  |
|
Hep küfürle anılanlar
Ayrımcılık konusunun sıkça gündeme getirildiği bu günlerde, biz de dilimize yerleşen ayrımcı deyimleri derledik. Karşımıza çıkan tabloya göre, Türkçemizin zenginliği bu alanda da kendini gösteriyor....
Azınlık olmanın aşağılanmaya dönüştüğü ifadeler, tabirler, deyimler, atasözleri bütün dillerde olduğu gibi Türkçe'de de yoğun. Zaman içinde dile yerleşen bu ifadeler hakkında dilbilimciler, dildeki ayrımcılığın zihniyetteki ayrımcılıkla paralel olduğuna işaret ediyor. Buna en acı örneklerden biri de yine bir Ermeni olan, Yeşilçam'ın emektar oyuncularından Nubar Terziyan'ın yaşadıkları. Ayhan Işık vefat ettiğinde, gazeteye ilan vermiş Nubar Terziyan... Kral'ı gerçek evlat gibi sevdiğini, çok üzüldüğünü belirtmiş. İlanın mürekkebi kurumadan, Ayhan Işık'ın ailesi, "Terziyan ile hiçbir yakınlığımız yoktur," diye açıklama yapmış. Ermeni ya... İşte Türkçe'deki ırkçı-ayırımcı tabirler, deyimler ve atasözlerinden en çok kullanılanlar...
Agop'un
kazı gibi yutmak: Ermenilerin açgözlülüğüne vurguyla, önüne konulan her yemeği çabuk yemek.
Alavere dalavere, Kürt Memet nöbete: Bir işte bütün yükü, sorumluluğu yetersiz kişiye bırakma durumunda söylenir.
Anladıysam Arap olayım: Söylenen bir şeyin anlaşılmazlığına inandırmak için kullanılır.
Arap eli öpmekle dudak kararmaz: Kirlipis-çirkin bir şeye bulaşmakla, insan kirlenmez anlamındadır.
Arap saçına dönmek: Bir şeyin karmakarışık olması.
Arnavut inadı: Aklı, mantığı ve evreni hiçe sayan ruh hali.
Çıfıt: Yahudileri aşağılamak için kullanılan bir tabirdir.
Çıfıt çarşısı gibi: Karmakarışık, içinde her şey bulunabilen yerler için kullanılır.
Çingene kavgası: Önemsiz atışmalarla başlayan, yakası açılmadık küfürlerle dolu kavga.
Çingene borcu: Tutarı pek önemli olmamakla birlikte, ufak ve dağınık borçların tümü.
Çingene çergesi: Pis ve yoksul yer.
Çingene düğünü: Gürültülü topluluk.
Çingene parası: Bozuk para.
Çingene çergesinde musandıra ne arar: Yoksul kimseden ne beklenir ki, anlamındadır.
Emeni dölü: Ermeni olmanın aşağılayıcı bir şey olduğunu belirtmek amacıyla kullanılır. Ermeni olmayan kişiler için kullanıldığında 'hain'i ima eder.
Ermeni tohumu: Irkçı zihniyetten sıyrılamayanların diline dolanmış bir başka küfür.
Ermeni gelini gibi: Daima kırıtan, süzülen kadınlar için yapılan benzetme.
Gavur ölüsü: Oldukça ağır anlamındadır.
Gavur: Kasap.
Gavur etmek: Bozmak, işe yaramaz hale getirmek.
Gavur gavurluğunu yapar: Genellikle Türk milletine yapılmış haksızlık ve eziyetlerden bahsedilirken kullanılır.
Gavurun tembeli keşiş, Müslüman'ın tembeli derviş: Dini, çıkarları doğrultusunda kullanıp, çalışmadan yaşamanın yollarını bulanlar için kullanılır.
İstavroz fidesi: Hıristiyanlara karşı kullanılan alaycı bir söz, 'gavur çocuğu' anlamındadır.
İstavrozundan başlamak: Hıristiyanlara karşı kullanılan küfür tehdidi, sert küfür edileceğini belirterek göz korkutmak.
İstavrozunu şaşırmak: Neye uğradığını bilememek.
Mademki Ermeni istemeden vermeli: Nakarat olsun diye uydurulmuş, Ermenilerden her şeyin istenebileceğini ima eden bir deyim.
Papaz: Hoşgörüsüz, yaşlı kimse.
Papaza borcunu ödemek: İşemek, dışkılamak.
Papaza gitmek: Tuvalete gitmek.
Papazcı: Üçkâğıtçı.
Papaz olmak: İki kişi arasında ilişki bozulduğunda kullanılan bir tabir.
Papazı bulmak: Kötü bir sonuçla karşılaşmak, belasını bulmak.
Papaz uçurmak: İçkili alem yapmak.
Papazı kaçırmak: Eğlencenin dozunu kaçırıp rezalet çıkarmak.
Rum tohumu: Rumları dışlamak için kullanılan bir tabir.
Rum hatunu yatakta, Ermeni hatunu mutfakta yapmak: Her iki azınlık mensubu kadınları da sadece cinsel obje nesnesi olarak gören bu ifade, her şeyi yerli yerinde yapmak manasında kullanılır.
Sarı Yahudi: Paraya düşkün kişi.
Senin bu yaptığını Yunan gavuru yapmaz: İşlediğin kabahati, en kötü insan bile yapmaz anlamında kullanılan bir ifade.
Yahudi pazarlığı: Yahudilerin cimriliğine ve bu yüzden kıyasıya pazarlık yaptıklarına inanılarak, kullanılan bir deyim.
40 yıldır patriğin eşeğini becermek: Çok tecrübeli, görmüş geçirmiş, kül yutmaz.
MÜJGÂN HALİS
|
