İftardan sonra spor ve ölüm
* Geçen hafta çıkan haberlerde, bir vatandaşın iftardan sonra futbol maçı yaparken rahatsızlanıp öldüğü yazıldı. Bu beni endişelendirdi; çünkü ben düzenli spor yapan birisiyim ve ramazan ayında iftardan sonra spor yapmaktan başka şansım yok. Siz ne önerirsiniz? Erdem A.-Adana
Bahsettiğiniz haberden ölüm sebebini tam kestirmek mümkün değil. Fakat fiziksel aktivite sonrası ortaya çıkan ani ölümler, genellikle kalp kaynaklı olduğundan, bunu da öyle kabul edebiliriz. Kalp hastalığına bağlı ani ölümde, hasta hiçbir belirtisi yokken aniden rahatsızlanıp bir saat içerisinde ölür. Mekanizma genellikle kalbin çok hızlı ve düzensiz atmasıdır. Altta yatan sebep ise; orta ya da ileri yaşlardaki insanlarda genellikle, kalbi besleyen damarlardaki daralmalara bağlı gelişen koroner kalp hastalığıdır. Bundan başka ailevi kalp kası hasarları, genişlemiş kalp odacıkları ya da kalbin bozulmuş elektriksel iletileri de sebepler arasında yer alabilir. Çocuklarda ya da genç sporcularda ortaya çıkan ani ölümün temel sebebi ise; genellikle uzamış 'QT sendromu' denilen elektriksel ileti bozukluğu ya da kalp kasının aşırı kalınlaşması ile seyreden 'hipertrofik kardiyomyopati' halidir. Uzamış QT sendromunun orta şiddette ve ağır seyreden formları vardır. Ağır olan halinde kişi, yaşamın ilk on yılı içerisinde sıklıkla kalp ritminin düzensizliğine bağlı baygınlık atakları geçirir. Kalbin bu düzensiz ve hızlı kasılmaları çoğunlukla spor ve fiziksel egzersizle ortaya çıkarken, seyrek olarak duygusal iniş ve çıkışlar da bunda rol oynar. Zaman zaman bazı ilaçlar da bu ileti bozukluğunun orta şiddetteki haline sebep olabilir. Fakat aslen; uzamış OT sendromu, genetik olarak geçen bir hastalıktır ve 10 binde bir kişide görülür. Aynı şekilde, kalp kasının aşırı kalınlaşması olan hipertrofik kardiyomyopati de genetik bir hastalıktır ve çocuklarla gençlerde ani ölüme yol açabilir. Bunun da görülme sıklığı binde ikidir. Çocuklar ve gençler için risk oluşturan her iki hal için de, önceden yaşanan ve sebebi açıklanamayan bilinç kayıpları uyarıcı olmalı ve ileri kardiyolojik tetkik yoluna gidilmeli. Orta yaş ve üzerindekilerde ise yukarda da bahsettiğim gibi, kalp damarlarının daralması ile seyreden koroner kalp hastalığı en büyük ani ölüm sebebidir. Kalp krizini tetikleyen diğer etkenler şöyle sıralanabilir:
* Fiziksel egzersiz ve spor
* Ani üzüntü ve sevinç
* Soğuk hava
* Çok miktarda yenilen yemek.
Koroner kalp hastası olanlar, ağır bir iftar üzerine bir de spor yapmaya kalkarlarsa, kalp krizi riski katlanarak artar. Bu nedenle koroner kalp hastaları iftarda ağır yemekten kaçınmalı, sofradan yarı aç kalkmalı. Uygun olan; daha sık ama az yemek! Özellikle de iftarın üzerinden dört saat geçmeden aşırı fiziksel aktiviteden kesinlikle kaçınılmalı.
Uz. Dr. Eren Eroğlu
|
