunu ile sınırlandırılacaktır.

Gelir vergi stopajı ve sigorta primi işveren hissesine ilişkin teşviklerden yararlanacak olan Ar-Ge destek personelinin tam zaman eşdeğer sayısının, toplam tam zamanlı Ar-Ge personeli sayısının yüzde 10'unu geçemeyeceği belirtilmiştir. Bu durum özelikle ana faaliyet konusu ve kuruluş amacı Ar-Ge olan şirketlerde çalışan destek personelin bir bölümünün bu istisnadan yararlanamamasına yol açacaktır. Bu nedenle bu sınırın kaldırılması ya da yükseltilmesi önerilmektedir.

Tasarıya, ürüne dönüşmüş ve destek süresini takip eden belli bir dönem süresince yurt dışı satış hacmini geliştirmiş projelere ilave destek verilmesi için ilgili bir hükmün eklenmesi, ihracatı teşvik edecek bir unsur olacaktır."

(ANKA)