TÜPRAŞ, 1.5 yıl önce 1.9 milyar dolar üzerinden satılmıştı. İhale iptal oldu. İstikrar ve petroldeki artış, değerini 4 milyara çıkardı.
Türkiye değerini katladı
Son 2 yılda özel şirketler gibi özelleştirme vitrinine çıkan kamu şirketlerinin değeri de katlandı. 2003'te 1.9 milyar dolar eden Tüpraş'ın yakalanan ekonomik istikrarın ardından değeri 4 milyar dolar oldu.
Ekonomide sağlanan istikrar, gerek özelleştirme kapsamındaki gerekse özel sektörün elindeki şirketlerin değerini katladı. General Electric Consumer Finance ile ortaklık kuran Garanti Bankası'nın değeri son 1 yılda 3 kat artarken, geçen yıl başında Tatneft- Zorlu ortaklığına satılan Tüpraş'ın değeri de 2'ye katlandı. 2003 seçimlerinde iktidara gelen tek parti hükümetinin icraatları ve ardından 17 Aralık'ta Avrupa Birliği ile müzekerelere başlama kararının alınması, Türkiye'de pek çok şeyi değiştirdi. 2003'te milli gelir 240 milyar dolarken bugün 300 milyar doları aştı. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'ndaki şirketlerin 2 yıl önce 51 milyar dolar olan piyasa değeri, bugün 115 milyar dolara ulaştı. Bankacılık sisteminin aktif büyüklüğü 150 milyar dolardan 240 milyar dolara çıktı. İstikrarın ilk etkisi Türk bankacılık sektörüne yabancı girişi ile görüldü. Doğuş Grubu 2004'ün mart ayında İtalya'nın en büyük bankası olan Banca Intesa ile Garanti Bankası'nın satışı için görüşmeler yürütüyordu. Hatta satışta son aşamaya gelinmişti.
GARANTİ DE 3 KAT ARTTI Ancak pazarlıklar sonucunda mutabakata varılamamıştı. O dönem İtalyan Intesa, Garanti Bankası'na 2.3 milyar dolarlık bir değer biçmişti. Doğuş Grubu da bankanın yüzde 40'ı için 800 milyon dolar alacaktı. Aradan geçen 16 ayın sonunda bankanın değeri yüzde 165 oranında yani 3 kata yakın arttı. Öyle ki geçen hafta General Electric Consumer Finance bankaya 6.1 milyar dolar değer biçti. Türk Telekom'un yüzde 55'nin 6.5 milyar dolara özelleştirilmesi
ise Erdemir ve Tüpraş özelleştirmeleri için de beklentileri yükseltti. 26 Eylül'de özelleştirme ihalesi gerçekleştirilecek olan ve dünyanın önde gelen yabancı grupları olduğu kadar yerli girişimlerin de yakından ilgilendiği Erdemir'in değeri, çelik fiyatlarının zirvelerde dolaşmasının da etkisiyle bugün 2.7 milyar dolara ulaştı. 2004 başında 2-3 ciddi talibi olan Tüpraş'ta ise bu kez grup özelleştirmede iddialı olduğunu açıkladı. 13 Ocak 2004'te Tüpraş'ın yüzde 65'i toplam 1.9 milyar dolar piyasa değeri üzerinden 1.3 milyar dolara Tatneft- Zorlu Grubu ortaklığına satılmış ancak özelleştirme ihalesi yargı engeline takılmıştı. Ve Danıştay, Kasım 2004'te, ihalenin iptaline karar vermişti.
20 AYDA DEĞERİ ARTTI 17 Aralık sürecinin ardından ise artan petrol fiyatlarının da etkisiyle Tüpraş daha da değerli hale geldi. 1 Mart'ta Özelleştirme İdaresi 2.9 milyar dolar piyasa değeri üzerinden Tüpraş'ın yüzde 14.8'ini 432 milyon dolara borsada yabancı fonlara sattı. Bu hisse satışının ardından Özelleştirme İdaresi yeniden blok satış için harekete geçti. Bu kez talipler Tüpraş'ın kamu elinde kalan yüzde 51'lik payı için teklifte bulunacaktı. 2 Eylül'de alınacak tekliflerden sonra firmalarla pazarlık aşaması başlayacak. Eylül ayında gerçekleştirilecek ihale öncesinde Tüpraş'ın toplam değeri 4 milyar dolara dayandı. En az piyasa değeri üzerinden satış gerçekleştirilmesi halinde Özelleştirme İdaresi'nin kasasına 2 milyar dolara yakın para girecek. Yani geçen 20 ayın ardından ÖİB, gelirini neredeyse 2 kat artırmış olacak.
