THY ve Airbus'a ne oldu?

TÜRK Hava Yolları (THY) ve Airbus'ın ortak özelliği ikisinin de devlet yetkililerinin ilgi alanında bulunması. Avrupalı uçak üreticisi Airbus'a Fransa ve Almanya ağırlıkta olmak üzere İngiltere ve İspanya hükmediyor. İkisinde de ciddi yönetim zafiyetleri söz konusu. Amerikalı Boeing'e alternatif olarak Avrupalı'ların büyüttüğü Airbus, Avrupa Havacılık Savunma ve Uzay Şirketi kısa adıyla EADS bünyesinde faaliyet gösteriyor. Her iki şirketinden ilgi alanları aynı, ancak yakında tanıdığım iki havacılık devinin çalışma şekilleri çok farklı. Airbus devletlerin desteğiyle büyüdü, uçak sattı. Boeing ise her türlü yolu deneyerek yükseldi, alanında lider oldu. Bizim THY ise bu iki şirket arasında politik tercihlerle uçak pazarlığını oturup, kalktı. Dünya genelinde uçak alımlarında benzeri olaylar olduğu için bu bölümü es geçelim. THY'nin Airbust'tan 36, Boeing'ten ise 15 adet uçak alımı yaptığı son anlaşma ise uçak alımlarının politik ilişkiler çerçevesinde döndüğünü bir nevi teyit eder havada gerçekleşti.

AB İÇİN A380 ALIR MIYIZ!
THY'nin bağlı olduğu Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, Almanya eski Başbakanı Gerhard Schröder ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın katıldığı bir toplantıda, 'Eğer Avrupa Birliği'ne (AB) girersek Airbus 380'de alırız' beyanatıyla uçak alımlarına Türkiye'nin de politik pencereden baktığının altını çizmişti. Eğer AB'ye adım atma uğruna bir de A 380 siparişi verilmiş olsaydı, Türkiye şimdi THY'de yaşanan olumsuzluklarla birlikte Airbus ve EADS'yi konuşuyor olacaktı. Çünkü, Airbus A380'leri zamanında teslim edemiyor. Üçüncü kez teslimat tarihini değiştirdi ve sipariş veren havayollarının planlarını alt üst etti. Bununla yetinmedi sözkonusu dev uçakların fiyatını da artırdı. Airbus'un içine düştüğü bu kötü durum kavgalı olduğu rakibi Boeing'in rahat nefes almasına ve yeniden lider koltuğuna oturmasına sebep olacak. A 380'lere yüzde 4.7 oranındaki zamla ise liste fiyatı 235 milyon avro olan uçakları 251 milyon avroya yükseltecek ve Boeing'in özellikle 777 modeli bu ortamda süper prim yapacak. Küresel ekonomideki olumsuz gidiş ve EADS hisselerinin A 380 problemi sebebiyle düşmesi Airbus'ı ilerleyen günlerde ciddi bir dar boğaza sürükleyebilir. Çünkü, zaten şirket piyasa şartlarına göre çalışmıyor. Politik ilişkilerle uçak satmayı ön planda tutuyor. Bu sebeple Türkiye gibi ülkelere uçak sattıktan sonra bir daha dönüp bakmıyor. Kamu hisselerinin yüzde 50'nin altına inmesine rağmen hükümetin kanatları altında faaliyet gösteren THY'de de durum çok farklı değil. Geçen hafta kabin personeli yokluğu bahanesiyle uçaklar rötar yaptı. Bir süre sonra pilot, hatçı, teknisyen yokluğunun ortaya çıkmayacağını kimse garanti edemez. Hatta yedek motor ve yedek parça gibi sebeplerde ortaya çıkabilir. Çünkü, çok sayıda yetişmiş, tecrübeli teknisyen de emekli edildi. Yerlerine yenisini koymakla, elaman sayısını artırmakla da sorun çözülmüyor. THY gibi kurumlarda nicelik değil, nitelik daha ön planda tutulması gerekiyor. Amma ve lakin, göz olanı, beyin olacağı görüyor. Her ikisini de bir bedende görmek bazen zor oluyor.