 |
| 2005'e damgasını vuran filmler
|
|
Ne yıldı ama... Birbirinden güzel filmler çıktı, Türk sineması büyük bir seyirci atağına geçti. Sizin favoriniz hangisi, Babam ve Oğlum mu yoksa Milyonluk Bebek mi? İşte bu yılın en iyileri 2005
Bu yıl ilk kez tüm dünyada giderek artan DVD çılgınlığı nedeniyle sinema tarihinde salon dışı gelirler (yani DVD ve çok az miktarda video gelirleri), salonlardaki gösterim gelirlerinin önüne geçti. DVD piyasası hızla gelişip yeni filmlerin yanısıra sinema tarihinin en ünlü ve yıllardır görülemez olmuş klasiklerini de meraklılarının evlerine sokmayı başarırken, sinemanın yüreği yine de salonlarda attı. Türkiye'de sayıları 900'ün üzerinde olan sinema salonlarında tam 221 film gösterime çıktı: 194 yabancı, 27 yerli olmak üzere...Yerli filmlerde belli  bir artış vardı. Üstelik tüm gelirin yaklaşık yüzde 30'u, onların hasılatıydı. Yabancı filmlerde ise Hollywood ve Avrupa sinemalarının ardından ilk kez piyasaya giren ülkelerden de filmler geldi; Kore, Çin, İran, Ermenistan, Şili, Arjantin, Uruguay, vb...
TÜRK SİNEMASI ATAKTA
Türk filmlerinde "Hababam Sınıfı Askerde", "Hırsız Var", "Şans Kapıyı Kırınca", "Pardon", "Gece 11.45", "Döngel Karhanesi" gibi farklı başarı düzeyinde popüler komediler başı çekti. Kimi ustalar, yeni filmleriyle döndüler; Memduh Ün "Sinema Bir Mucizedir", Atıf Yılmaz "Eğreti Gelin", Erden  Kıral "Yolda" ile... Siyasal tavırlı bir sinemadan Yeşim Ustaoğlu'nun "Bulutları Beklerken" ve İsmail Güneş'in "The İmam", deneyci ve kişisel bir arayıştaki genç yönetmenlerden "Meleğin Düşüşü" (Semih Kaplanoğlu, "Balans ve Manevra" (Teoman), "İki Genç Kız" (Kutluğ Ataman), "Banyo" (Mustafa Altıoklar), "Türev" (Ulaş İnaç) gibi çabalar geldi. Popüler bir sinemaya yenileyici bir tavırla yaklaşan kimi yönetmenler, bence en güzel işleri yaptılar; Yavuz Turgul'un "Gönül Yarası", 5 yönetmenli "Anlat İstanbul", Çağan Irmak'ın "Babam ve Oğlum" bunlar arasındaydı. Bunlara  yılın tam sonunda gelen Yılmaz Erdoğan filmi "Organize İşler" ve bir ölçüde de Abdullah Oğuz imzalı "O Şimdi Mahkum" eklenebilir. Tolga Örnek'in "Gelibolu", Kazım Öz'ün "Uzak", Okan Altıparmak'ın "Takım Böyle Tutulur" gibi belgeselleri de ticari gösterime çıkabildi. Başka filmler de var elbette, hepsini sayamadım. Ayrıca yılın sonlarında jüri üyesi olarak katıldığım METRO grubu ve TÜRSAK işbirliğiyle yapılan kısa film yarışmasında da beni çok mutlu eden filmlerle karşılaştığımı söylemeliyim.
