kapat
   
SABAH Gazetesi
 
   Dünya Kupası
   Son Dakika
   News in English
  » Yazarlar
   Günün İçinden
   Ekonomi
   Gündem
   Siyaset
   Dünya
   Spor
   Hava Durumu
   Sarı Sayfalar
   Ana Sayfa
   Dosyalar
   Teknoloji
   Emlak
   Otomobil
   Detaylı Arama
   Arşiv
   Etkinlikler
   Günaydın
   Televizyon
   Astroloji
   Magazin
   Sağlık
   Kültür Sanat
   Turizm Rehberi
   Cuma
   Cumartesi
   Pazar Sabah
   İşte İnsan
   Sinema
   20. YILA ÖZEL
   Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Abdurrahman Yildirim @ SABAH
 

Ne kadar enflasyon ve risk artışı, o kadar faiz artışı

Enflasyonda nisan ve mayıs ayından sonra üçüncü şok haziranda gelebilir. Eğer son aylardaki yükselme eğilimi sürerse haziran ayında kuvvetli baz etkisinin de katkısıyla yıllık enflasyonda çift haneli rakamları görebiliriz.
Bitişikte yer alan tabloda görülebileceği gibi, enflasyon ekimden bu yana 7 aydır yükselerek yüzde 7.52'den yüzde 9.86'ya çıkmış. Yıllık bazda da şubat ayından beri giderek yükselen oranlar söz konusu.
Hem nisan hem de mayıs rakamları enflasyon artışının daha çok iç talep kaynaklı olduğunu düşündürüyor.
Yüzde 10'luk KDV indiriminin ardından giyim sektörünün iki ay üst üste yüzde 10'luk fiyat artışlarına gitmesi, gıda ve alkölsüz içecekler ile lokanta ve oteller kaleminin 5 ayda yüzde 6.50 fiyat artırması yurtiçi talebin güçlü olduğuna işaret ediyor.

Talep enflasyonu
Ancak mayıs ayında finansal piyasalarda yaşanan kötüleşme sonucu yurtiçi talebin gücü zayıflamaya başladı. Bu eğilimin önümüzdeki aylarda da sürmesi beklenebilir. Hem finansal piyasalardaki dalgalanma hem de kurun artması, iç talebi daraltıcı, büyüme hızını düşürücü, ekonominin en ciddi sorunu haline gelmiş olan dış ticaret açığı ve cari açığı sınırlayıcı etki yapacak. Dolayısıyla iç talebin güçlü olmasından kaynaklanan enflasyon eğilimi de törpülenmiş olacak.

Maliyet enflasyonu
Ancak aynı kur artışı bu kez enflasyonu maliyetler yoluyla etkileyecek. Yani enflasyon artışı makas değiştirip maliyet kaynaklı olmaya başlayacak. Tabii kurlardaki artışın kalıcı olması halinde.

Baz etkisi
Kur artışının ilk güçlü etkilerini de haziranda görebiliriz. Bu etki tabii tek ayla sınırlı kalmayacak. Kur etkisi bir de baz etkisiyle birleşerek bu yaz aylarında enflasyonda kabarma meydana getirecek. Tablodan bakarsak, geçen haziranda yüzde 0.10, temmuzda yüzde 0.57 ve ağustosta yüzde 0.85'lik oranlar görüyoruz. Haziranda ve temmuzda son ayların eğilimi sürer ve yüzde 2 civarında aylık rakamlar ortaya çıkarsa, yıllık enflasyon rahatlıkla 10'lu rakamların ortasına doğru yükselebilir.
Kısa vadedeki bu eğilime karşılık daha sonraki aylarda ve orta vadede enflasyonun seyrini ise hükümetin atacağı adımlar, alacağı önlemler ve dış piyasalarda meydana gelen dalgalanmanın boyutu belirleyecek.

