Tarihçiler Ne Diyor?

Benzer kareler bizde de var
TTK Başkanı Yusuf Halaçoğlu: Önce Alman elçiliği ve konsolosluğun arşivlerini incelesinler. Orada açık ve net şekilde Osmanlı hükümetinin Ermenilere saldırılara karşı olduğu, Ermenilerin Rusya, Fransa ve İngiltere ile işbirliği yaptığı, yazıyor. Benzer fotoğraflar bizde de var, yayınlandı. Ama bunlar soykırımı kanıtlamaz. Savaş ortamında yaşanan her ölüm soykırım mıdır? Alman arşivlerine bakıp "1915 ve sonrasında Çukurova bölgesinde Ermeni devleti kurmak istedi mi" söylesinler. Sonra kendileri utanırlar.

Amaçları özür ise olumludur
Erdoğan Aydın (Tarihçi): Deutsche Bank veya konsolosluk elinde yayınlanmamış bilgi belge olduğu bilinen bir olgu. Almanlar İttihat Terakki y ö n e t i m i n i n kendisi ile birlikte savaşmasını sürdürmek açısından, İttihatçıların Ermeni karşıtı politikalarında işbirliği yaptı. Alman devletinin Deutsche Bank'ı, Dışişleri, Savunma ve Genelkurmay'ı yaşananlar karşısında sorumsuz değil. Eğer bunlar özür bağlamında yayınlanmışsa olumlu. Ama Türkiye aleyhine bu yapılıyorsa, iki yüzlülük.

Erzurum'da çekilmiş olamaz
Doç. Dr. Suavi Aydın (Hacettepe Üniversitesi Antropoloji Bölümü): Türk ordu teşkilatının önemli bir bölümünde Almanlar vardı. Tehcir sırasında ne yaşandıysa hepsinden Almanlar da sorumludur. Bilim adamlarına düşen ise bu fotoğraflar da dahil ortaya çıkan her şeyi incelemek. Özellikle tren fotoğrafının Erzurum'da çekilme ihtimali yok. Sadece Erzurum- Kars arasında çalışan demiryolu vardı. Bu da savaş koşulları içinde kullanılmaz haldeydi. Erzurum'dan başka bir yere o dönemde demiryolu olmadığı için de tehcir olduğu iddia edilen bu fotoğrafın, Erzurum'da çekilme olasılığı bulunmuyor.