ABD'li bizden yüzde 5'le para alıp yüzde 20 ile geri satıyor

Son 5 yılda portföy yatırımları ile Türkiye'yi dövize boğan ABD'li fonların portföyündeki paranın bir kısmı yine Türkiye'den gidiyor. Üstelik aradan en az yüzde 15'lik faiz farkı kazanılıyor. Amerikan Hazine'sinin internet sitesine göre 2007 yılında Amerikan Hazine kâğıtlarında devletlerin tuttuğu para 2.2 trilyon dolara çıktı. Bunun 27 milyar doları da Türk Merkez Bankası'na ait. Yine siteden edinilen bilgilere göre Türk özel sektörü de 14 milyar dolarlık bir yatırımı ABD Hazinesi'nde tutuyor. Hem Merkez Bankası hem de özel sektör toplam 41 milyar doları ABD Hazine bonolarında yaklaşık yüzde 5 faizle tutuyor. Oysa son 5 yılda Türkiye'ye akın akın gelen ABD'li fonlar Türk Hazine bonolarında yüzde 20 faizle yatırım yapıyor. Eğer Türkiye ile birlikte 31 ülke ve özel sektör bu parayı ABD Hazine'sinde tutmasaydı ABD'de trilyon dolarlara ulaşan fonlar da bu parayı bulamayacak ve yüzde 20 faizle Türkiye'ye yatırım yapacak bir likidite oluşmayacaktı. Bu sonucu merkez bankalarının para piyasalarındaki gelişmelere karşı rezerv tutma zorunluluğu doğuruyor. Merkez bankaları eğer bu rezervi tutmazsa olası şoklara karşı müdahale kabiliyetleri kalmayacak ve ülkede bu risk nedeniyle maliyetler de yükselebilecek. Merkez bankası rezervini risksiz yatırım araçları veya kısa vadeli yatarım araçlarında kullanabiliyor.

REZERV ZORUNLULUĞU
Risksiz yatırımların başında da başta ABD olmak üzere gelişmiş ülkelerin hazine kağıtları geliyor. Merkez 68.8 milyor dolarlık rezervinin yaklaşık yüzde 20'sini, yani 14 milyar doları kısa vadeli yatırım araçlarında tutuyor. 27 milyar doları ABD hazine bonosunda geri kalan yaklaşık 27 milyar dolarını da Avrupa Birliği üyesi ülkelerin hazine kağıtlarında tutuyor.

15 MİLYAR $'LIK FARK
Böylece hem ABD hem Avrupa ülkelerinin kağıtlarında ortalalama yüzde 4 ile tutulan 54 milyar dolardan Türkiye yıllık 2,1 milyar dolar faiz elde ediyor. Buna 14 milyar dolarlık ağırlıklı olarak bankaların yatırım yaptığı özel sektörün satın aldığı tahvilleri eklersek Türkiye 68 milyar doları yabancı ülkelerin bonosunda tutarak 2.7 milyar dolar faiz alıyor. Oysa son 5 yılda Türkiye'ye 90.2 milyar dolar getiren yabancı fonlar (döviz kurunu sabit kabul edersek) ortalama yüzde 25 faiz oranı ile yılda 22.5 milyar dolar faiz alıyor. Bu paranın Türkiye'den giden kısmı yani 68.8 milyar dolarlık kısmından ise yabancılar yine döviz kurunu sabit bile tutsak 17.2 milyar dolarlık faiz alıyor. Aradaki fark ise 14.5 milyar dolar.