 |  |
Musul rüyası
Son dönemde milliyetçi-ulusalcı çevrelere sörf yaptıran dalgalardan biri de Musul-Kerkük konusu.
Irak Anayasası'nın 140'ıncı maddesine göre Kerkük'ün statüsünü belirlemek için 15 Kasım'da yapılması öngörülen referandum yaklaştıkça hiç kuşkusuz rüzgar daha da şiddetlenecek, dalgalar daha da kabaracak.
Seçim yılına giren Türkiye'de hangi siyasetçi bu rüzgarların ve bu dalgaların önünde durabilir ki?
O nedenle, yanılma payı sıfır bir tahminde bulunabilir; Kıbrıs, Ermeni iddiaları, Kandil operasyonuyla birlikte Musul-Kerkük' ün fiilen başlamış olan seçim kampanyasının ateşli bir konusunu oluşturacağını söyleyebiliriz. Bu da Türkiye'nin 5 Haziran 1926'da imzalanan Ankara Antlaşması'yla bugünkü sınırlarına çekilmeyi kabul ettiği dönemde Kerkük'ün bağlı olduğu Musul dosyasının açılması anlamına gelecek.
Zaten Dışişleri Bakanı Gül geçen hafta ABD ziyaretinde dosyanın kapağını araladı bile. "1926'da biz Musul'u tek Irak'a verdik" dedi. Yani? "Irak parçalanırsa yeni bir hukuk geçerli olabilir!" Anlamı: Ankara Antlaşması geçerliliğini yitirir veya hukuki ifadeyle " Kadük " hale gelir. Sonra? "Türkiye, MusulKerkük'ü geri alabilir!" Gül'ün ima yoluyla söylemek istediği bu.
Gerek iktidar, gerekse muhalefet partilerinde bu görüşü açık açık savunanlar olduğunu biliyoruz. Meclis'in Kuzey Irak'la ilgili gizli oturum tutanaklarından "Gizlilik" mühürü söküldüğünde, ömrümüz yeterse biz, yetmezse çocuklarımız ve torunlarımız kimlerin son zamanlarda piyasaya sürülen " Atatürk' ün gizli vasiyeti " zırhına da sığınarak " Ordular ilk hedefiniz Musul ve Kerkük' tür, ileri! " sloganıyla coştuğunu ibretle öğrenebileceğiz. Ya da kimlerin "emperyal" özlemlerin bilinç üstüne çıkmasıyla, Atatürk'ün gerçek vasiyeti " Yurtta Sulh Cihanda Sulh "u unutuverdiğini.
Uluslararası hukuk cehaleti
Daha ilginci; epey tarihçi ve akademisyenin de Irak dağılırsa Türkiye'nin Musul ve Kerkük'te hak iddia edebileceğine, hatta topraklarına katabileceğine ciddi ciddi inanmaları olsa gerek.
Her türlü bilimsel ihtiyatı bir yana bırakacak kadar heyecanlanan bu çevrelere göre, "Irak parçalandığı takdirde, Ankara Antlaşması'nın hükmü sona erecek, Kuzey Irak bölgesinin eski adı olan Musul eyaleti eski sahibine iade edilecek."
Ama Yugoslavya dağılıp haritadan silindiğinde Avusturya' nın neden Zagrep' te hak iddia etmediğini sormak hiçbirinin aklına gelmiyor. Lozan Antlaşması'yla nasıl Osmanlı'nın mirası hukuki zemine oturtulduysa, Birinci Dünya Savaşı'nda birlikte savaşıp birlikte mağlup olduğumuz Avusturya-Macaristan İmparatorluğu da 10 Eylül 1919'daki Saint-Germain Antlaşması'yla tasfiye edildi. Antlaşmayla Avusturya egemenliğindeki Hırvatistan bölgesi Yugoslavya'ya verildi. Bugün Yugoslavya yok ama Hırvatistan bağımsız bir devlet; Avusturya'nın değil.
Neden? Çünkü uluslararası hukuk bir devletin parçalanması ya da dağılması sonrası, o devletin doğuşundan önceki koşullara dönülmesine izin vermiyor. Bu konuda çok anlaşma var. En önemlilerini sayalım: 1970 Deklarasyonu, anlaşmalar hukukuyla ilgili 1978 Viyana Konvansiyonu, 1993 Viyana Deklarasyonu.
Hepsi bir yana, kurucusu olduğumuz Birleşmiş Milletler'in sözleşmesi (4'üncü madde) elimizi-kolumuzu bağlamaya yeterli.
Dışişleri Bakanlığı'nın bu konuda, siyasilerimize ve bilim adamlarımıza yol gösterecek ve emperyal iştahları yatıştıracak bir dosya hazırlamasının iyi olacağını düşünüyoruz.
Demirel' in dediği gibi, " Arzular dünde, Musul da Irak' ta kaldı. "
|
