Damar balonlaşması Türkiye'de yaygın mı?

Geçtiğimiz hafta değerli sanatçımız Savaş Dinçel'in ölümüne neden olan ana damar balonlaşmaları Türkiye'de yaygın mı? Ben sigara içiyorum. Bu hastalıktan korunmak için ne yapmalıyım? Alp B./Samsun

Aort damarı vücudumuza kan taşıyan en büyük damardır. Kalpten çıkar ve tüm göğüs ve karın boyunca uzanır. Bir bahçe hortumuna benzer. Bu damarın cidarındaki (iç duvar) zayıflamalardan dolayı meydana gelen balonlaşmalara anevrizma denir. Ana damarın yırtılması veya delinmesi, hayatı tehdit eden çok ciddi kanamalara neden olur. Anevrizmaların çoğu küçüktür, yavaş büyür ve ender olarak patlar. Bazıları daha büyük olur ve hızla ilerler, patlama riski yüksektir. İşte bu yüzden balonlaşmaların tedavisi boyutlarına ve büyüme hızlarına göre değişir. Bazen sadece izlemek yeterken, diğer zamanlarda acil ameliyat gerekebilir. Ani bir patlama sonrası yapılacak acil bir aort ameliyatı çok yüksek risk taşıyacağından, doktorlar bu durumu önceden fark ve takip etmek ister.

SİGARA BAŞLICA RİSK
Balonlaşmalar tüm aort boyunca olabilirken, sıklıkla karın bölgesinde görülür ve bunlara karın aortu anevrizmaları denir. Diğerleri de göğüs içinde olur. Anevrizmaların bazıları hiç büyümezken, diğerleri hızlı ilerleyebilir ama hangisinin hızla büyüyeceğini de önceden bilmek mümkün değildir. Balon büyüdükçe bazı kişilerde, göbek çevresinde dolgunluk ve nabız atması hissi, göğüs veya karında hassasiyet veya ağrı ve sırt ağrısı şikayetleri olabilir. Anevrizmanın neden oluştuğu kesin bilinmese de, bazı faktörler işi kolaylaştırır. Sigara en önemli risk faktörüdür. Sigara direkt olarak damar cidarını bozarken, damar sertliği veya yüksek tansiyon yaparak da etki eder ve hızlı büyümesine neden olur. Yüksek tansiyon, iyi tedavi edilmezse riski arttırır. Erkeklerde veya göğüs travması geçirenlerde daha sık görülür. Daha ender olarak bazı enfeksiyonlar veya damar cidarını etkileyen iltihaplar da anevrizma yapabilir. Genetik nedenlerle aile fertlerinde görülebilir. Marfan hastalığında, damar duvarları bozuk olduğundan sık rastlanır. Bu hastalar uzun boylu, uzun kollu olurlar. Göğüs kemiği ve göz bozuklukları vardır.

KONTROLDEN GEÇİN!
Saydığım risk faktörlerini taşıyorsanız, doktorunuz sizden periyodik olarak tarama ve takip ister. Bu genellikle ultrason ile yapılır. Çoğu anevrizma ise, tesadüfen muayene veya başka tetkikler sırasında fark edilir. Şüphe duyulduğunda ultrason, tomografi veya MR tetkikleriyle araştırılır. 65 yaş üzeri erkek ve kadınların en az bir kez karın aortlarına ultrason ile baktırması öneriliyor. Bu sayede erken teşhis ve zamanında tedavi mümkün olabiliyor. Aort damarının yırtılması veya patlaması anevrizmaların en ciddi komplikasyondur, hayatı tehdit eden çok ağır kanamalara neden olur. Bu acil durumun belirtileri ise ani, adeta yırtılır gibi şiddetli, kalıcı göğüs veya sırt ağrısıdır. Bu ağrı arkaya veya bacaklara yayılabilir ve ağrıya soğuk terleme, düşük tansiyon, baygınlık hissi ve nefes darlığı da eşlik eder.

TANSİYONU DÜZENLEYİN
Tedavide amaç patlama ve yırtılmayı önlemektir. Son yıllarda endovasküler cerrahi denilen bir tedavi geliştirildi. Bu uygulamada, bacak damarından içeriye doğru bir sentetik yama malzemesi sokuluyor ve balonlu bölgeye yerleştiriliyor. Böylece hastalıklı bölge sağlamlaştırılmış oluyor. Ancak bu tedavinin uzun dönem sonuçları ve klasik cerrahi tedaviye üstünlüğü henüz tam olarak bilinmiyor. Korunmak için yüksek tansiyonunuzu çok iyi tedavi edin. Sigara içmeyin, kolesterol ve yağdan fakir beslenin ve düzenli spor yapın.