FANTASTİK SİNEMANIN ALTIN ÇAĞI
Yabancı filmler oldukça  iyiydi. En zengin tür fantastik sinema oldu; "Yıldız Savaşları: 3. Bölüm", "Son Kurgu", "Batman Başlıyor", "Dünyalar Savaşı", "Mumya Evi", "Günah Şehri", "Kutup Ekspresi", "Talihsiz Serüvenler Dizisi", "Constantine", "Makinist", "Elektra", "Ölüler Ülkesi", "Charlie'nin Çikolata Fabrikası", "Gece Nöbeti", "Doom", "Harry Potter ve Ateş Kadehi", "King Kong" gibi filmler yıl boyu seyirciyi salonlarda topladı. Çok güzel biyografik filmler izledik; "Göklerin Hakimi", "Ray", "Milyonluk Bebek", "Kinsey", "Çöküş", "Karşınızda Peter Sellers", "Luther", "Son Sosyalist: Mitterand", "Cinderella Man", Çılgın Kardeşler" gibi...  Canlandırma sineması kimi başyapıt düzeyinde filmler sundu; "İnanılmaz Aile", "İpler", "Robotlar", Madagascar", "Wallace ve Gromit Yaramaz Tavşana Karşı" gibi... Belgesellerde de iyi bir yıldı; "İmparatorun Yolculuğu", "Genesis: Yaradılış", "Kalküta'nın Çocukları", Savaş Tanrısı", "Vaat Edilen Cennet", vs. Çeşitli ülkelerden gelen filmler sinema dünyamızı zenginleştirdi. Örneğin Fransa'dan gelen "Kayıp Nişanlı", "Müziğimiz", "Ölümcül Çözüm", "Koro", "Bir Şans Daha", "Gilles'in Karısı", "Anthony Zimmer", "Adaletin Merkezi"gibi filmler kolay unutulmazdı. İspanya'dan "İçimdeki Deniz", "Gözlerimi De Al" ve "Kurt", İtalya'dan Ferzan Özpetek  imzalı "Kutsal Yürek", Almanya'dan Fatih Akın imzalı "Solino" ve "İstanbul Hatırası"na ek olarak Wim Wenders imzalı "Bolluk Ülkesi", Rusya'dan "Dönüş" ve "Gece Nöbeti", Çin'den "Parlayan Hançerler", Ermenistan'dan "Vodka Lemon", Kore'den "Boş Ev" ve "Üç Sıra Dışı", Japonya'dan "Tony Takitani", Uruguay'dan "Whisky" gibi filmler, bizlere yeni ufuklar açtılar. Yunanistan'ın iki büyük ustasından Theo Angelopoulos "Ağlayan Çayır"la hayal kırıklığı yaratırken, Pantelis Voulgaris'in "Gelinler" çok dokunaklıydı. Danimarkalı Lars von Trier de bu kez "Manderlay"le tam bir düşkırıklığı uyandırdı.  Ve de elbette Amerikan sinemasından gelen, büyük stüdyoların dışında oluşturulmuş bağımsız sinema örnekleri. "DahaYaklaş"tan "Gün Batarken"e, "Dört Kardeş"ten "Elizabethtown" a, "Sideways"den "Şiddetin Tarihçesi"ne daha bağımsız, cesur ve sinema dilini yenileyici filmler...
FESTİVALLER RENKLİ GEÇTİ
Yılın en önemli ödüllerinden Oscar'larda "Milyonluk Bebek" en iyi film, yönetmen (Eastwood) ve kadın oyuncu (Hilary Swank) ödüllerini birden alarak sürpriz yaptı. Ray Charles biyografisi "Ray" ise Jamie Foxx'a ödül getirdi. Cannes Festivali'nde Belçikalı Dardenne kardeşler "Çocuk"la ikinci kez Altın Palmiye'ye  uzandılar. Jim Jarmusch'un "Kırık Çiçekler"i ikinci olurken, oyuncularda jüri Amerikalı Tommy Lee Jones ve İsrailli Hanna Laslo'yu onurlandırdı. Berlin ve Venedik ise bu yıl marjinal filmlerle, daha çok sanat sineması yönünde bir tavır koydu. Ve sonbahar aylarında bizim ünlü ve anlı-şanlı Antalya festivalimiz de tıpkı onlar gibi yaptı, "Türev" ve hemen ardından "İki Genç Kız" filmlerini taçlandırarak yeni ve genç sinemanın sırtını sıvazladı. Kimbilir, belki de 42. yılında Antalya'ya böyle bir gençlik aşısı gerekiyordu. Antalya'nın  aynı zamanda bu yıl ilk kez uluslararası düzeye geçtiğini, bu ilk ve zorlu sınavı başarıyla verdiğini not düşmek gerekiyor.
Beş maddede Türk filmleri listem şöyle;
1. GÖNÜL YARASI
2. BABAM VE OĞLUM
3. ANLAT İSTANBUL
4. ORGANİZE İŞLER
5. TÜREV
İşte yaklaşık 190 film arasından en iyi 10 filmim:
1. GILLES'İN KARISI
2. DAHA YAKLAŞ
3. MİLYONLUK BEBEK
4. RAY
5. BOŞ EV
6. ŞİDDETİN TARİHÇESİ
7. CENNETİN KRALLIĞI
8. ANTHONY ZİMMER
9. KUTSAL YÜREK 1
0. İMPARATORUN YOLCULUĞU
|
