|
Ceza
Trendler konusunda genelde dünya ABD'nin peşinden gider. Ancak bu kez tersi gerçekleşti ve Amerikan seçmeni (daha doğrusu sandık başına giden yüzde 40) epey bir zaman sonra dünyadaki Bush karşıtlığı akımına katıldı. Kuşkusuz bu ağır yenilginin en görünen sebebi ABD'nin Irak'taki büyük başarısızlığıydı.
Irak Savaşı'nın nasıl yapıldığı, ne kadar kötü yönetildiği ve bu savaş nedeniyle tanık olunan yolsuzlukların boyutları anlaşılıp; askerlerin ne için öldüğü sorgulandıkça seçmen öfkesi kabardı. Başkan'ın toplumu sindirmek için kullandığı korku politikasının kullanım süresi bitti. Halk, siyaseti pek çok açıdan çürüten, temel ilkelerini çiğneyen, yolsuzluklara boğulmuş, otoriter ve teokratik eğilimli, dünyaya ağır bedel ödeten Başkan ve ekibine gecikmeli de olsa cezayı kesti.
Salı günü yapılan seçim, yakın dönem Amerikan siyaset tarihinin en önemli ara seçimiydi. Bir dönüm noktası olup olmayacağı, Demokrat çoğunluğun elindeki gücü ne şekilde kullanacağına bağlı. Bunun da ötesinde Demokratların parti olarak ortaya bir vizyon, strateji ve somut politikalar koyup koyamayacaklarını görmek gerekecek.
Dinle siyaset karıştı
Bush döneminde ABD siyasi sistemindeki güç ilişkileri yürütme lehine bozuldu. Başkan Yardımcısı ve ekibinin yürütmeyi mutlak kral yetkilerine sahip gören anlayışı, Amerikan anayasa geleneğiyle çatışıyordu. Kongre'deki Cumhuriyetçi çoğunluk yasamanın yetki ve güç alanının yürütme tarafından eritilmesine sessiz kaldı. Kongre, denetleme görevlerini yerine getirmedi. Cumhuriyetçiler, Temsilciler Meclisi'nde azınlıktaki Demokratları neredeyse devre dışı bıraktı.
Bush yönetimi terörle savaş mazeretine sığınarak bireysel özgürlükleri daralttı, Amerikan sistemindeki üçüncü erk olan ve dengeleyici konumdaki yargıya kendi zihniyetindeki hakimleri atayıp muhafazakar şekil verdi. İşkenceyi meşrulaştırdı, Ebu Garib türü rezaletlerin sorumlularından hesap sormadı.
Bush döneminin iç ve dış politikada belki de en zarar verici etkisi dinin siyasetle ilişkisinde yaşandı. Atama ve uygulamada dinci dünya görüşü egemen kılındı. Bush'un ilk adalet bakanı dindevlet ayrımını din üzerinde zulüm diye gören biriydi. Kıyamet gününe inanan, kıyamet gününü yaklaştıracağı için Irak Savaşı'na destek veren köktendinciler bir hesaba göre Bush'un desteğinin yarısından fazlasını oluşturuyordu.
Ermeni tasarısı ve İran
Demokratların çarpıcı zaferi her şeyden önce yürütme ile yasama arasındaki dengenin kurulmasını ve Amerikan siyasetinin normalleşme yoluna girmesini sağlayacaktır. İç politikada Bush'un gündemini uygulayabilmesi imkansızlaşacak, liberal hukukun temel ilkelerini çiğneyen yasalardan geri dönüş mümkün olacaktır. Kongre denetim görevini mutlaka ve tavizsiz şekilde yerine getirecektir.
Dış politikada ise Bush döneminin sonuna kadar büyük değişiklikler beklememek gerekir. Irak'tan hemen çekilmek söz konusu olmayacaktır. Ancak kademeli bir çekilme ile ilgili tartışma sürecek ve detayları günde me getirilecektir.
Bush'un bu seçimden ne tür bir ders çıkaracağı önemlidir. İlk tepki, Bush'un makul bir görüntü vermek istediğini gösteriyor. Yine de Bush yönetimi sona ermeden İran'a yönelik bir saldırı ihtimali yüksek sayılır. Demokratların bunu önleme imkanı yoktur.
Türkiye açısından en önemli fark, nisan ayında Ermeni soykırımının tanınmasına yönelik tasarının kabul edilme şansının artacak olmasıdır.
|
