Büyüme hız kesti

Son beş yıldır hızlı bir büyüme trendi yaşayan Türkiye ekonomisi; küresel finansal dalgalanmaların yanı sıra genel seçimler, Cumhurbaşkanlığı seçimi gibi siyasi gelişmelerin ekonomide üretim, tüketim ve yatırım kararlarını olumsuz etkilediği yılın ikinci çeyreğinde adeta fren yaptı.

Yılın ilk çeyreğinde yüzde 6.8 büyüyen gayri safi milli hasılada (GSMH)ikinci üç aylık dönemdeki büyüme oranı yüzde 3.9 düzeyinde kaldı. Böylece bir yandan 22 çeyrektir kesintisiz büyüme kaydederek yeni bir rekora imza atarken, aynı zamanda son 16 çeyreğin en düşük büyümesini kaydetmiş oldu. İkinci çeyrekte performansı düşen Türkiye ekonomisinin ilk yarı büyüme oranı yüzde 5.2'ye geldi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), üretim yöntemiyle hesaplanan gayri safi milli hasıla (GSMH) ve harcama yöntemiyle gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) gerçekleşmelerini açıkladı. Buna göre, bu yılın nisan-mayıs-haziran aylarını kapsayan ikinci çeyreğinde, geçen yılın aynı dönemine göre GSMH cari fiyatlarla yüzde 10.5 artışla 148 milyar 110 milyon YTL, sabit fiyatlarla ise yüzde 3.9 artışla 38.9 milyon YTL oldu. GSMH, dolar cinsinden ise yüzde 19.4 artarak 110 milyar 264 milyon dolar oldu.
Yılın ilk altı ayı itibariyle GSMH geçen yılın eş dönemine göre cari fiyatlarla yüzde 14.9 artarak 277 milyar 431 milyon YTL, sabit fiyatlarla ise yüzde 5.2 artışla 72.7 milyon YTL oldu. Altı aylık dönemde 201 milyar 837 milyon dolar düzeyinde gerçekleşen GSMH'da geçen yıla göre dolar cinsinden artış da yüzde 16.7 düzeyinde gerçekleşti.

Son 18 çeyreğin en düşük GSMH büyüme oranı (%)
/**

I Ç. II Ç. III Ç IV Ç. Yıllık
2001 -3,3 -12,3 -9,1 -12,3 -9,5
2002 0,6 10,4 8,0 11,8 7,9
2003 7,4 3,6 5,6 7,2 5,9
2004 13,9 15,7 5,7 6,6 9,9
2005 7,5 4,7 8,0 10,2 7,6
2006 6,4 9.3 4.3 4.6 6.0
2007 6.8 3.9
**/

TARIMDA KÜÇÜLME, SANAYİDE DARALMA

Milli gelirde yüzde 32.5'le en büyük paya sahip olan sanayinin ilk çeyrekteki yüzde 7.5 olan büyüme hızı, ikinci çeyrekte yüzde 3.2'ye düştü. Sektörde ocak-haziran dönemi itibariyle büyüme oranı yüzde 5.2 düzeyinde oluştu. Sanayiden sonra en fazla ağırla sahip sektör olan ticarette ilk çeyrekte yüzde 6.6 olan büyüme oranı da ikinci çeyrekte yüzde 3'e geriledi, ilk yarı itibariyle büyüme yüzde 4.6'ya geldi.
İlk iki çeyrek itibariyle büyüme oranı serbest meslek ve hizmetlerde yüzde 4.7'den yüzde 3,8'e, ithalat vergisinde yüzde 9.8'den yüz de 8.6'ya, mali kuruluşlarda yüzde 8.3'ten yüzde 6.2'ye, ulaştırma haberleşmede yüzde 5.5'ten yüzde 4.7'ye geriledi. İlk çeyrekte konut sahipliğinde yüzde 2.4, devlet hizmetlerinde yüzde 1.3 olan büyüme oranları, ikinci çeyrekte de aynı çıktı. Birinci çeyrekte yüzde 4.4 büyüyen tarım sektöründe ise ikinci çeyrekte yüzde 1.1'lik küçülme yaşandı.Kar amacı olmayan özel hizmet kuruluşları da ilk çeyrekteki yüzde 1.2'lik büyümenin ardından ikinci çeyrekte yüzde 1.1 küçüldü.

İNŞAATTA HIZLI BÜYÜME DEVAM ETTİ

İnşaat sektörü, genel trendin tersine yüksek büyüme hızını de sürdürdü. İkinci çeyrekte sektörel bazda en yüksek büyüme, sabit fiyatlarla yüzde 15.7 ile inşaatta yaşandı. İnşaat ilk çeyrekte yüzde 16.5 büyümüştü. Böylece inşaat sektöründe altı aylık büyüme oranı yüzde 16.1 düzeyinde gerçekleşti.

GSYH BÜYÜME ORANI YÜZDE 5.3

Harcamalar yoluyla hesaplanan gayri safi yurt içi hasılaya (GSYİH) göre ise ikinci çeyrekte büyüme yüzde 5.3 düzeyinde gerçekleşti. Üretim yöntemiyle hesaplanan GSYİH, geçen yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla yüzde 10.6 artışla 148 milyar 1 milyon YTL, dolar cinsinden yüzde 19.5'lik artışla 110 milyar 189 milyon dolar, sabit fiyatlarla yüzde 5.3 artışla 39.1 milyon YTL düzeyinde gerçekleşti.
Üretim yöntemiyle GSYİH, altı aylık dönemde cari fiyatlarla yüzde 14.9 artarak 277 milyar 588 milyon YTL, dolar cinsinden yüzde 16.7 artışla 201 milyar 951 milyon dolar, sabit fiyatlarla ise yüzde 5.3'lük artışla 73.3 milyon YTL oldu.

(ANKA)