Açık pozisyon etkisi
Kur artışının enflasyona geçişkenliği en başta ithalatın milli gelirin üçte biri düzeyinde ve yatırım malı ithali yanında ara malı ithalatının yüksek olmasından kaynaklanıyor. Ancak bunun yanında bir başka faktör daha var: O da reel sektörün dış borçları ve açık pozisyonları. Son yıllarda bu eğilim tam bir patlama göstermişti. İstanbul Sanayi Odası Başkanı Tanıl Küçük, Ekonomiste'e konuşurken şöyle dedi:
"Reel sektör ciddi bir şekilde kur riski altında. Son dönemde yitirdiği rekabet gücünü telafi etme adına riski göze alarak açık pozisyona yöneldi. Dövizdeki bu artış önemli bir riski de beraberinde getirdi. Dışarıdan kredi kullanan şirketlerin finansman maliyeti arttı. Dolayısıyla fiyatlara yansıtma durumu ortaya çıktı. Bu da enflasyon hedefi açısından önemli bir risk anlamına geliyor."
Tanıl Küçük'ün sözleri eğer kurlar kontrol altına alınamazsa, önümüzdeki dönemde sanayi malı fiyatlarının bir de bu nedenle artabileceğine işaret ediyor.

Faizler ne olur?
Çift haneli rakamları gören enflasyon karşısında bugün Hazine faizlerinin geldiği düzey de yeterli olmayabilir. Çünkü ekonominin, Türkiye'nin ve küresel piyasaların en iyi döneminde reel faizler yüzde 5.3'e kadar geriledi. En iyi dönemin reel faizi bu. Risklerin arttığı dönemin reel faizinin ise elbette daha yüksek olması beklenir. Dolayısıyla önümüzdeki dönemde, örneğin enflasyon yüzde 15'i görecek ve risklerde de ciddi azalmalar meydana gelmeyecekse, faizlerin çıkabileceği düzeyi, beklenen enflasyon artı istenen reel faiz belirleyecek.

En önemli sorun enflasyon
Önümüzdeki dönemin ekonomideki temel sorunu ve belirleyicisi enflasyon olmaya aday görünüyor. Meydana gelen dalgalanma ve beklentilerdeki bozulmanın etkisiyle cari açık gündemden düşebilir. Enflasyonun kontrol edilmesi ve sonrasında yeniden düşüşe geçmesi de kurların seyrine bağlı bulunuyor. Bu da, dalgalı kur rejiminde ve önümüzdeki dönemin dalgalı dış piyasa, iç ekonomik ve siyasi ortamında zor olacağa benziyor.

Sonuç
"Bakan göze bağ olmaz"
Türk Atasözü

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Haziranın kaderini yabancı ile Ankara'nın tavrı belirler   / 06-06-2006
 Faiz yetmez kontra şok gerekli   / 05-06-2006
 Yeni ekonomik paket ve seçim yanında 3. yol var mı?   / 30-05-2006
 Mayıs-haziran enflasyonu neden en kritik veri?   / 29-05-2006
 Seçimin en iyisi en erken yapılandır   / 26-05-2006
 İşler iyiyse kur düşer, kötüyse çıkar   / 25-05-2006
 Borsanın çıkışında da çöküşünde de yabancı başrolde   / 24-05-2006
 Türkiye, yurtiçi risklerin etkisiyle en zayıf halka   / 23-05-2006
 4.5 yıllık trendin sonu geldi   / 22-05-2006
 En canlı sektör konuta türbülans ve faiz freni   / 19-05-2006
ŞELALE KADAK
765 CEO inovasyon en önemli konu dedi!
IBM'in iki...
ABDURRAHMAN YILDIRIM
Ne kadar enflasyon ve risk artışı, o kadar faiz...
Başarısızlık listesi hasır altı edilmiş
Milli Eğitim Bakanlığı devlet okullarının geçen yıl OKS sınavında...
Böyle töre olmaz olsun
İmam nikâhıyla evlendirilen Yasemin, ertesi gün "bakire çıkmadı"...
Güçleri çocuklara yetiyor
Güçleri çocuklara yetiyor
Tunceli Pülümür'de subay çocuklarını taşıyan askeri araç geçerken...
İstanbul depremi AP'de
İstanbul depremi AP'de
Amerikan Associated Press ajansı beklenen İstanbul depremini konu...
IMKB
E: 37.464 D:% -1,32
DOLAR
S: 1,557 D:% -0,891
EURO
S: 1,998 D:% -1,771
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Pazar Sabah | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar | Arşiv | Künye | Ana Sayfa
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
Üretim ve Tasarım   Merkez Bilgi Grubu