Petrol ve gazda fatura 12 milyar dolara gidiyor

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), 2005'in son çeyreğinde 2006'da petrol fiyatlarının ne olacağına ilişkin tahmin yapmış. Demiş ki: "Petrol fiyatları 2006'da 50 doları aşmaz. Dolayısıyla dünya ekonomileri sarsılmaz. Çin, büyümeye devam eder." Gelin görün ki bu değerlendirmenin üzerinden 6 ay geçmedi.
Petrol fiyatları 75 doları gördü.
IEA, dünya enerji piyasasında "arz" güvenliğini sağlamakla yükümlü kuruluş. Çoğunlukla fiyat tahminleri yapmıyor. Niye yanılmış olabilir? Acaba, İran krizini mi öngöremediler?
Eğer, Şubat 2007'de görevini tamamlayacak olan IEA Genel Direktörü Claude Mandil, "Steam" tarafından İstanbul'da düzenlenen "Enerji Arenası"na katılmış olsaydı, bu soruyu kendisine soracaktık.
Hastaymış, gelemedi.
Oysa, IEA'da kıyamet kopuyor. Bazı ülkeler , "Petrol kadar gaza da önem verin" diye bastırıyor. Türkiye, IEA'da yer alan 26 ülkeden birisi. IEA'da Türkiye'yi Enerji Müsteşarı Sami Demirbilek temsil ediyor. Ve bu konuda pek bir şey söylemiyor.

Kulak çekilecek
IEA'nın Başekonomisti Fatih Birol. Ekibi ile önemli bir çalışma yapıyor. Çalışmayı İngiltere Başbakanı Tony Blair istemiş. Hazırlanan rapor, bu yıl 15-17 Temmuz tarihlerinde Rusya'nın evsahipliği yapacağı G-8 zirvesine yetişecek. Gündem, petrol ve gaz piyasası.
Zenginler kulübü, "Arz güvenliği" üzerinde dururken aynı zamanda "her ülkenin piyasa koşullarına uygun davranmasını" talep edeceklermiş.
G-8 deyip geçmeyin! Rusya da 7 üyeli zenginler kulübünün 8'inci aktörü. Petrol, gaz, uranyum, kaynakları bol... Hazırlanan çalışmaya bakılırsa, Rusya'nın ev sahipliği yapacağı zirvede Gazprom'a monopol yaratma eğiliminden dolayı kulak çekme cezası verilecek.
Ve herkesin gözü kulağı İran'da olacak.

Ek fatura
O halde petrol fiyatlarındaki artış Türkiye'ye nasıl bir yük getirebilir? Uluslararası Enerji Ajansı Başekonomisti Fatih Birol'a göre, petrol fiyatlarındaki artış Türkiye'ye 7 milyar dolar petrol, 5 milyar dolar doğalgaz yükü getirecek. Bu tahmin 25 milyar dolar cari açık veren Türkiye'nin nefesinin tükenmesi anlamına gelir, Türkiye, böyle bir yükü kaldırabilir mi?
Tüpraş'ın eski Genel Müdürü Hüsamettin Danış'a göre, petroldeki artış, Türkiye'ye en fazla 2 milyar dolar ek yük getirir. Danış, 2006'da Tüpraş'ın petrol için belirlediği ortalama fiyatın 60 dolar olduğunu söylüyor. Ve Türkiye, 2006 yılı sonunda petrole 11 ile 12 milyar dolar arasında bir para öder.

İran niye önemli
Danış, petrol fiyatlarının 75 doların çok altına ineceğini öngörüyor. Türkiye, 2005 yılında petrole ortalama 50 dolardan 9.6 milyar dolar ödedi. Burada kritik ülke İran. Çünkü İran Türkiye için önemli!
Türkiye, ithal ettiği 23 milyon ton petrolün yüzde 25'ini yani 5-6 milyon ton petrolü İran'dan alyor. Ayrıca İran'dan doğalgaz geliyor. Daha ne olsun...