Anayasa Mahkemesi, vergi kontrolünde Maliye Bakanlığı görevlisinin ikazına karşın durmayan aracın sahibi adına ceza kesilmesini öngören yasa hükmünü Anayasa'ya aykırı bulmadı.
Anayasa Mahkemesi söz konusu kararı, İstanbul 5. Vergi Mahkemesi'nin Vergi Usul Kanunu'nun 353. maddesinin 10 numaralı bendinin Anayasa'ya aykırı olduğu ve iptali istemiyle yaptığı başvuruda verdi.
Yüksek Mahkeme'nin hükmün iptal isteminin reddine ilişkin gerekçeli kararı, Resmi Gazete'de yayımlandı.Başvuru kararında, vergi ve benzeri mali yükümlülüklerin
konusunun, gelir getirici her türlü faaliyet olması nedeniyle, uyarıya karşın durmamanın saptanması halinde vergi cezası kesilemeyeceği, bu tür bir eylemin cezasının ancak trafik cezası olabileceği, cezayı gerektiren eylemin unsurlarının, 213 sayılı Yasa'nın 127. maddesinde belirtilen şekilde tespit edilmediğinin ileri sürüldüğü kaydedilen kararda, bu nedenle kesilen özel usulsüzlük cezasının vergi hukukunun özüne, ruhuna ve Anayasa'ya aykırı olduğunun savunulduğu kaydedildi.
213 sayılı Yasa'nın Maliye Bakanlığı'nın belirleyeceği özel işaretle durdurmak ve taşıtta bulundurulması gereken taşıt pulu, yolcu listesi, fatura veya sevk irsaliyesi, yolcu bileti ile taşıma irsaliyelerinin muhtevası ile taşınan yolcu ve malların miktar ve mahiyetlerini ölçmek, tartmak, saymak suretiyle tespit etmek yetkisine sahip bulunduklarını öngördüğü ifade edilen kararda, aynı yasanın itiraza konu 353'ncü maddesinin 10 numaralı bendinin de Maliye Bakanlığı'nın özel işaretli görevlisinin ikazına rağmen durmayan aracın sahibi adına 75 milyon lira özel usulsüzlük cezası kesileceğini öngördüğü kaydedildi.
Kararda, şöyle denildi: ''Vergilendirme, ağırlıklı olarak yükümlünün beyanına dayalı olduğundan, beyan ödevinin yerine getirilmemesini, eksik yerine getirilmesini veya gizlenmesini önlemek, vergi sisteminin verimli, etkin ve adaletli bir şekilde işlemesini sağlamaya yönelik olarak, 213 sayılı Yasa ile vergiyi doğuran olayı ve buna bağlı olarak yükümlülüğü saptamak için kimi yöntemler benimsenmiştir.
Bunlardan biri de yoklama amacıyla araçların durdurulmasıdır. Bu amaçla durdurulmak istenen aracın, sürücüsünün dur ikazına uymaması halinde görevli yoklama memurları tarafından saptanabilecek plakasından başka ayırtedici bir özelliğinin bulunmadığı ve plakası ile ancak, araç sahibine ulaşılabileceği açıktır.
Öte yandan aracın, çalınması, zor kullanılarak ele geçirilmesi gibi durumlar dışında, durmayan aracın sürücüsü ile sahibi arasında hiç bir bağlantının bulunmadığı da söylenemez. Kaldı ki, araç sahibi olmayan sürücünün, dur ikazına uymayarak suç işlemesi halinde, adına ceza kesilen araç sahibinin sürücüye rücu etme olanağının bulunduğu da gözardı edilemez.
Başvuru kararında, durmama eyleminin cezasının, ancak trafik cezası olabileceği ileri sürülmüş ise de, dava konusu kuralla güdülen amaç, trafik kurallarına uyulmasının değil, vergi ödevinin yerine getirilmesinin sağlanmasıdır.
Açıklanan nedenlerle, vergi kayıp ve kaçağına yol açabilecek eylemleri önlemek, verginin zamanında ve eksiksiz ödenmesini sağlamak için Maliye Bakanlığı'nın özel işaretli görevlisinin ikazına karşın, durmayan aracın sahibi adına ceza kesilmesini öngören itiraz konusu kural, Anayasa'nın 38. ve 73. maddelerine aykırı değildir. İptal isteminin reddi gerekir.''
Vergi kontrolünden kaçan araç sahibine ceza
