  |
|
Kanserli hastada ilk belirti aşırı sinirlilik olabilir
Depresyon, bazen hastalıkların erken belirtisi de olabiliyor. Meselâ, depresyon diğer psikiyatrik semptomlarla birlikte 46 pankreas kanseri hastasının 22'sinde ilk semptom olarak görüldü. Psikolojik semptomlar, fiziksel semptomları 43 ay maskeleyebiliyor
İstanbul Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Konsültasyon-Liyazon Psikiyatrisi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Sedat Özkan, hastalıkların ruh dünyamız üzerindeki etkileriyle ilgili soruları yanıtladı.
İnsanlar hastalandıklarında ruhları da hastalanır mı?
Evet, fiziksel hastalıkların en yaygın psikiyatrik sendromlarından biri depresyondur. Şeker gibi kronik hastalıklarda, kanserde, kalp hastalıklarında, cerrahi girişimlerde özellikle de by-pass'ta, kanser cerrahisinde, organ kayıplarında, organ yetersizliklerinde, kadın hastalıkları ve doğum sonrasında depresyon en sık görülen psikiyatrik durumdur. Toplumda depresyon görülme sıklığı yüzde 3 ya da 6 oranındayken, hastalıklarda bu oran iki katına çıkar her yüz hastadan 14'ü depresyona girer. Ayakta tedavi gören her yüz hastadan 36'sında ve yatarak tedavi görenlerin de yarısından fazlasında depresif sendrom görülüyor. Fiziksel hastalığı olan hastaların dörtte birinde depresyon fiziksel hastalık öncesinde ortaya çıkmaktayken, yüzde 75'inde hastalıklardan sonra gelişiyor.
Tüm hastalar aynı zamanda depresyonda mıdır?
Hastalığın kendisi depresyona yol açabilir. Bazen ilaçlar da buna neden olur. Kanserden kalp krizine, koroner bypass'tan mastektomiye kadar hastalıklar çaresizlik duygusu, kayıp yaşantısı, yaşam olaylarının sarsılması, narsistik zedelenme bir tür ego enfarktüsüne neden olur.
Depresyon belirtileri nelerdir, her hasta depresyonu daha farklı mı yaşar?
Depresyonun kendisi tıbbi hastalığa benzer bedensel belirtiler gösterebilir. Fiziksel hastalığı olan olgularda depresyon semptomları iki haftadır, geçmiyorsa yardım almak gerekir. Depresif görünüm, sık ve kolay ağlama, karamsarlık, acı çekme, hastalığı ceza gibi algılama, kendini çevreye yük olarak görme, çevreye tepkisizlik, sürekli kaygı, yetersizlik, değersizlik, suçluluk düşünceleri, huzursuzluk veya sinirlilik, hatta intihar ve ölüm düşünceleriyle belirti verir.
Depresyon, kişi hastalığını öğrendiğinde mi ortaya çıkar?
Bazen hastalığın erken belirtisi de olabilir. Örneğin; depresyon diğer psikiyatrik semptomlarla birlikte 46 pankreas kanseri hastasının 22'sinde ilk semptom olarak görülür. Psikolojik semptomlar, fiziksel semptomları 43 ay maskeleyebilir. Depresyon bazen 'Cushing' hastalığının, 'Addison' hastalığının, hipertiroidizm ve hipotiroidizmdeki klasik endokrin belirtilerinden önce görülebilir. 'Hodcgking'te de depresyon belirtileri, nörolojik belirtilerden çok önce ortaya çıkabilir.
RUH ENFARKTÜSÜ YAŞANIR
Psikolojimiz hastalıkların iyileşme sürecini etkiler mi?
Hastanın ağrısı yanında depresyonu varsa depresyon ağrıyı artırır. Depresyonda olan kişinin bağışıklık sistemi çöker. Kanseri tedavi ederken, depresyonu tedavi etmezsek kanser daha hızlı ilerler. By-pass ameliyatı olan insanlar da ameliyattan sonra organik ruhsal bozukluk gösterir. Taşkınlık, şaşkınlık ve zihinsel karışıklık vardır. Bu hastalarda ameliyattan sonraki 6 ay içinde ciddi kişilik değişiklikleri ortaya çıkar. Uygun tedavi olmazsa hastanın yaşam kalitesi bozulur, tıbbi komplikasyonlar artar, tedaviye cevap ve yaşam süresi olumsuz etkilenir.
Kanser olduğunu öğrenen kişinin ruh dünyası nasıl değişir?
Bedensel hastalıklar kişinin benliğinde bir tür enfarktüs yaratır. Bu başlangıçta kayıp ve yas etkisi yaratır. Bedeninin ona ihanet ettiğini düşünür. Dünyada tüm fiziksel hastalık egonun içindedir. İhanet ve terk, benzer bir psikolojidir.
Depresyon teşhisini insan kendi kendine koyabilir mi?
Yaşamınızı ve duygularınızı kontrol ederek koyabilirsiniz, ancak depresyondaysanız kendi kendinize bu teşhisi koymanız zor olabilir. Bir türlü geçmeyen üzüntü ve rahatsızlık duygusu, hobileriniz ya da daha önce yapmaktan hoşlandığınız aktivitelerden aldığınız zevkte ya da ilginizde azalma, kilo ya da iştahta değişiklik, uyumakta zorlanma, çok erken kalkma ya da aşırı uyuma gibi uyku bozuklukları, konsantrasyon yeteneğinde azalma... Yorgunluk ya da enerji kaybı, diğer insanlar tarafından gözlenen yorgunluk ya da hareketlerde yavaşlama, yaşam hakkında değersizlik, intihar veya ölüm düşünceleri gibi şikayetler, doktora depresyonu düşündürür.
Tedavide ilaç kullanmalı mı?
Piyasada birçok antidepresan mevcut. Gelişi güzel ilaç almamalısınız. Sadece doktorunuz size uygun olanını, yaşam tarzınıza uyum sağlayan birini yazabilir.
|
