 |  |
Netameli ay
Tayland, Guiness rekorlar kitabına girmeye hak kazandı: Askerler son 70 yılda 20'inci kez yönetime el koydu. Karşı darbeler ve darbe girişimleri bu sayıya dahil değil!
Tuhaf. Tayland pek çok açıdan bize benziyor.
Yüzölçümü (514 bin kilometrekare) ve nüfusu (64 milyon) Türkiye'ye yakın.
O da 4 yıldır yüzde 5'in üstünde seyreden büyüme hızıyla Türkiye gibi "Yükselen ekonomi". İhracatı (80 milyar dolar), milli geliri (300 milyar dolar), turizmi (13.6 milyon ziyaretçi, 10 milyar dolar gelir) bizden pek aşağı sayılmaz. O da Türkiye gibi dünyanın ilk 25 ekonomisi arasında.
O da bizim gibi damdan düştü: 1997'deki Asya krizi Tayland'da başladı. Krizde ekonomi yüzde 10.5 küçüldü, parası (Baht) yüzde 50 değer yitirdi. O da kriz sonrası "Dalgalı kur"a geçti.
O da yıllardır ayrılıkçı terörle boğuşuyor. Güneydeki üç eyalette yaşayan Müslüman azınlığın saldırılarında son 20 ayda 1.400 kişi öldü.
Bu uzun benzerlikler listesine şimdi bir kalem daha eklendi: Türkiye'deki 12 Eylül darbesinin "Tıpatıp aynısı" Tayland'da tekrarlandı. Aynı ayda, aynı nedenlerle, aynı senaryoyla!
Türkiye'de 12 Eylül'e gerekçe olarak terör ve siyasal bunalım (cumhurbaşkanının seçilememesi) gösterilmişti. Taylandlı generaller de bunları saydılar: Başbakan Thaksin Shinawatra'nın ve iktidardaki "Thai Rak Thai" (Taylandlılar Taylandlıları Seviyor) partisinin, geçen Nisan'da yapılan seçimleri muhalefetin boykot etmesiyle ve milyonlarca seçmenin boş oy kullanmasıyla patlak veren siyasal krizi çözememesi.
Aynı senaryo uygulandı: Türkiye'de olduğu gibi, Tayland'da da komuta kademesi kansız darbeyle yönetime el koydu. Meclisi ve senatoyu lağvetti. Anayasa mahkemesini askıya aldı. Anayasayı yürürlükten kaldırdı. Sıkıyönetim ilan etti. Bankaları, okulları, devlet dairelerini bir günlüğüne tatil etti. Borsayı da. (1980'de Türkiye'de borsa yoktu.) Toplantı ve gösteri yasağı getirdi. Medyaya sansür koydu. Hayır, partileri şimdilik kapatmadı. Zaten Türkiye'de de başta partilere dokunulmamıştı.
"Darbeler dönemi kapandı"
Peki, bundan sonra ne olacak? Önce Türkiye'de olanları hatırlatalım: Emekli Amiral Bülent Ulusu başkanlığında bir hükümet kurulmuş, Danışma Meclisi oluşturulmuş, yeni anayasa hazırlanıp referanduma sunulmuş, daha sonra seçimlere gidilmişti.
Tayland'daki darbenin lideri General Sonthi Boonyaratglin'in açıkladığı takvim şöyle: İki haftaya kadar yeni başbakan atanacak, yeni anayasa hazırlanacak, referanduma sunulacak, daha sonra seçime gidilecek.
Türkiye'deki darbe dönemin ABD Başkanı Jimmy Carter'a "Bizim çocuklar başardı" diye müjdelenmişti. Tayland darbesinin Başkan George Bush'a nasıl duyurulduğu henüz bilinmiyor. Beyaz Saray sadece "Durumu dikkatle izlediklerini" açıklamakla yetindi. Ama Amerikan basını kaşlarını çatmaya başladı. Örneğin New York Times, General Sonthi'nin 6 ay önceki demecini hatırlatarak, darbenin Tayland'ı geriye götüreceğini yazdı. Ne mi demişti 6 ay önce General Sonthi? Buyurun:
"Darbeler dönemi geçmişte kaldı. Siyasal sorunları politikacılar çözmeli. Tayland silahlı kuvvetleri olarak anayasal düzene yürekten bağlıyız."
Şimdi ise "Verdiğimiz geçici rahatsızlıktan dolayı özür dileriz" diyor!
Bakın bu da Türkiye'de yaygın kullanılan bir klişe: Belediyelerin yol, su, kanalizasyon, doğalgaz kazılarında ve inşaatlarda asılması artık neredeyse kural haline gelen panolarda öyle yazıyor.
İyi ki, sadece panolarda yazıyor. Ve iyi ki Türkiye darbeler dönemini geçmişte bıraktı...
|
