Kritik atamanın bütün sorumluluğu hükümetin olacak

Tek başına bir hükümetin kolaylıkla yapabileceği bir atama ekonomide potansiyel sorun olmaya aday gibi. Merkez Bankası Başkanı'nın 14 Mart'ta görev süresinin biteceği önceden biliniyordu. Bu göreve beş yıllığına atanmıştı. Merkez Bankası da, özellikle 2001 krizi sonrasında çıkartılan kanunla bağımsız kılınmış ve kendisine ana görev olarak fiyat istikrarını korumak verilmişti. Geride bırakılan yıllarda da bağımsız Merkez Bankası'nın ilk başkanı döneminde enflasyon kronik yüksek düzeylerinden ve 3035 yıl aradan sonra ilk kez tek haneli rakamlara düşürülmüş. Bu sağlanırken Türkiye yeniden yüksek büyümeye de geçmiş. Yani, Merkez Bankası'nı bağımsızlaştırmanın meyveleri ortaya çıkmış. İlk başkanı döneminde iyi sonuç alınmış.

Gecikmenin riski
Şimdi başkan atanmada gecikme risklerden birini oluşturuyor. Fiyat istikrarına önem veren ülkelerdeki gibi, artık Türkiye'de de Merkez Bankası başkanlarının atanmasına gereken önem verilmeli ve son dakikaya bırakılmamalıydı. Yeni başkana belli bir geçiş dönemi tanınmasında büyük fayda vardı. Ama olmadı.

Vekaletin sakıncaları
Bunun dışında atanma biçimi de eğer Başbakan'ın Kızılcahamam'da yaptığı açıklama doğruysa vekaleten olacak. Tek başına bir iktadar döneminde Merkez Bankası'na vekaleten atamayı anlamak güç. Vekaleten atamayı yapacak kurum Merkez Bankası Meclisi, hükümet değil. Demek ki, atamada hükümet düzeyinde yada hükümet ile Cumhurbaşkanı arasında bir anlaşma yok. Vekalet verilecek kişiye hükümet güvenmiyor; güvenseydi asaleten atardı.
Hükümet, güvenmediği kişiye enflasyonu düşürme ve fiyat istikrarını sağlama gibi kritik bir görevi nasıl bırakacak? Bu kişiye piyasalar nasıl güvenecek? Bu da vekaleten atanacak kişiye baştan yapılmış bir haksızlık.
Vekaleten atamada başka bir haksızlık da doğrudan Merkez Bankası'nın bağımsızlığına yapılıyor. Çünkü işin vekaleten götürülmesi baştan ve fiilen bağımsızlığı zayıflatıyor. Vekili hükümete, başbakana karşı bağımlı hale getiriyor. Yani vekaletin türlü sakıncaları var. Uzun sürmesi durumunda da, enflasyonla mücadeleye ve güven duygusuna zarar verebilir.

Atama tek değil
Üstelik Merkez Bankası'na yapılacak atama sadece başkanla sınırlı değil. İki başkan yardımcısı da ayrıldı. Demek başkanla birlikte Merkez Bankası'na üç kişilik atama yapılacak. Atanacak başkan ve başkan yardımcıları aynı zamanda Para Politikası Kurulu'nun üyeleri olacak. Bu atamalar da birer belirsizlik ve risk kaynağı olabilir. Hükümet üç atamada da isabetli olmak zorunda.

Atamanın önemi
Merkez Bankası üst yönetiminde böyle köklü değişikliğin yapılacağı bir dönem aynı zamanda ekonominin ve enflasyonun da belli bir kavşağa doğru yaklaştığı döneme denk geliyor. Hem dış konjonktürde meydana gelen kısmi bozulma hem içeride enflasyonun düşüşe belli bir direnç göstermesi ve seçim döneminin yaklaşmasından dolayı, Merkez Bankası üst yönetimine yapılacak atamalar kritik bir önem taşıyor.
Enflasyonu düşürmede daha zor bir döneme girilirken, küresel konjonktürün yarattığı büyük şans faktörü azalırken ve genel seçimler yaklaşırken, eğer son dakikada bir tutum değişikliğine gitmezse, hükümet Merkez Bankası başkanını değiştirerek önemli bir risk üstlendi.
Şimdi Merkez Bankası'na öyle bir atama yapmalı ki, bu yönetim hem enflasyondaki düşüşü devam ettirsin, hem de ortaya çıkacak zorluklarla baş edebilsin. Aksi taktirde fatura ekonomiye çıkarken bütün sorumluluk da hükümete ait olacak.

Sonuç
"Deveye bindikten sonra çalı ardına gizlenilmez"
Türk Atasözü