|
 |
 |
 |
Demir Kilise Haliç'e kayıyor
Dünyanın demirden yapılmış ilk ve tek kilisesi olan Haliç'teki Stevi Stefan Bulgar Kilisesi yıkılma tehlikesi yaşıyor. 1898'de inşa edilen yapıyı kurtarmak için Bulgaristan'da bağış kampanyası başlatıldı
Haliç kıyısında, dünya mimari tarihine geçmiş bir kilisenin varlığından acaba kaçımız haberdarız? Gerçi, yaz başından beri ışıklandırıldığı için daha fazla dikkat çekmeye başladı ama yine de tarihi ve bugünkü durumundan çoğu İstanbullu'nun haberi yok. Sözünü ettiğimiz kilise Stevi Stefan Bulgar Kilisesi, daha yaygın adıyla Demir Kilise... Adından da anlaşılacağı gibi bu kilise demirden yapılmış ancak buna rağmen günümüzde "demir gibi sağlam" deyimini kullanamıyoruz. Çünkü ahşap olan temeli çürümüş, Haliç'e doğru kayıyor ve hem zeminde hem de demir duvarlarında çatlaklar her geçen gün büyüyor. Bu yüzden de 1898 yılında ibadete açılan Stevi Stefan Bulgar Kilisesi yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya. Haziran ayında kiliseyi Haliç'e  gömülmekten kurtarmak ve restore etmek için Bulgaristan'da bir vakıf kuruldu. Vakıf, yardımsever Bulgarlar, Bulgaristan Hükümeti ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Demir Kilise'yi kurtarmak için el ele verdi.
AÇILIŞINA 5 BİN BULGAR KATILDI
Demir Kilise'yi kurtarma çalışmalarından önce kuruluşunu biraz anlatalım. Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde Bulgarlar, dönemin padişahı Abdülaziz'den kilise kurmak için izin isterler. Bu isteğe çok sıcak bakmayan Abdülaziz, "Bir ay içinde yapılacaksa durmayın" der. Bir ay içinde istedikleri gibi bir kilise yapamayacaklarını bilen Bulgarlar, ürettikleri fikirle dünya mimari tarihinde de bir ilke imza atarlar. Kiliseyi demirden yapacaklardır, Viyana'da kilise hazırlanacak, sonra getirilip Haliç'te monte edilecektir. Mimar Hovşep Aznavur'un projesi doğrultusunda tamamı dökme  demirden olan kilisenin tüm malzemeleri Viyana'da hazırlanır. Tamamı dökme demirden kilise imal edilir. Kilise, Viyana'daki fabrikanın bahçesine deneme amaçlı kurulur. Sonra parçalar sökülerek gemilerle Tuna üzerinden Karadeniz'e oradan da Haliç'e getirilir. Asıl yeri olan Balat sahilinde monte edilir. Kilise 8 ayda monte edilir ve padişah da birşey demez. Kilese bin altın leva'ya malolmuştur. Kiliseye Aziz Stevi Stefan'ın ismi verilir ve 8 Eylül 1898'de törenle açılır. Törene, gerek Osmanlı topraklarında gerekse Avrupa'da yaşayan 5 bin kişi katılır. Stevi Stefan Kilisesi, o gün olduğu gibi bugün de dünyanın ilk ve tek tamamı dökme demirden yapılan prefabrik kilisesi olarak tarihi adını yazdırır.
Şerif ERCAN
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
