Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöroloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aksel Siva; Multipl Skleroz yani MS hastalığının tedavisinin geleceğiyle ilgili soruları yanıtladı:

* MS'in tedavisi için yakın gelecekte ne gibi yenilikler var?
Hastalığın seyrini yavaşlatmaya, ataklarını kısıtlamaya yönelik yeni ilaç çalışmaları sürüyor. Bunlar, elimizdeki mevcut ilaçlara göre daha da iyi sonuçlar verecek gibi görünüyor. Şu an elimizdeki, yaygın olarak kullandığımız ilaçlar iğne tedavileri. Etkinliği kanıtlanmış ve güvenle kullandığımız tedaviler. Ancak bunların yerine ya da ek olarak ağızdan hap şeklinde alınan ilaçlar geliyor. 2009-2010 itibariyle elimizde iki yeni etkili ve kolay kullanımlı hap şeklinde ilaç olacak.

* Bu haplar MS'i kesin olarak tedavi edebilecek mi?
Bu ilaçlar, atak sıklığını ve hastalığın ilerlemesini azaltacak. Elimizdekilerden daha etkili görünüyor. Bu yeni ilaçların, önümüzdeki dönemde sonuçlarını tam bilemiyoruz çünkü erken. MS yaşam boyu süren bir hastalık sonuçta. Bu ilaçlar, ne kadar kalıcı bir iyilik sağlıyor ya da hastalığı ne kadar durduruyor bilmiyoruz. Ama kullanımı kolay ve elimizdekilere göre daha etkin. Son yıllarda en aktif çalışmalar, beyin dokusunu korumaya, hatta hasar görmüş beyin dokusunun yeniden yapılanmasını sağlamaya doğru yöneldi. 'Nöroprotektif' yani 'sinir dokusunu koruyucu' tedaviler diyoruz biz bunlara. Şu anda bu konuda yoğun çalışmalar var. Yakın zamana kadar yeni bir tedavi olanağı gündemde değildi o yüzden bunlar yenilik sayılır. Ama bunlar da henüz tartışılıyor.

* Her MS hastasına standart bir tedavi mi uyguluyorsunuz?
MS tanısı kondu diye her hastaya ilaç tedavisine başlamıyoruz. 'Klinik izole sendromu' denilen, sadece ilk atakla gelen, fakat yıllarca başka hiçbir problemle karşılaşmayan MS'lilere ilaç tedavisini uygulamıyoruz. Hastalığın kriterlerine, MR görüntülerine, laboratuvar bulgularına ve hastanın şikayetlerine göre uygulanacak ilacın hangisi olacağına karar veriyoruz. Bu kriterler şöyle:

* MS'in formu (hafif, ilerleyen vs).

* Nasıl seyrettiği.

* Ne sıklıkla atak geçirdiği.

* Atakların kalıcı izler bırakıp bırakmadığı.

* Atakların şiddeti ya da yoğunluğu.

* Hastanın genlerine göre ilaç seçmek mümkün mü?
MS tedavilerinde bize ışık tutacak birtakım yeni teknolojiler gelişiyor. 'Mikrodemet' (macro erey) teknolojileri ile gen ekspresyonlarına bakılıyor ve bu yolla hastalığın nasıl seyredeceği, hangi ilaca daha iyi cevap verebileceği ya da ilacın ne kadar etkili olabileceği konusunda birtakım ön görüşlere sahip olacağız. Hangi ilacın MS'e iyi geleceği ve hangi dozda kullanabileceği gibi birtakım özellikleri bilme imkanına kavuşacağız. Şu anda sınırlı ve pahalı bir teknoloji. Kan yoluyla yapılan bir teknik ve gerçekten çok ciddi bir adım. Bu teknolojilerin günlük yaşama girmesi ve daha kesin sonuçlar vermesi için de birkaç yıla ihtiyacımız var. Ama çok yakın gelecekte yani 3-5 yıla kadar, bugünkü MS tedavilerinden bir adım daha ileri gitmiş olacağız. On yıl önce MS tedavilerinden yeni yeni konuşurken, şimdi çok daha hızlı ilerlediğimizi söyleyebiliriz.

HER DUYDUĞUNUZA KANMAYIN!

* Bağışıklık sistemi için ekinezya ya da selenyum gibi takviyeler öneriyor musunuz?
MS, bağışıklık sisteminin yetmezliği değildir. Tam aksine, MS'li kişilerin bağışıklık sistemi fazlasıyla iyi ama yanlış yere çalışır; kendine yönelir. Ortalıkta, bağışıklık sistemini güçlendirici olduğu iddia edilen bazı maddeler var; basurdan baş ağrısına kadar iyi geldiği öne sürülen, bağışıklık sistemini güçlendirdiği söylenen ekinezya gibi... Vitaminlerden bahsetmiyorum, tabii ki vitamin veriyoruz. Ama ticari amaçlı, her derde deva olarak sunulan, içeriğinin doğal olduğu ileri sürülen maddelerin kullanılması sakıncalıdır. Çünkü bağışıklık sisteminin güçlenmesi MS'e kötü gelir.

* MS, başka hastalıkları da beraberinde getiriyor mu?
Bazı hastalıklar MS'li kişilerde daha çok görülüyor. Biz buna 'hastalık birlikteliği' diyoruz. Romatizmal hastalıklar, bazı nörolojik hastalıklar vs. Ama çok yüksek oranda değil. Uzun dönem kullanılan ilaçların ciddi yan etkileri yok. Sadece bağışıklık sistemini baskılayıcı tedavilerin bazı yan etkileri olabiliyor. Ama biz kullanılacak ilaçlara, bütün riskleri göz önünde tutarak, hastayla birlikte karar veriyoruz.