Kısırlık bir yıl sürdüyse tüp bebek zamanı gelmiştir!

Anne baba olmaya hazırlanırken, istediğiniz ve planladığınız zamanda doğal yöntemlerle bebek sahibi olamadığınızda, üremeye yardımcı tedavi yöntemlerine başvurmanız gerekebilir. Ancak hemen panik olmamalısınız! Çünkü; psikolojiniz bile anne-baba olma hazırlığınızı direkt etkiliyor. Ne kadar beklemeniz gerektiğini, nedenlerini ve hangi yöntemlerle bebek sahibi olabileceğinizi Alman Hastanesi Tüp Bebek Merkezi Sorumlusu Op. Dr. Halit Fırat Erden anlattı:

* Ne zaman tüp bebek?
Çift bir yıl boyunca düzenli bir cinsel beraberliğe rağmen gebelik elde edemiyorsa, mutlaka infertilite (kısırlık) alanında uzman bir doktora başvurmalıdır. Maksimum süreç 1.5 yıldır. İlk araştırma, erkeğe sperm tahlili ile başlar. Hem kolay hem de çok basit bir yöntemle sperm sayısı ve kalitesi öğrenilebilir. Anne adayı için ise; adet düzeni sorgulanır, ultrason ile yumurta rezervine ve rahmin durumuna bakılır, hormonal tahliller ile gerekirse rahim filmi istenir. Böylece, çiftin hangi yöntemle çocuk sahibi olabileceğine birlikte karar verilir.

* Doğal yöntemlerde ne kadar ısrarcı olunabilir?
Çift için yapılan ön tetkikler ve taramalar normal ise çifte 6 ay daha doğal yöntemlerle bebek sahibi olabilmesi için süre verilir. Çünkü; bu süreç içinde, yapılan bir rahim filmi tetkiki sırasında tüplerin açılmasıyla bile birçok çiftin gebelik elde ettiğini görüyoruz.

* Hangi yaş aralığında ne kadar beklemek gerekiyor?
Yeni evli çiftlerde; kadın için 30 yaşın altındaysa 1 yıl beklemek gerekiyor. 30-35 yaş için 6 ay, 35 yaş sonrası için ise hiç beklemeden hemen bir infertilite doktoruna gidilmesini öneriyoruz. n0 yaş üstünde ise düşünmeye bile vaktiniz yok, 'hemen gelmelisiniz' diyoruz! Belki tıbbi anlamda bu süreçler farklılık gösterebilir ama bizim klinik tecrübelerimiz bunu gösteriyor.

PSİKOLOJİ ÇOK ÖNEMLİ
* Hangi durumda, hangi üremeye yardımcı tedaviyi seçiyorsunuz?
Yalnızca kadının yumurtlamasına engel teşkil eden hastalıklar; örneğin prolaktin yüksekliği, tiroit hastalıkları, polikistik over sendromu gibi durumlar söz konu ise ilaç tedavisi ile çift bebek sahibi olabilir. Laparoskopi veya histereskopi dediğimiz küçük cerrahi girişimlerle yapışıklıklar ayrılarak, rahim içi perdeler temizlenerek yine anne adayının çocuk sahibi olması sağlanabilir. Diğer bir durum ise; sperm sayısının ne yüksek ne de düşük olduğu yani sınırda olduğu durumda, aşılama yöntemiyle (spermlerin yıkanarak rahme daha konsantre bir şekilde bırakılması) çocuk sahibi olması denenebilir. En son olarak kesin ve net durumlar söz konusu ise; erkekte hiç sperm yoksa ya da sayı 5 milyonun altındaysa, kadının tüpleri tamamen kapalıysa, ileri yaştaysa ve yumurta rezervi azsa mutlak tüp bebek yöntemini gerektirir.

* İlaç tedavisi, aşılamayla da olmuyorsa ne yapıyorsunuz?
İlaç tedavisi, cerrahi girişimler ve aşılama yöntemiyle de 1 yıl boyunca cevap alınamadıysa çift tüp bebek tedavi sürecine girmelidir.

* Bu tedavi süreci ne kadar sürüyor?
Artık paket tedavi programları var. Ortalama 15 gündür. Biz hastanın durumuna göre tedavi protokolü belirleriz. Erkeklerin sperm verme süreci ortalama 10 dakikadır. Ama bu süreç kadınlarda 10 gündür. Bu süreç bir tedavi değil, takip sürecidir. İlaçla destekleyerek o ay verebileceği maksimum yumurtayı elde etmeye çalışırız. Bu, başarı oranını etkiler. Ama elde ettiğimiz tek bir yumurta ve tek bir spermle de çifti çocuk sahibi yapabiliriz. Sonuçta; hepimiz tek bir yumurta ve tek bir spermden dünyaya geliyoruz. Yumurtalar belli bir olgunluğa eriştikten sonra toplanır, 4-6 saat içinde baba adayının spermi ile döllenir ve döllenme durumuna, sayısına göre 2-3-5 gün içinde transfer edilir. Bu süreç 15 gündür.

İKİNCİ KISIRLIĞA DİKKAT!
* Bu süreç içinde anne-babalığa nasıl hazırlanılıyor?
Tüp bebek yöntemine karar verilince 'hemen folik asit almaya başlayın' diyoruz hastalarımıza! Ama bu süreç çok daha değerli, zor ve ister istemez stresli olduğu için; biz çiftimizi, ekibimizde yer alan beslenme danışmanı, dahiliye uzmanı ve infertilite deneyimli psikologlarımızla hazırlıyoruz. Önce, başka herhangi bir sağlık sorunu olup olmadığına bakıyoruz; tansiyon, şeker gibi... Sonra çok şişman ya da zayıf ise özel bir diyet programına alıyoruz. İlaçlarla, maddi boyutuyla zor bir süreç olduğu için psikolojik olarak da bu sürece iyi hazırlanmak gerekiyor. Tüp bebek söz konusu olduğu için çift arasında herhangi bir iletişimsizlik, aile içinde bir problem ve tedaviye uyum sorunları yaşanıyorsa psikologlarımız devreye giriyor ve tedavi boyunca çift bu açıdan da destekleniyor.

* İkinci çocuğa hazırlanırken ya olmazsa?
Tabii, bir çocuğunuz olduğu zaman zaten ikincisinin de istediğiniz anda olabileceğini düşünüyorsunuzdur. Ama bizim tıp dilinde 'sekonder infertilite' dediğimiz durumla da karşı karşıya olabilirsiniz. Yani; kısırlık problemini ikinci ya da üçüncü çocuğunuzu isterken de yaşayabilirsiniz. Böyle bir durumda, enfeksiyon bağlı tüpünüz kapanmış, yapışıklık ve yumurtalık rezerviniz azalmış olabilir ya da menopoza girmiş olabilirsiniz. Erkekler için ise sperm sayısı, hareketliliği ve kalitesi düşebilir. Çocuğu olup da sonradan gebe kalamayanlar da, bu durumda aynen hiç çocuğu olmayan infertil çiftler gibi değerlendirilir.

* Birinci çocukla, ikinci çocuk arasında ne kadar beklemeli?
Minimum bir yıl, yaşa göre de maksimum süreç değişebilir. Doğurganlığın düşmeyeceği bir yaş içinde ikinci çocuğun yapılması gerekir.

* Tüp bebek tedavisine başlarken hangi testleri yaptırmak gerekiyor?

* Erkek için sperm analizi

* Kadın için FSH, TSH ve prolaktin hormon testleri

* Ultrasonografik inceleme

* Rahim filmi.