Satrançta hamleyi hep Rusya yapıyor

Türkiye yıllardır Hazar doğalgazını Avrupa'ya taşıyacak Nabucco Projesi'ni konuşurken, yedi-sekiz ay önce adı bile duyulmayan Güney Akım aldı başını gidiyor. Nabucco'da devre dışı kalan Rusya, Güney Akım için Bulgaristan, Yunanistan, Türkmenistan ve Özbekistan'ı çoktan yanına aldı. Hatta öyle ki İran'a da 'Gazını istersen bu hattan geçirebilirsin' teklifini götürdü.
Rusya son günlerin moda deyimiyle, satranç oyununda arka arkaya hamleler yaparken, Türkiye henüz karşı bir atak gerçekleştirebilmiş değil. Üstelik alternatif projelerin sayısı da giderek artıyor. Güney Akım'ın yanı sıra Gürcistan üzerinden yine Karadeniz'i aşarak Avrupa topraklarına uzanan Beyaz Akım projesi bile konuşulur durumda.

Türkiye sırtlamalı
Bir dönem doğalgaz kaynağını çeşitlendirmek için Nabucco'ya sarılan Avrupa Birliği ülkeleri, Türkiye'nin işi yokuşa sürmesinin de etkisi ile Güney Akım'a sıcak bakmaya başladı. Yine de kötümser olmamak gerek. Her şeye rağmen Türkiye, Nabucco'da treni kaçırmış değil. AB'nin 25 üye ülkesinin 2006 yılı gaz tüketimine baktığımızda ortada 486 milyar metreküplük bir rakam karşımıza çıkıyor. Rusya bunun yüzde 24'lük kısmını karşılıyor. Ortada dev bir pazar olduğu ve yıllar içinde büyüyeceği kesin. Yani Nabucco'nun da müşterisi mutlaka olacak. Ama bu sırada AB'nin iştahının kaçtığı da bir gerçek. Bu nedenle de artık projeyi sırtlanma ve projeye sıkı sıkı sarılma görevi Türkiye'ye düşüyor.
Nabucco bilindiği gibi Hazar doğalgazının Türkiye üzerinden Bulgaristan, Romanya, Macaristan ve Avusturya güzergâhı ile Avrupa'ya taşınmasını öngörüyor. Nabucco'nun faaliyete geçmesi için verilen süre 2012. Bu hattan Avrupa'ya taşınacak gaz miktarı yılda 25.2 milyar metrüp civarında. Yaklaşık 5-6 milyar dolara mal olacak Nabucco'ya karşı Güney Akım'ın yatırım bedelinin 10 milyar doları bulacağı biliniyor. Üstelik Karadeniz'in altına döşenecek borunun oranı Mavi Akım'ın neredeyse dört katı. Yani fiziksel anlamda da zor bir proje. Buna rağmen Rusya kendine alternatif bir hat oluşmaması için projeyi en kısa sürede başlatıp 2010'a kadar yetiştirmeye hazır görünüyor.
Burada bir parantez açarak, Rusya'nın Nabucco'yu devre dışı bırakmak amacı ile geliştirdiği Güney Akım'da bir Türk partner de olduğunu söylemekte yarar var. Projenin içinde Rus Gazprom ve dolayısı ile onun Türkiye'de ortağı Ali Şen'in de olduğu iddia ediliyor.
Artık Güney Akım'a sıcak bakmaya başlayan Avrupa'yı eleştirmek ise çok doğru değil. Çünkü bugüne kadar Nabucco'nun gerçek anlamda peşinde koştular. Hatta Hollanda Eski Dışişleri Bakanı bu projeye direktör olarak atandı. Ama Türkiye, ABD ile ilişkiler bozulmasın diye İran'ı projeden uzak tutmaya çalışırken, bir yandan da kaynak sağlayıcı ülkelerle aynı şartlarda yer alma gayretine girdi. Buna hattı gaz ile dolduracak ülkeler de tüketici taraf da karşı çıktığı için yol alınamadı. Gelinen bu noktada Rusya Güney Akım'ı hayata geçirmeye çalışırken Türkiye'nin de elini çabuk tutması gerekiyor.
Çünkü Türkiye'yi bir enerji koridoru haline getireceğini söyleyen hükümetin yeni oluşumları da göz önüne alarak enerji politikalarını masaya yatırmasının zamanı geldi de geçiyor bile...