  |
|
Dengesiz komşu istemem
Tanımadığı insanlara karşı önyargılı ülkeler sıralamasında hayli yükseklerdeyiz. "Nasıl bir komşu istemezsiniz?" sorusuna verilen cevapları okurken bile utanacaksınız
 Kimlerin komşunuz olmasını istemezsiniz? Sabıkalılar Farklı ırktan olanlar Aşırı solcular İçkiciler Aşırı sağcılar Kalabalık aileler Duygusal dengesiz insanlar Hıristiyanlar Museviler Yabancı göçmen işçiler AIDS'liler Uyuşturucu bağımlıları Eşcinseller Çingeneler Yazarken bile sıkıldım, utandım. "Nasıl yani" dedim kendi kendime. "Böylesine önyargılı bir millet miyiz?" Öyleymişiz. Dünya Değerleri Anketi Michigan Üniversitesi tarafından 1990 yılında başlatılmış. Araştırma birçok ülkede yapılmış. Amaç değişik ülkelerdeki insanların önyargılarını ölçebilmek. Türkiye'deki araştırmayı yürüten isimler ise Boğaziçi Üniversitesi'nden Prof. Dr. Yılmaz Esmer ve Prof. Dr. Ersin Kalaycıoğlu. Sonuçlar mı? Maalesef kötü. Örneğin sabıkalılarla komşu olmak istemeyenlerin yüzdesi 90. İçkici komşu istemem diyenler yüzde 88. Duygusal olarak dengesizler olmaz diye işaretleyenler ise yüzde 77. (Kim duygusal olarak dengesiz değil, o da ayrı bir tartışma tabii.) "Pazar pazar, nedir bu?" diye isyan etmeyesiniz diye işi baştan alıyorum. Birleşmiş Milletler 2000-2010 dönemini "Dünya Çocukları İçin Şiddetsiz Çözüm Kültürü On Yılı" olarak ilan etti. Dünyada saat başı 35 kişinin öldüğünü göz önüne alırsak, üstüne özellikle Irak'ta hayatını kaybeden çocukları eklersek durum biraz ümütsiz ama... Olsun. Birleşmiş Milletler sorunları ortaya koyarken çözüm de önermiş. Diyorlar ki "Şiddetsiz barış kültürünü yaygınlaştırmanın yolu eğitim sistemine zorunlu olarak barış eğitimi dersinin konulmasıdır."
***
Barış eğitimi ne demek? Türkiye'de barış eğitimine sahip çıkan kuruluş Winpeace. Aslında bu kuruluş Türkiye ve Yunanistan'dan çeşitli sivil toplum örgütlerini temsil eden kadınların başlattığı bir barış girişimi. Çok farklı projelere imza atıyorlar. Benim ilgilendiğim ise Barış Eğitimi Projesi. Neler mi yapmışlar? Önce eğitimler düzenlemişler. Eğitmenlere... Pilot seçilen devlet okullarında uygulamalar yapmışlar. Robert Kolej ve MEF Okulları'nda çocuklara bir yıl süren eğitim çalışmaları gerçekleştirmişler. İyi de barışın eğitimi mi olur? Oluyormuş. Yazının girişinde yazdığım önyargıları aşmak çalışması da barış eğitiminin önemli bir parçası. Nasıl mı? İşte iki farklı uygulama
1. Taşıdığım etiketler:
Sınıftaki her öğrencinin sırasının arkasına bir etiket yapıştırılır. İmam, süpermodel, zihinsel özürlü, başbakan, maganda, bilimadamı vs. Öğretmen sorar: "Kimliklerini hiç bilmememize rağmen, sizce hangi meslek ya da sosyal sınıfa mensup insanlar hakkında önyargımız vardır?" Öğrenciler kendileri yapıştırılan etiketlerin ne olduğunu bilmeden yaklaşık 40 dakika sınıfta dolaşır ve arkadaşlarıyla sohbet ederler. Amaç kendi etiketini tahmin etmektir. Sonuçta öğrenciler insanları tanımadan onları kategorize ettiklerine tanık olurlar.
2. Yapıcı münazara
Sınıf birkaç gruba ayrılır. Öğretmen tartışılacak konuları tahtaya yazar. Türkiye'de nükleer üsse izin verilsin mi?/ Türkiye Avrupa Birliği'ne katılmalı mı?/ İmam hatip öğrencilerinin ÖSS'ye girmesine izin verilmeli mi gibi... Gruplar konuları seçer ve o konuda tartışmalar başlar. Bu çalışmanın asıl güzel tarafı karşı tezi savunan grupların yaklaşık 7 dakika sonra karşı çıktığı görüşü savunmak zorunda kalmasıdır. İyi değil mi? AB'ye "Hayır" diyen, 7 dakika sonra "Evet"i savunacak. Amaç çocukların karşı görüşteki insanların ne hissettiğini anlaması.
***
Okullarda şiddetin son sürat arttığı bu dönemde barış eğitiminin çok önemli olduğunu düşünüyorum. Öylesine önemli ki bence bütün okulların müfredatına girmeli. Aslında amaç basit. Senin gibi olmayana karşı önyargılı olma. Senin gibi olmayanın görüşlerini anla. Bu iki sorunu bile çözsek şiddeti önlemede önemli bir adım atarız gibi geliyor.
Not: Bu arada eğitimler öylesine iyi sonuçlar vermiş ki okullardan birbiri ardına talepler gelmeye başlamış. Winpeace ise çareyi bir merkez kurmakta bulmuş. Özellikle 12-18 yaş arası bireyleri hedef alacak bu eğitim merkezinin etkinlik ve çalışma planı hazır bile. Boğaziçi Üniversitesi projeye sahip çıkmış. Umarım yakın zamanda kurulur.
|
