|
Bankacılık sistemi nereden ve nasıl sinyal alıyor?
Mali sektör kurumları, ekonomik faaliyetin tam ortasındadır. Bu pozisyonları nedeniyle pek çok faktörden etkilenirler. Bu kurumlar, mevduat sahiplerinin, sermaye piyasası yatırımcılarının, yurtdışı kreditörlerin, hissedarları, kredi kullananların tercihlerini, beklentilerini ve davranışlarını yakından izlemek durumundadır. Hükümetlerin ekonomi politikaları ve uygulamaları ile merkez bankalarının para politikaları mali kurumlara doğrudan, diğer kişi ve kurumlar yoluyla da dolaylı olarak yansır . Nihayet, ekonomik hayatı ve mali kurumları düzenleyen kurallar ve denetim yaklaşımı da mali kurumların davranışlarını şekillendirir.
İstikrar amaçlayan politikalar
Sözünü ettiğim faktörleri inceleyerek mali sektörde önemli bir ağırlığa sahip bankaların davranışlarının nasıl değiştiğini değerlendirmeye çalışalım. Son beş yılda büyüme hızlandı. Kamunun daha disiplinli bir maliye politikası izlemesi nedeniyle kamu kesimi açığı ve borç toplamının milli gelire oranı düştü .
Yüksek iki haneli enflasyondan tek haneli enflasyona gelindi. Özelleştirme hızlandı, özel sektörde yatırımlar arttı. Mali ve mali olmayan şirketlerin dışardan borçlanmaları büyüdü. Dış ticaret hacmi genişledi. Türkiye'ye gelen sermaye miktarı önemli ölçüde arttı. Yıllık net sermaye girişimi 19902001 döneminde 4 milyar dolar iken 20022006 döneminde 26 milyar dolar oldu. Kamu kesiminin borç stokunun milli gelire oranı 2001'de yüzde 100 iken 2006'da yüzde 64 oldu. Toplam mevduat içinde Türk parası mevduatın payı 43'Ten yüzde 60'a çıktı. Merkez Bankası'nın kısa vadeli faiz oranı ortalaması 2002'de yüzde 50'den 2006'nın ilk yarısında yüzde 14'e geriledi.
Mali sektör güven tazeledi
Bankalar, finansal kiralama ve faktoring şirketleri için kuralları AB kurallarına yaklaştırdı, denetim de siyasi etkinin daha az olduğu düşünülen BDDK'ya bırakıldı . Mali kurumlarda risk yönetimi ve kurumsal yönetim önem kazandı. Ortaklara açılan krediler sınırlandırıldı, sermaye yeterliliği yükseltildi. Sorunlu krediler çok daha yakından izlenmeye ve daha hassas karşılık ayrılmaya başlandı. Mali kurumların öz sermayeleri daha güçlü oldu. Yabancıların sigorta ve bankalara olan yatırımları arttı. Yatırımlarını mali sektörde değerlendirmek isteyenler için mali sektör güven tazeledi.
Sektör büyüme odaklı
Ekonomik faaliyetin iyileşmesi, rekabetin artması, daha etkin denetim ve dünya ekonomisindeki olumlu seyir ile birlikte mali sektör kurumlarının yeni hedefi büyümeye odaklandı. Türk parası mevduatın büyümesi, dış kredinin daha cazip hale gelmesi, beklentilerin iyileşmesine bağlı olarak kredi talebi aktif yapısını önemli ölçüde etkiledi. Merkez Bankası'nın faiz oranlarını düşürmesi ve Maliye'nin aracılık maliyetlerinin azaltılmasına yönelik olumlu yaklaşımı da güçlü bir sinyal oldu.
Ağırlıklı olarak devlet iç borçlanma senetlerinden oluşan menkul kıymetlerin aktifler içindeki payı son beş yılda 6 puan azalarak Eylül 2006'da yüzde 34'e geriledi. K redilerin aktif içindeki payı 9 puan artarak yüzde 44'e çıktı. Mevduatın krediye dönüşme oranı ise yüzde 70'lere ulaştı. Hem kurumsal krediler, hem de tüketici kredileri arttı. Bankalar bu büyüme trendini korumak için sermayelerini güçlendirme çabasına girişti. Yabancı yatırımcılar ile ortaklık girişimine bu açıdan da bakmak gerekiyor.
Bankacılıkta büyüme sinyalleri
Son beş yılda yaşanan bu gelişmelere bakarak bankaların sinyalleri doğru algıladıkları söylenebilir mi? Bence evet. Ekonominin büyümesi, kamunun borçlanma ihtiyacının azalması beklentilerin iyileşmesi, enflasyonun gerilemesi ve Merkez Bankası'nın kısa vadeli faiz oranları yoluyla gönderdiği sinyaller kredi genişlemesinin doğru olduğunu gösteriyor. Kredilerin doğru alanlarda kullandırılıp kullandırılmadığı ise başka bir yazının konusu.
2006'nın ilk yarısında yaşanan dalgalanma ve kısa vadeli faizlerin yükselmesi ile birlikte bankalara gelen sinyaller farklılaştı . Bu nedenle kredilerde bir yavaşlama söz konusu. Dünya piyasalarındaki dalgalanmalar ve seçim atmosferi sinyalleri karıştırıyor. Sinyalleri doğru algılamak istiyorsanız bankaları yakından izleyin.
|
