|
 |
 |
 |
 |
|
Anti sosyaller hortumcuda olabilir aldatan bir kocada!
Gizli bir anti sosyal; çalıştığı kurumu, devleti, iş ortağını hortumlar ve bundan hiç vicdan azabı duymaz. Kurduğu haince bir planda başarılı olmak için herkesi ve her şeyi hiçe sayabilir. İş yerinde amir ise altında çalışanlara cehennem azabı yaşatabilir. Karısını bir gün içinde nedensiz terk eder hiç bir sorumluluk hissetmez
Doç. Dr. Kemal Sayar, insanı suça iten kişilik yapılarından biri olan anti sosyallik ile ilgili soruları yanıtladı.
Anti sosyallik bir kötülük mü yoksa bir hastalık mı?
Bazı bilim adamları anti sosyal kişilik bozukluğu tanısıyla kötülüğü tıbbi bir alana çektiğimizi tartışıyorlar. Onlara göre kötülük ahlâkın alanında kalmalı ve ahlâk tarafından kınanmalıdır. Bu tartışma anti sosyalliğin daha ağır ve suça dönük tipiyle ilgilidir. Herhangi bir psikoterapi yönteminden veya ilaç tedavisinden yararlanmayan, temel vasfı çevreye zarar vermek ve bundan ötürü hiçbir sorumluluk ve pişmanlık duygusu hissetmemek olan bir durum. 'Bu insanlar kötüdür ve kötülük tıbbi olarak tedavi edilemez' diyen bilim adamları var. Suça eğilimli insanların temel vasıflarından birisi özdenetimin çok az olmasıdır. Ayrıca kriminal tipler çok sabırsız ve dürtüsel olabilirler. Bu özellikler anti sosyal kişilikte de var.
ÇOK KOLAY YALAN SÖYLER
Zeki oldukları için kendileri inanmasalar da; çevrelerini etkilemek için yalanlara mı başvururlar?
Bu da mümkün. Anti sosyallerin temel vasıflarından birisi kandırıcı ve aldatıcı bir tarzları olmasıdır. Çok kolay yalan söyler, çevrelerini manipule etmek isterler. Onların zekâ ve oyunlarıyla kandırılan, baştan çıkarılan insanlar ne olup bittiğini çok sonra anlayabilirler. Bir bankayı dolandırmak için oradaki memureyi baştan çıkarabilir, haince bir plan için mesai arkadaşlarını veya tanıdıklarını kullanıp tehlikeye atmaktan çekinmeyebilirler.
Anti sosyal kişilik yapısındaki kişi, bir kötülüğe kolay yönlendirilebilir mi? Onu yönlendiren kişi de anti sosyal kişilik yapısında mıdır?
Bu kişilik yapısındaki insanlar istediklerine kestirme yoldan çabucak ulaşmak ister ve engellenmeye tahammül edemezler. Sabırsızdırlar, ani öfke patlamaları gösterebilirler. Dürtüleri üzerindeki denetimleri çok azdır. Bu nedenlerle, eğer ucunda menfaat varsa, kolayca kötülüğe yönlendirilebilirler. Onları yönlendiren insanlar da sıklıkla aynı yolun yolcusudur ancak bazı anti sosyalleri kendi karanlık amaçları uğruna kullanan güç odakları da mevcut olabilir. Terör örgütleri anti sosyal kişileri kolayca kendi çıkarları doğrultusunda kullanabilmektedirler.
Anti sosyal kişilik yapısındaki insanlar gizemli mi olurlar, yaptıkları kötülüğü uzun süre saklayabilirler mi?
Bu anti sosyalin zekâsı ve sosyal statüsüyle ilgili bir durum. Zeki bir anti sosyal, verdiği zararın çabuk fark edilmesini de önleyebilir. Gizli veya beyaz yaka anti sosyal, toplumun sosyo-ekonomik piramidinin tepelerinde yer alan ama çalıştığı kurumu, devleti veya iş ortağını hortumlayan ve bundan en ufak bir vicdan azabı duymayan kişidir. Anti sosyal iş yerinde amir konumdaysa altında çalışan kişilere cehennem azabı yaşatabilir. Eğitimsiz anti sosyaller kendilerini daha çabuk ele verirler. Yani bu durum zekâ ve eğitimle alakalı.
Bu kişilerin uzun süre kapalı tutulamadığını söylüyorsunuz. Hapis yatarlarsa kişilikleri terbiye olur mu, yoksa hastalıkları daha da mı ilerler?
