Beni denek gibi kullanmaya kalkarlar mı?
* Hastaneye yatarken bir kağıt imzalattılar. Okuyabildiğim kadarıyla 'yapılacak her türlü işlemi kabul ediyorum' gibi bir anlamı vardı. Sonradan evhama kapıldım. Acaba bu imzaya dayanarak, beni denek gibi kullanmaya kalkarlar mı?
Bütün tıbbi işlemler, ancak hastanın rızasıyla yapılabilir. Hastanın bilgisi, izni olmaksızın değil deney yapmak, teşhis ve tedavi gibi hasta için gerekli olan müdahaleler dahi uygulanamaz. Bu bakımdan hekimler, hastalarından planlanan tıbbi girişime onay verdiğini kanıtlayan bir belgeyi imzalamasını isteyebilirler. Sıradan ve riski düşük işlemler öncesinde, hastanın rızası sözlü olarak alınabilirse de; riski yüksek tıbbi müdahaleler için bu tür yazılı onay alma talepleri çok doğaldır. Hastaların bundan tedirgin olmamaları gerekir. Çünkü hekim, ortaya çıkabilecek istenmeyen bir durumda, yasalar karşısında 'sizin, riski bilerek ve üstlenerek söz konusu işlemin yapılmasına razı olduğunuzu' ancak bu şekilde kanıtlayabilir. İşte, böyle olumsuz bir sonuçla yüzleşme olasılığını dikkate alan bir hekim, hastasından aydınlatılmış onay alarak, sorumluluğu hastasıyla paylaşır ve riski onun üstlenmesini sağlar. Hastadan alınacak izin, her işlem için ayrı ayrı olmalıdır. İlkin, işlem hakkında hastaya bilgi verilmeli, soruları varsa yanıtlanmalı yani hasta önce aydınlatılmalı ve takiben onayı istenmelidir. Hasta neye, niçin onay verdiğini, ne tür riskleri üstlendiğini biliyor olmalıdır. Hastadan topluca 'hastanede iken yapılacak tüm işlemleri kabul ediyorum' türünden alınan bir yazılı onayın hukuken geçerliliği yoktur. Ayrıca unutulmamalıdır ki; hastanın yapılacak herhangi bir girişime onay vermesi, kusurlu uygulamalara karşı hekimi korumaz. Eğer yetkisini aşan bir müdahalede bulunmuşsa, işlemi uygun olmayan koşullarda uygulamışsa; ortaya çıkabilecek komplikasyonları öngörerek gereken önlemleri almamışsa, güncel bilimsel kurallara ve geçerli tıbbi yöntemlere uymayacak şekilde gerçekleştirmişse, ortaya çıkan olumsuz sonuca yol açan kişisel bir ihmal, dikkatsizlik, tedbirsizlik ve kusuru varsa ya da mesleki bilgi ve beceri eksikliğinden kaynaklanan bir durum söz konusu ise, hastadan alınan onay, hekimi suçsuz kılmaz. Bu bakımdan rahat olmalısınız. Yine hekim, tıbbi bir araştırma kapsamında hastaya uygulayacağı işlemin, bir deney olduğunu açıkça hastasına söylemek zorundadır. Bu işlem, sanki hastalığının teşhis ve tedavisi için gerekiyormuş gibi hastaya uygulanamaz. Kaldı ki, herhangi bir işleme onay vermiş olsa bile, hasta, her zaman vazgeçme hakkına sahiptir. Hasta endişeye kapıldığında, yeniden durumu sorgulayarak, kararını değiştirebilir. Onay alma, insan onuruna; hastanın, 'kendisi, yaşamı ve geleceği hakkında karar verme hakkı'na duyulan saygının gereğidir.
|
