Dervişlerin başkenti İstanbul

Suna ve İnan Kıraç Vakfı İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, İslam tarihinin en tanınmış mistik şairlerinden Mevlana Celaleddin Rumi'nin 800. doğum yıldönümünü, 'Saltanatın Dervişleri, Dervişlerin Saltanatı: İstanbul'da Mevlevilik' sergisi ile karşıladı. İstanbul'un tasavvuf tarihine ışık tutan sergide, 1491 yılında kurulan Galata Mevlevihanesi ile birlikte başlayan sosyokültürel maceranın yazılı ve görsel ipuçları yer alıyor. Özellikle 17. yüzyıl ortalarından itibaren İstanbul'daki Mevlevi şeyh aileleri tarafından yönetilen Mevlevihane başta olmak üzere bu kültüre ait levha, gravür, fotoğraf ve gündelik hayata ilişkin nesnelerden oluşan serginin küratörlüğünü Ekrem Işın, danışmanlığını ise Prof. Dr. M. Baha Tanman yapıyor. Toplam 76 orijinal parçadan oluşan sergi, enstitü binasının sergi katında kültür meraklılarının izlenimine sunuluyor. Bu anlamda serginin en ilgi görebilecek parçaları arasında, Şeyh Galib'in Hüsn-ü Aşk adlı klasikleşmiş yapıtının orijinali ve Hamamizade Dede Efendi'nin bizzat kullandığı tarihi kudümü (vurmalı çalgı) de öne çıkıyor. Sergi bu anlamda, Sadberk Hanım Müzesi, Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi, Süleymaniye Kütüphanesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yıldız Şehir Müzesi, Galeri Alfa, Suna ve İnan Kıraç, Baki Baykara, Ayşe Yetişkin Kubilay, M. Baha Tanman, Ekrem Işın ve Emin Barın koleksiyonlarından yapılan tercihler doğrultusunda oluşturulmuş. Diğer taraftan, serginin dikkat çektiği beş ayrı yapı da, Galata (1491), Yenikapı (1598), Beşiktaş- Bahariye (1622- 1877), Kasımpaşa (1631) ve Üsküdar (1793) mevlevihaneleri olarak sunuluyor. 'İnsanlığın Babil Kulesi' olarak bilinen İstanbul'daki mevlevi aile geleneği ve mistik semboller dünyasına da derinlemesine bakan sergi, yazar Ahmet Hamdi Tanpınar'ın şu sözleriyle de taçlandırılmış: "Tarikat olarak Mevleviliği esas çizgileriyle Sultan Veled kurar. Fakat teşrifatı, nezaketi, terbiyesi, sülukun ve ayinin erkanı, tıpkı musikisi gibi, daha sonraki zamanın, Osmanlı devrinin ve biraz da İstanbul'undur. Ve şüphesiz ki, kültürümüzün en yüksek tarafıdır. Bir medeniyetin çiçeği olan ve ona hiç belli etmeden şekil veren terbiye ve nezaketten, duyma şekline kadar hüviyetimizin bir çok taraflarını o idare etmiştir." Sergi, 30 Mart'a kadar İstanbul Araştırmaları Enstitüsü'nde görülebilir. Tel: (0212) 334 09 00