Anti sosyaller kapatılmaya gelemezler. Bu durum onların endişesini çok arttırır, kendilerine zarar verici davranışlar sergileyebilirler. Uzun süre kapalı bir ortamda kalmak, kişiliklerinin bir ölçüde törpülenmesini sağlar. Ancak bu tarz kişiler hapishane ortamında başka kişilerle görüştükleri zaman ya yeni suç oluşumlarına katılmakta ya da cezaevinde illegal bir hiyerarşi kurarak sıradan mahkumları istismar edebilmektedirler. Ağır anti sosyal özellikleri olan kriminal tiplerin diğer mahkumlara zarar vermesini önleyecek bir ceza sistemi düşünülmelidir. Kapalı kalmak, kişinin bir ruhsal rahatsızlığı varsa bunu ilerletebilir. Mesela hezeyanlı bozukluk veya paranoya tecrit edilmiş kişilerde daha fazla görülür.
OLGUNLAŞTIKÇA TÖRPÜLENİR
Suç işledikleri için kendilerini kahraman olarak görürlerse, çevreye de bunu böyle gösterebilirler mi?
Bu zamanla ve zeminle alakalı bir durum. Bir anti sosyal; cephede olağan dışı gözü pek davranışlar sergileyerek kahraman payesi alabilir ama sivil hayatta aynı tutarlılığı gösteremez. Zaman ve zemin onları geçici bir süreliğine kahraman gibi takdim etse de dürtüsel, öfkeli ve kural tanımaz tarafı onu hemen yasadışı yollara, kişilerarası ilişkilerde istikrarsızlığa sürükleyebilir. Bir de savaş şartlarının anti sosyallerin sivrilmesine ve lider haline gelmesine izin verdiğini unutmayalım. Anti sosyaller bazı keskin ve uç ideolojiler içinde de kendilerini lider pozisyonunda bulup insanları kötülüğe sürükleyebilirler.
Anti sosyal kişilik yapısına sahip biri büyük bir suç işledikten sonra cezasını çekerse toplum içinde yine potansiyel bir tehlike midir, düzelmiş olma ihtimali var mıdır?
Bu kişilerde vicdan işleyişinde bir kusur var yani doğru ve yanlışı ayırt etmede, toplumun ahlaki kabullerini benimsemede bir sorun var. Hapiste geçirilen uzun yıllar, onları bir nebze olsun düzeltebilirse de bu bozukluğun asıl törpülenmesi yaşlanma ve olgunlaşma ile olur. Kişi olgunlaştıkça eski fevri davranışlarından uzaklaşır veya bu davranışlar biraz daha keskinliğini kaybeder. Ağır ve ıslah olmayan anti sosyaller de vardır. Bunların mutlaka sürekli gözetim altında tutulmaları gerekir.
DOKTORU DA KANDIRABİLİR
Bu hastalığın teşhisi nasıl konabilir, doktoru yanıltabilirler mi?
Belirli davranış örüntüleri ve geçmiş öyküsü bu kişilere tanı konulmasına yardımcı olur. Ancak anti sosyal kişiler nadiren doktora gelerek bir yardım talebinde bulunurlar. Doktoru yanıltabilirler. Bu bozuklukta akli meleke etkilenmez yani kişi yaptıklarının tam olarak bilincindedir. Aldatıcılık da bu durumun temel bir vasfı olduğundan doktoru da, çevrelerindeki diğer insanları da kolaylıkla kandırabilirler.
Tedavisi mümkün mü ?
Anti sosyal kişilik bozukluğunun bir bütün olarak ortadan kaldırılması mümkün değil. Psikoterapide daha ağır olgularda cevap alınma şansı düşük. Eşlik eden psikiyatrik rahatsızlıkları ilaç tedavisiyle iyileştirilebilir. Anti sosyaller çok öfkelidirler. Öfkelerini kontrol etmeyi öğretmek gerekir. Hiçbir ahlaki normu olmadığı için kötülükle iyilik arasında bir seçim yapmayan, hayatı kendi istekleri doğrultusunda yaşayan, 'benim yaptığım doğru' felsefesiyle yaşayan insanlar bunlar... Çok uç davranışlarını sınırlamak için de bazı ilaç tedavileri uygulanabilir. Hapishane nüfusunun neredeyse yarısını anti sosyaller oluşturur. Bizim cezaevlerimizde ruh sağlığı hizmeti yok maalesef. Bu insanların rehabilite edilmeleri lazım. Çünkü daha az anti sosyal kişilik özellikleri taşıyan bir insan o ortama girdiğinde oradaki ağalardan etkilenerek bir suç örgütüne de mensup oluyor.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
