|
 |
 |
 |
 |
|
'Evcil hayvanlar ve ev tozu astımın en büyük tetikleyicisi'
Astım, etkin ilaçlar sayesinde artık tedavi edilebilir bir hastalık. Buna rağmen; polenler, sigara dumanı, ev tozları ve evcil hayvan tüyleriyle kolayca tetiklenebiliyor. Astım ve alerjilerle ilgili bilmek istediklerinizi bu dizide bulacaksınız. Kimler alerjilere daha yatkın? Seks alerji yapar mı? Okulda astımdan nasıl korunmalı? Bu soruların yanıtlarını, konunun uzmanları veriyor
İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bilun Gemicioğlu astımla ilgili soruları yanıtladı:
Astım şehir çocuklarının hastalığı mı?
Bu sorunun cevabı ülkeden ülkeye, hatta bölgeden bölgeye değişmektedir. İklim farklılıkları ve yaşam koşulları görülme sıklığını etkiliyor. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde, özellikle çocuklarda olmak üzere tüm yaş gruplarında astım görülme sıklığı önemli ölçüde artmaktadır. Ülkemizde yaklaşık 19 milyon çocuk nüfusu olduğu ve bunlardan yaklaşık 2-3 milyon çocuğun astım hastası olduğu biliniyor. Bunu oranlayacak olursak, ülkemizde çocukluk çağındaki her 100 çocuktan 10'unda astım görülüyor; ki bu yüksek bir oran. Türkiye'de erişkin nüfus ise 53 milyon civarındadır, bunların da 1.5 milyonu astım hastasıdır. Bu durum göz önüne alındığında, astım görülme sıklığının, erişkinlerde yüzde 2-5 civarında olduğunu söylemek mümkündür. Uzmanların verdiği bilgilere göre, astım çocukluk çağında daha çok erkeklerde görülüyor. Erkek/kız oranı çocukluk çağında 3/1 iken, gençlerde bu oran 1,3/1 değerlerine kadar düşüyor. İleri yaşlarda ise aradaki fark ortadan kalkıyor ve kadınlarda daha sık görülmeye başlanıyor.
KIŞ AYLARINA DİKKAT
Neden astım olunur?
Evlerde hayvan beslemek şüphesiz çok keyifli. Ama ne yazık ki kedi ve köpek gibi tüylü hayvanları beslemek astımlılara iyi gelmeyebiliyor. Polenler, ev tozları, hayvan tüyü, soğuk hava, duman, genetik faktörler, sigara, hava kirliliği gibi nedenler astıma yol açabilir. Bazı durumlarda ise, alerjik bir neden olmaksızın, stres ya da anksiyete gibi bir etken hava yolu daralmasına yol açabilir. Soğuk havalar da astımı tetikliyor. Kış mevsiminde astım hastalarının kendilerine çok dikkat etmeleri gerekiyor.
Astım nasıl ortaya çıkıyor?
Astım krizi aniden öksürük, nefes darlığı ve solunum sesinin hışıltılı solunum tarzında, özellikle soluk verirken duyulur hale gelmesi ile ortaya çıkabilir. Öksürük astımın en önemli belirtilerinden biri. Uzun süreli öksürük şikayeti olanların bir uzmana başvurması tavsiye ediliyor.
Astım krizi ne kadar sürer?
Kriz bazen birkaç dakika, bazen ise saatlerce sürebilir.
Krizin diğer belirtileri neler?
İlk belirti, göğüste ya da boyunda boğulma hissi. Bazen kaşıntı olur, kriz boyunca da hastada genellikle endişe görülür. Hasta kendiliğinden dik pozisyona ya da öne eğilir duruma geçer ve soluk alıp verebilmek için boyun ve göğüs kaslarını kullanır. Ağır krizlerde hasta konuşmakta güçlük çeker, yeterli hava alınamadığından hışıltılı solunum azalır, oksijen
yetersizliği sonucu bilinç bulanıklığı, uyku hali ve siyanoz (deri ve mukozalarda morarma) gözlenir. Bu bulgular acil tedavi gerektirir.
Gizli astım olabilir mi?
Astım tanısına laboratuar testleri sonucunda bile ulaşılamayabilir. Nefes darlığı, hışıltılı solunum ya da uzun süre devam eden kuru öksürük şikayetini başka hastalıklardan ayırmak için akciğer grafisi çekilmesi gerekebilir. Astım tanısına destek amacıyla ve diğer hastalıklardan ayırıcı tanısı için bazı kan tetkikleri istenebiliyor. Astımın tanısı öykü ve bunu destekleyen solunum fonksiyon testi ile konuluyor. Tüm bunlara rağmen astım tanısı konulamayan vakalar da olabiliyor. Bu hastalarda ayrıntılı solunum fonksiyon testi uygulanması gerekiyor.
TEDAVİ UZUN SÜRÜYOR
Alerji testi yaptırmak gerekli mi?
Kişinin alerjik durumunun değerlendirilmesi için alerji testleri yapılır. O bölgeye uygun bitki polenleri, ev hayvanı antijenleri, ev tozu akarları ve küf mantarı testte kullanılıyor. 5 yaş altı çocuk grubunda alerji testi uygulamaları sonuç vermeyebilir. Alerji deri testinin asıl amacı, alerjik astımlıları ayırmak ve bu kişilerin duyarlı oldukları alerjenlerden uzaklaşmasını sağlamaktır. Etken alerjenden korunma, tedavide birinci basamağı oluşturuyor. Ülkemizde en sık olarak ev tozu akarlarına karşı duyarlılık saptanmaktadır. Alerji testi bugün tüm sağlık merkezlerinde uygulanıyor.
Astıma karşı nasıl koruma sağlanır?
Astım, atağı tetikleyen maddeler belirlenip, bu maddelerden kaçınmak yolu ile önlenebilir. Egzersize bağlı gelişen ataklar ise önceden ilaç alınması ile önlenebilir. İlaç tedavileri ile çoğu hasta normal yaşantısını sürdürebilir. Astımda, atakları kontrol altına almak ve uzun süreli korunmaya yönelik çeşitli ilaç tedavileri uygulanmaktadır. Bilimsel çalışmalarla geliştirilmiş olan çok etkili tedavi yöntemleri ve doğru ilaç tedavisi ile astımlı hastaların çok büyük bir kısmını tedavi etmek mümkündür. Ancak astım, tedavisi uzun süren bir hastalık olduğu için sabırlı bir şekilde hekimle işbirliği içinde olmak gereklidir. Astım tedavisinin başarısında hastaların yaşının ve hastalığın şiddetinin çok büyük bir önemi vardır. Küçük çocuklarda görülen ve hafif veya orta derece şiddetteki astımın doğru tedavi ile tamamen kaybolabildiği gösterilmiştir. Buna karşılık çok alerjik olan ve ağır kabul edilen vakaların tamamen iyileşmesi daha zordur ve uzun süreler gerektirebilmektedir. Ancak bu tip ağır vakalar da doğru tedavi ile önemli ölçüde rahatlatılmaktadırlar. Dünyada olduğu gibi ülkemizde de ilaçların yanı sıra astım tedavisinde tablet formunda tedavi seçeneği mevcuttur.
Çocuklarda astım tedavisi daha mı zordur?
Astımda hasta eğitimi hayati önem taşımaktadır. Astım hastası olan bir çocuk ise, ebeveynler başvurdukları uzmandan bilgi ve destek almalıdır. Çocuğu astım hastası olan ebeveynler çocuk okul çağına geldiğinde öğretmenleri ve okul yönetimini çocuğunun hastalığıyla ilgili bilgilendirmelidir.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
