 |
| Bir zamanlar cehennem olan ülkelerin birinde
|
|
'Başkalarının hayatı'. Ve başkalarının hayatına burunlarını sokmak, daha da ötesi o hayatları sürekli, gözetlemek misyonunu yüklenen ajanlar, saygısız özel hayat takipçileri, yılışık röntgenciler... Hayır, günümüzdeki 'magazin' olayını ve bunun kitleleri röntgenci konumuna getiren çirkinliğini kastetmiyorum. Daha dramatik bir olayı kastediyorum. Baskı rejimlerinde, özellikle bu filmin anlattığı şekilde eski sosyalist ülkelerde, bunların da en katılarından biri olan eski Doğu Almanya'da yaşananlar... Rejimin Batı'dan gelen özgürlük rüzgârlarının korkusu içinde bireyleri, özellikle de özgürlüğün mesajcıları olan sanatçıları korkunç bir baskı altında tuttuğubir yönetim... Film aslında kaba çizgileriyle bir melodramı işliyor: aynı kadına âşık olan iki erkek, ihanet ve aldatma, yükselme ve kariyer hırsı. Ne var ki bu klasik kahramanlara ve çok işlenmiş duygulara bir başka öge katılıyor: dramın sanki somut ortaklarından biri olan ideolojik/siyasal fon. Öyle bir fon ki bu, insanların elini kolunu bağlıyor, o klasik kişi ve konumları trajediye doğru itiyor. Ülkenin gözde oyun yazarı, özgür vicdanına karşın rejimin karşısında açık biçimde dikilmekten hep kaçmış Georg Dreyman, ünlü bir sahne oyuncusu olan sevgilisi, kültür bakanı ve onun iki gözde bürokratı, 1980'lerde geçen bu ilginç filmin baş kahramanları. Yazar kahramanımız, ülkedeki baskı arttıkça cesaret kazanıyor ve Batı Almanya'da, Der Spiegel dergisinde yayımlanacak önemli bir rejim eleştirisini kaleme alıyor. Ama iki bürokrat, özellikle silik ve korkak bir kişilikten gelip tam  bir rejim uşağına dönüşen Wiesler tarafından yakın takibe alınıyor. 2007 Oscar ödüllü filmin temel özelliği, 130 dakikalık uzunluğuna ve oldukça ciddi, ağır temalarına karşın, kendisini sıkı bir polisiye gibi merakla izletmesi. Parlak bir senaryo ve çok iyi oyuncular da buna katkıda bulunuyor. Ama asıl önemlisi, hikâyenin kıvrımlarına gizlenen o görkemli eleştiri. O eleştiri ki, bizlere insanları eşit kılmak, onları sermayenin hakimiyetinden kurtararak insanca ideallere yöneltmek amacıyla yola çıkmış bir ideolojinin, sonunda nasıl insan özgürlük ve onuruna düşman bir sisteme dönüştüğünü hatırlatıyor. Avrupa'nın göbeğinde ve sadece 20 yıl önce böylesine dramlar yaşanabilmesi, insan hayatlarının ucuz gündelik iktidar kaygılarıyla böylesine un ufak edilebilmesi nasıl mümkün olmuş? Tüm bunları hatırlamak ve hatırlatmak gerek. Ve film bunu çok iyi yapıyor. Tüm bu kişilere karşın, film temelde bir sanatçıyla onu sürekli gözaltında tutan bir ajanın öyküsü. Hatta, ciddi bir dönüşüme uğrayan ajan Wiesler kişiliği, filmin belki en ilginç karakteri. Demek ki filmin adı, Tavernier'nin Yargıç ve Katil, Chen Kaige'nin İmparator ve Katil gibi filmlerine benzer biçimde, 'Sanatçı ve Ajan' olabilirdi!...
BAŞKALARININ HAYATI * * * *
(Das Leben der Anderen)/
Yönetim ve senaryo: Florian Henckel von Donnersmarck/
Görüntü: Hagen Bogdanski/
Müzik: Stephane Moucha, Gabriel Yared/
Oyuncular: Ulrich Mühe, Sebastian Koch, Martina Gedeck, Ulrich Tukur, Thomas Thieme/ Alman filmi.
|
