‘Güle güle oturun’ ama nasıl?

Çoğu yerde defalarca yazılıp çizilmesine rağmen hâlâ "gayrimenkul kiralarken nelere dikkat edelim?" sorusu soruluyor. Bu yüzden bu hafta, konuyla ilgili dikkat çekici bazı ayrıntılara değinelim istedim. Bir gayrimenkulün kiralanmasına karar verildiğinde öncelikle sözleşme yapacak kişinin gerçekten mülk sahibi olup olmadığı ile ilgili bir araştırma yapmak, yani tapu incelemesi gerekiyor. Tapu incelemesinde birden fazla malik karşımıza çıkacak olursa, kiralama işlemini diğer sahiplerin de onaylayıp onaylamadığı hakkında teyit almakta yarar var. Bu durumda en sağlıklı yol, noterden tasdikli vekâletnameyle hareket eden kişi ile sözleşme imzalamak. Kiralanan yer ile görülen yerin aynı olması bağımsız bölüm numarası, adres gibi bilgilerin örtüşmesi ve emin olduktan sonra imza atılması son derece önemli. Genel giderlerin iyice öğrenilmesi, yönetim ile görüşülerek detaylı bilgi alınması bazı problemlerin önlenmesini sağlıyor. Kiracı değişikliği sırasında elektrik, su ve doğalgaz kullanım miktarlarının not alınması, yeni kontrata aktarılması sorumluluk alanında gri alanların oluşmasını önlüyor. Gayrimenkul teslim alınırken, bir "kontrol listesi" ile hareket edilmeli. Hem gayrimenkullerin hem de birlikte teslim edilen ayrıntıların (demirbaşlar gibi) sağlam olduğu ifadesinin sözleşmeye eklenmesinde yarar var. Teslim anında gayrimenkulü fotoğraflamak ve sözleşme ekine koymak bile önemli olabiliyor. Kira meblağı, depozito miktarı, depozitonun iade şekli en ince ayrıntılarıyla ve yoruma açık olmayacak şekilde maddeler halinde irdelenmeli. Sözleşme süresinin belirtilmesi, yenilenme durumu için kira artış oranının yer alması kiraya vereni de kiralayanı da gelecek dönemde yaşanabilecek çatışmalardan koruyor. Sözleşme bir işyeri kiralamak amacıyla yapılıyorsa "işyeri" niteliği taşımayan bir gayrimenkulün yönetim planının incelenmesi, belediyeden ilgili kullanım için izinlerinin alınıp alınmayacağı araştırmasının yapılması çok önemli. Uzun dönemli işyeri kiralamalarında tapuya kira şerhi koymakta yarar var. Kiralanan gayrimenkulün sahibi ve buna bağlı olarak stopaj mı, KDV mi ödeneceği gibi konular iyice aydınlatılmalı. Hukuki süreç yaşandığı takdirde boşlukların oluşmasını önlemek için sözleşmenin ayrıntılı yapılması gerekiyor. Gayrimenkulün fiziksel durumunun incelenmesi, kira akdinin sağlıklı olarak yapılması bile bazen yeterli olmayabilir. Komşuların araştırılması, çevre özellikleri hakkında bir etüt yapılması ortaya çıkabilecek memnuniyetsizliklerin önüne geçebilir. "Güle güle oturmak" ancak bu şartlara bağlı